Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
56 treff

Bokmålsordboka 36 oppslagsord

verdifull

adjektiv

Betydning og bruk

  1. som har stor økonomisk verdi
    Eksempel
    • verdifull skog
  2. høyt verdsatt
    Eksempel
    • gjøre et verdifullt arbeid blant unge;
    • verdifull tid;
    • et verdifullt tilskudd;
    • verdifulle og vakre sanger
Artikkelside

lovhjemle, lovheimle

verb

Betydning og bruk

gi hjemmel (2), grunnlag for
Eksempel
  • partiet vil lovhjemle vern av verdifull matjord
  • brukt som adjektiv
    • en lovhjemlet rett
Artikkelside

original 1

substantiv hankjønn

Opphav

av original (2

Betydning og bruk

  1. den første i sitt slag;
    noe opprinnelig eller ekte
    Eksempel
    • bildet er en verdifull original;
    • oversettelsen er bedre enn originalen
  2. person med særegen tenkemåte eller oppførsel;
    Eksempel
    • han er litt av en original
Artikkelside

levere

verb

Opphav

gjennom lavtysk levereren og fransk livrer; fra latin liberare ‘gjøre fri’, av liber ‘fri’

Betydning og bruk

  1. gi fra seg
    Eksempel
    • levere varer hver onsdag;
    • jeg leverte henne brevet personlig;
    • bøkene må leveres på biblioteket senest tirsdag
  2. Eksempel
    • turbinen leverer elektrisk kraft;
    • de har levert en verdifull innsats;
    • artisten leverte på konserten
  3. legge fram
    Eksempel
    • kan du levere bevis for denne påstanden?

Faste uttrykk

  • levere varene
    yte det som er lovet eller forventet
    • pianisten leverte varene på hver eneste konsert
Artikkelside

mæt

adjektiv

Opphav

norrønt mætr; beslektet med mæte

Betydning og bruk

Eksempel
  • du er ikke mætere du enn de andre
Artikkelside

nedvurdere

verb

Betydning og bruk

vurdere lavere enn tidligere;
bedømme som mindre verdifull
Eksempel
  • typiske kvinneyrker blir nedvurdert
Artikkelside

malerisamling

substantiv hankjønn eller hunkjønn

Betydning og bruk

samling med malerier
Eksempel
  • en verdifull malerisamling
Artikkelside

lødig

adjektiv

Opphav

av lavtysk lodich, av lot ‘lutring av metall, metalls finhet’

Betydning og bruk

  1. om edelt metall: ren, ublandet
  2. i overført betydning: verdifull, vektig, høyverdig
    Eksempel
    • lødig litteratur
Artikkelside

mindreverdig

adjektiv

Betydning og bruk

mindre verdifull;
Eksempel
  • føle seg mindreverdig;
  • av mindreverdig kvalitet
Artikkelside

likeverdig

adjektiv

Betydning og bruk

som er like verdifull;
jevngod
Eksempel
  • et likeverdig forhold;
  • de er likeverdige partnere
Artikkelside

Nynorskordboka 20 oppslagsord

verdifull

adjektiv

Tyding og bruk

som har stor økonomisk verdi; jamfør verdfull
Døme
  • verdifull eigedom
Artikkelside

nedvurdere

nedvurdera

verb

Tyding og bruk

sjå på som mindre verdifull;
verdsetje lågare
Døme
  • det har vore vanleg å nedvurdere kvinnfolkarbeid
Artikkelside

gammal, gamal

adjektiv

Opphav

norrønt gamall, jamfør eldre; eldst

Tyding og bruk

  1. som har levd lenge;
    merkt av elde
    Døme
    • ein gammal mann;
    • den gamle kvinna;
    • den gamle hesten;
    • gamle folk;
    • bli gammal og grå;
    • bli gammal før tida
    • brukt som substantiv
      • dei gamle i samfunnet;
      • både gamle og unge var samla
  2. om ting: som har vore til eller vore i bruk lenge;
    dårleg som følgje av elde;
    Døme
    • ei gammal stove;
    • gamle klede;
    • ein gammal ljå;
    • ei verdifull gammal sølje;
    • ta vare på dei gamle trehusa;
    • noko gammalt skrap;
    • gammal mat
    • brukt som adverb
      • det luktar gammalt av fisken
  3. Døme
    • gamle segner;
    • gamle viser;
    • gamle sanningar;
    • den same gamle leksa;
    • på den gamle måten
    • brukt som substantiv:
      • gammalt og nytt side om side;
      • fortelje gammalt
  4. med opphav i fortida;
    som har eksistert lenge (slik det no er)
    Døme
    • gamle vener;
    • gammal usemje;
    • gammal venskap;
    • gammal gjeld;
    • garden er gammal i ætta
  5. som har vore lenge i ei viss rolle, eit visst yrke eller liknande;
    Døme
    • ein gammal tråvar;
    • du er den gode gamle;
    • vere gammal i tralten;
    • han vart ikkje gammal der i garden
  6. som var før;
    tidlegare
    Døme
    • den gamle vegen gjekk der;
    • i det gamle Hellas;
    • den gamle og den nye formannen;
    • dei gamle romarane;
    • den gamle teljemåten;
    • det gamle året
    • brukt som adverb
      • gammalt var det slik
  7. av ein viss alder
    Døme
    • ho er ti år gammal;
    • kor gammal er du?
    • eg er like gammal som du;
    • ho er ikkje gammal nok til å byrje på skulen

Faste uttrykk

  • den gamle verda
    fellesnemning for dei verdsdelane som oldtidas europearar kjende til: Europa, Asia og Afrika;
    til skilnad frå den nye verda
  • etter gammalt
    som før i tida
    • slik seier dei etter gammalt
  • frå gammal tid
    frå langt attende i tid
    • kjende julesongar frå gammal tid
  • frå gammalt av
    frå langt attende i tid (og framleis)
    • her har dei drive med ysting av geitemjølk frå gammalt av
  • gammal vane er vond å vende
    det er vanskeleg å leggje av seg ein innarbeidd vane
  • i gamle dagar
    før i tida
  • i gammal tid
    før i tida
  • med det gamle
    som før;
    uendra
  • på sine gamle dagar
    i alderdomen
Artikkelside

mindreverdig

adjektiv

Tyding og bruk

mindre verdifull;
Døme
  • kjenne seg mindreverdig;
  • eit mindreverdig produkt
Artikkelside

likeverdig

adjektiv

Tyding og bruk

like verdifull;
jamgod
Døme
  • dei er likeverdige partnarar
Artikkelside

klenodium

substantiv inkjekjønn

Opphav

førsteleddet av lågtysk klein; etterleddet av latin -ium

Tyding og bruk

verdifull ting;
Døme
  • duken frå mellomalderen er eit klenodium
Artikkelside

kunstskatt

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

(samling av) særleg verdifull kunst (3)
Døme
  • dette ikonet er ein kunstskatt;
  • kvinna donerte den unike kunstskatten til museet
Artikkelside

juvel

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom tysk; frå gammalfransk joël

Tyding og bruk

  1. slipt edelstein;
    smykke med edelsteinar
    Døme
    • gnistringa frå ein juvel
  2. i overført tyding: verdifull ting eller person;
    praktstykke
    Døme
    • dette målarstykket er juvelen i samlinga;
    • han er juvelen i laget
Artikkelside

jamverdig

adjektiv

Tyding og bruk

like verdifull, jamgod;
likeverdig
Artikkelside

jambyrdig

adjektiv

Opphav

frå tysk

Tyding og bruk

som er like god, dugande, verdifull eller liknande
Døme
  • ein jambyrdig slåstkamp;
  • jambyrdige samtalepartnarar
Artikkelside
Side 1 av 4