Avansert søk

Vanleg søk

Bokmålsordboka 70 oppslagsord

lide, li 3

verb

Opphav

samme opprinnelse som li ( , betydning fra lavtysk

Betydning og bruk

utholde nød eller pine;

gjennomgå (1), pines (

Eksempel

de har lidd mye;
de lider ikke nød;
de har lidd urett;
han fikk lide for det han hadde gjort;
hun lider av diabetes;
han lider av tungsinn;
du må lide for skjønnheten;
mange led av ensomhet i jula

Artikkelside

underbehandle

verb

Betydning og bruk

gi for lite medisinsk behandling (1)

brukt som adjektiv:
- underbehandlede symptomer;
- lide av en underbehandlet sykdom

Artikkelside

ha sterke nerver

Betydning og bruk

ikke lide av nervøsitet;

Se: nerve, sterk

Artikkelside

skipbrudd, skipbrott

substantiv intetkjønn

Opphav

norrønt skipbrot

Betydning og bruk

det at et skip synker eller blir ødelagt;
forlis
Eksempel
- lide skipbrudd;
- hun led skipbrudd like utenfor Kappstaden;
- han var i flere skipbrudd under krigen
i overført betydning: det at noe eller noen mislykkes
Eksempel
- valget var et totalt skipbrudd for politikeren;
- prosjektet led skipbrudd allerede før start

Artikkelside

tap

substantiv intetkjønn

Betydning og bruk

det å tape eller miste noe
Eksempel
- lide tap;
- påsken forløp uten tap av menneskeliv;
- begrense tapene
underskudd (1);
motsatt overskudd (1), fortjeneste (1)
Eksempel
- forretningen går med tap;
- spekulasjonen endte med tap
nederlag (1) i kamp (1, 3), konkurranse eller strid;
motsatt seier (1)
Eksempel
- laget har fem strake tap;
- Brann gikk på nok et tap i helgen;
- anke tapet i tingretten;
- presidenten erkjente tapet

Artikkelside

brekke ryggen

Betydning og bruk

lide stor skade;

Se: rygg

Eksempel

de økonomiske nedgangstidene vil brekke ryggen på flere bedrifter

Artikkelside

betale prisen

Betydning og bruk

få lide for;

svi (, 3) for;

Se: betale

Eksempel

barnefamiliene må betale prisen for lav barnehagedekning;
miljøet betaler prisen for videre utvinning

Artikkelside

gå gjennom

Betydning og bruk

Se: gjennom

holde ut;
erfare (1), lide
Eksempel
- han har gått gjennom mye i sitt liv
granske eller vurdere fra begynnelse til slutt
Eksempel
- de gikk gjennom sakspapirene på møtet

Artikkelside

blø

verb

Opphav

norrønt blǿða; beslektet med blod

Betydning og bruk

miste blod;
lide blodtap
Eksempel
- blø fra hodet;
- blø på kneet;
- blø neseblod;
- blø i hjel;
- han blødde kraftig
skille ut blod
Eksempel
- såret blør;
- det blødde fra et kutt over øyet
- brukt som adjektiv:
  blødende magesår
skille ut væske eller farge
Eksempel
- treet blør;
- dongeribuksa blør
brukt billedlig i uttrykk for sorg og smerte
Eksempel
- med blødende hjerte;
- mitt hjerte blødde for henne
i overført betydning: unngjelde, svi
Eksempel
- dette kommer du til å få blø for!
i overført betydning: bli tappet for nødvendige ressurser, verdier eller lignende
Eksempel
- regjeringspartiene blør
brukt poetisk: lyse rødt
Eksempel
- himmelen blør

Artikkelside

tape 2

verb

Opphav

norrønt tapa

Betydning og bruk

lide tap, miste
Eksempel
- tape en formue;
- tape interessen for noe(n);
- tape noe(n) av syne – miste øyekontakten med ; se syn;
- tape terreng – bli drevet tilbake, miste oppslutning;
- ikke være tapt bak en vogn – se vogn
lide nederlag, bli slått
Eksempel
- tape en krig, en sak, en cupkamp
- som adjektiv i presens partisipp:
  den tapende part
refleksivt:
Eksempel
- hun har tapt seg;
- foredraget taper seg på trykk;
- tråkket tapte seg i ura – ble borte, utydelig;
- hun har tapt seg flere kilo – gått flere kilo ned i vekt

Faste uttrykk

gi tapt
gi opp, komme til kort
laget måtte gi tapt i finalen
gå tapt
gå til spille, bli borte
fire menneskeliv gikk tapt
tape seg
- forringes i utseende eller kvalitet;
  falme
  han taper seg med årene;
  orkesteret har tapt seg
- bli (gradvis) borte;
  svinne hen
  veien taper seg i tett tåke;
  minnene tapte seg med årene

Artikkelside

Nynorskordboka 79 oppslagsord

lide 1, li 2

lida

verb

Opphav

norrønt líða

Tyding og bruk

om tid: gå (1, skri;
vere komen til eit visst tidspunkt
Døme
- det lid til middag;
- eg kjem heim når det lid på
vere komen langt fram;
nærme seg slutten
Døme
- natta lid;
- hausten er liden;
- det leid mot slutten med henne

Faste uttrykk

lakke og li
gå jamt framover (mot eit visst tidspunkt)
det lakkar og lid mot jul

Artikkelside

lide 2, li 3

lida

verb

Opphav

same opphav som lide ( , tyding frå lågtysk

Tyding og bruk

halde ut naud eller pine;
gjennomgå (1), plagast
Døme
- dei har lide mykje;
- dei fekk lide for det dei hadde gjort;
- eg lid inga naud;
- laget leid nederlag i den viktige kampen;
- han lid av astma;
- ho har lide under einsemda
tole (2, fordra;
like (5
Døme
- eg kan ikkje lide det mennesket

Artikkelside

svi 1, svide 1

svida

verb

Opphav

norrønt svíða

Tyding og bruk

bli litt brend
Døme
- sausen svei seg
gje brennande eller bitande smerte (i huda);
bite (5), stikke (2, 2)
Døme
- såret svei;
- røyken svir i auga;
- nordavinden svei i andletet
gje ei mental smerte
Døme
- få ei straff som svir;
- ord som svir;
- det svei i hjartet
- brukt som adjektiv:
  ein svidande urett
lide for noko;
unngjelde
Døme
- no skal han få svi for det han gjorde!

Artikkelside

blø, bløde

bløda

verb

Opphav

norrønt blǿða; samanheng med blod

Tyding og bruk

miste blod;
lide blodtap
Døme
- blø frå hovudet;
- blø på leppa;
- blø naseblod;
- blø seg i hel;
- ho blødde kraftig
skilje ut blod
Døme
- såret blør
- brukt som adjektiv
  blødande magesår
skilje ut væske eller farge
Døme
- treet blør;
- garnet blør farge
brukt biletleg i uttrykk for sorg og smerte
Døme
- hjartet blør;
- med blødande hjarte
i overført tyding: unngjelde, svi (1
Døme
- det fekk han blø for
i overført tyding: bli tappa for naudsynte ressursar, verdiar eller liknande
Døme
- landbruket og bygdene blør
brukt poetisk: lyse raudt;
glø
Døme
- kveldshimmelen blødde

Artikkelside

umannsferd

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

stygg framferd;
ugjerning
Døme
- ei skrekkeleg umannsferd
tap (1), ulykke (1), skade (1, 3)
Døme
- lide umannsferd

Artikkelside

skipbrot, skipbrott

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt skipbrot

Tyding og bruk

det at eit skip søkk eller blir øydelagd;
forlis
Døme
- lide skipbrot;
- dei leid skipbrot like utanfor England;
- under krigen var han med i fleire skipbrot
i overført tyding: det at noko eller nokon mislukkast
Døme
- fabrikken går mot eit skipbrot;
- politikken leid totalt skipsbrot

Artikkelside

skipbroten

adjektiv

Opphav

jamfør skipbrot

Tyding og bruk

som har vore med når eit skip søkk eller blir øydelagd;
som har lide skipbrot (1)
Døme
- den skipbrotne mannen redda seg i land på ei øy
- brukt som substantiv:
  dei skipbrotne vart redda av lasteskipet
i overført tyding: som har blitt knekt av motgang, ulykke og liknande
- brukt som substantiv:
  dei skipbrotne i samfunnet

Artikkelside

gå 1

verb

Opphav

norrønt ganga; innverknad frå austnordisk og lågtysk i infinitiv gå og presens går

Tyding og bruk

med person eller vesen som subjekt: flytte seg jamt med føtene, spasere, vandre;
ferdast, fare (2, vanke
Døme
- lære å gå;
- korkje kunne krype eller gå;
- skal vi gå eller ta buss?
- gå til fots;
- gå på tå;
- gå på hendene;
- gå på ski;
- kome gåande;
- det gjekk nokon i døra;
- gå forbi nokon;
- gå av seg skoa;
- gå ein beinveg;
- gå ein tur;
- gå seg ein tur;
- gå to steg fram;
- gå ærend;
- gå vakt
brukt for å seie at ei handling eller ein tilstand varer ved
Døme
- gå lenge med influensa;
- problemet går att i alle land;
- gå og drive;
- gå og vente;
- gå og hangle;
- gå og vone;
- gå i sitt tjuande år;
- gå på jakt;
- gå på loffen;
- gå på friing;
- gå på skule;
- gå i lære
pleie å bruke
Døme
- eg går alltid med hatt
med særleg vekt på byrjinga, utgangspunktet eller målet
Døme
- gå feil;
- gå konkurs;
- gå fallitt;
- gå av bussen;
- kome og gå som ein vil;
- gå ut;
- gå heim;
- gå til sides;
- gå i land;
- gå om bord;
- gå sin veg;
- ho har alt gått;
- ho er alt gått;
- skal vi gå å bade?
- gå i grava;
- gå i krigen;
- gå i selskap;
- gå på kino;
- gå til sjøs;
- gå til sengs;
- gå til ro;
- gå frå hus og heim;
- gå ut på byen;
- la oss gå
med ting, sak, tilhøve som subjekt, og med grunntyding flytte seg eller bli flytta;
røre seg, fare;
utvikle seg, endrast
Døme
- bilen går fort;
- vogna går på skjener;
- skuffa går lett;
- båten går for fulle segl;
- det går fisk i elva;
- det gjekk så det spruta;
- hjulet går rundt;
- klokka går for fort;
- klokka går på 12;
- det gjekk kaldt nedover ryggen;
- det går straumar i vatnet;
- gå tilbake;
- gå attende
med ting, sak, tilhøve som subjekt og med særleg vekt på byrjing, utgangspunkt eller mål
Døme
- brøda går for tjue kr stykket;
- varene går unna;
- gå av mote;
- huset gjekk opp i røyk;
- gå tapt;
- det gjekk hol på sokkane;
- gå i stykke;
- gå i knas;
- gå sund;
- det har gått prestisje i saka;
- det har gått ròte i treet;
- gå i lås;
- sola går opp;
- sola går ned;
- døra gjekk opp;
- vasen gjekk i golvet;
- avisa går i trykken;
- aksla gjekk or led;
- kvar går turen?
- skipet går på England;
- elva går over breiddene;
- la gå!
- la ankeret gå!
- toget går snart
bli borte;
forsvinne
Døme
- lyset har gått
øydeleggjast, ryke (3)
Døme
- lyspæra har gått;
- det gjekk nokre sidebein
om tid: lide (2
Døme
- det går mot vår;
- tida går;
- dagane går med leik og moro
strekkje seg, liggje, vere
Døme
- vegen går gjennom dalen;
- elva går i svingar;
- det går ein raud tråd gjennom forteljinga
herje (1)
Døme
- det gjekk eit fælt uvêr over bygda;
- det er ein farang som går
versere
Døme
- det går gjetord om ho;
- det går rykte om han
lykkast, vere mogleg
Døme
- det skal gå!
- dette går ikkje
utvikle seg i ei viss lei
Døme
- alt går meg imot;
- det går bra med han;
- det går dårleg for han;
- det går ille for han;
- det går smått med han;
- alt går sin gang
vere i rørsle, i verksemd;
fungere (2)
Døme
- motoren går;
- uret går;
- kjeften går;
- praten går;
- pusten går;
- sjøen går høg
gjelde (1, passere
Døme
- dette går for å vere stor kunst;
- gå for det same;
- gå ut på eitt;
- det får gå for denne gongen;
- setelen går ikkje lenger;
- kvitteringa går som garanti
nå (3, 2)
Døme
- vatnet går opp til midja;
- boka går fram til 1900
rømmast
Døme
- det går fem eple på eitt kilo;
- det går 10 l i bytta
gjære (1, 1)
Døme
- ølet går
bli vist (for tida)
Døme
- går det noko på kino?
ha som grunntone
Døme
- songen går i moll;
- melodien går i C-dur
følgje same mønster som
Døme
- verbet ‘slite’ går som ‘bite’

Faste uttrykk

den går ikkje!
historia, orsakinga blir ikkje godteken
gå an
vere mogleg, akseptabel eller tillaten
det må gå an å be om ein verdig debatt
gå att
- vise seg etter døden
  historier om døde som går att
- vise seg på nytt (fleire gonger);
  stadig dukke opp
  ei formulering som går att i mange avtalar
gå av
- bli avfyrt;
  smelle
  skotet gjekk av
- dele seg;
  brotne
  staven gjekk av på midten
- slutte (i stillinga) etter nådd aldersgrense
gå av med sigeren
vinne
gå av seg
utvikle seg; hende, bere til
gå av stabelen
- bli sjøsett
- gå føre seg, bli skipa til
  festivalen går av stabelen første laurdag i juli
gå bort
- verte borte;
  forsvinne
  flekken gjekk bort
- døy
  han gjekk bort etter kort tids sjukdom
- vitje andre
gå fløyten
gå tapt;
ikkje bli av
pengane gjekk fløyten
gå for det
omkome, krepere
gå for langt
gå for vidt;
overdrive
nei, no går det for langt!
gå for presten
gå til konfirmantundervisning
gå for seg
hende, bere til
gå for vidt
overdrive
gå fram
gjere (noko) (slik eller slik)
gå fram av
vere tydeleg frå (samanhengen)
gå framover
ha framgang
gå fri
sleppe straff;
sleppe unna
gå frå
slutte å følgje eller etterleve
gå frå ei avtale
gå frå konsepta
miste fatninga
gå frå kvarandre
skiljast
gå frå vitet
bli galen;
gå frå forstanden;
miste vitet
eg held på å gå frå vitet
gå føre seg
hende, skje
undervisninga går føre seg i klasserommet;
samlinga vil gå føre seg utandørs;
debatten har gått føre seg i fleire månader
gå i seg sjølv
granske (skyld og liknande hos) seg sjølv
gå i stå
stoppe opp
planlegginga har fullstendig gått i stå
gå i vasken
ikkje bli noko av
turen gjekk i vasken
gå igjen
- vise seg på nytt (fleire gonger);
  stadig dukke opp
- vise seg etter døden
gå imot
- gå til åtak på eller forsvare seg
  gå imot fienden
- kjempe mot;
  motarbeide
  gå imot eit framlegg
gå inn
- om blad, avis: slutte å kome ut
- om tips, spådom: bli oppfylt, lykkast
gå inn for
vere talsmann for, stø; satse på, leggje vinn på (noko)
gå inn på
- ta (nærmare) for seg
- samtykkje i
gå inn under
bli rekna som ein del av eller vere omfatta av
gå med
- bli brukt av forsyningar, råvarer o.l.
  det gjekk med 50 brød
- (om person) stryke med;
  døy
gå med på
samtykkje i;
vedgå (noko)
gå ned
minke
gå om
handle om;
dreie seg om
gjer greie for løysinga, elles minnest vi ikkje kva det går om
gå opp
- auke, stige
  talet på smitta gjekk opp
- gje full løysing
  reknestykket gjekk opp;
  kabalen gjekk opp
- rakne
  gå opp i saumane
- smelte, tine
  vatna går opp;
  isen går opp
gå opp for
(brått) bli klart, tydeleg for
det gjekk eit lys opp for han
gå opp i
i matematikk: få eit heilt tal som kvotient når ein deler eit tal på eit mindre tal
3 går opp i 9
gå opp i opp
om to eller fleire ting: vege kvarandre opp, jamne (seg) ut
gå over
ta slutt;
gje seg
sjukdomen gjekk over til slutt
gå over til
skifte side, ta til å bruke
gå på
- ta fatt
  huset fortener nokon som kan gå på med nytt mot
- gjelde
  krtikken går på person, ikkje sak
- få som resultat
  gå på tap
- vere avhengig av, nytte
  gå på stoff;
  gå på medikament
gå rundt
- kantre, velte, tippe over
- ha god nok økonomi til å klare alle utgiftene
  kafeen treng fleire kundar for å få det til å gå rundt
gå saman
- ha følgje
- høve saman;
  harmonere
  fargane går ikkje saman
gå seg bort
gå seg vill
gå seg fast
gå til ein korkje kan kome fram eller attende
gå seg vill
rote seg bort;
forville seg
gå til
- setje i verk;
  kome i gang med
  gå til åtak;
  gå til verket;
  gå til streik;
  gå til nedlegging
- bere til, skje;
  ha seg
  han fortel om korleis det gjekk til då bygda fekk traktor;
  korleis gjekk det til at det blei nybygg?
- (om person) døy
gå tilbake
- minke i storleik eller kvalitet;
  verte mindre eller dårlegare
  partiet gjekk tilbake i oppslutnad
- falle attende til tidlegare tilstand
  gå tilbake på eit løfte;
  gå tilbake på krav
- vende attende til ein stad eller ein tilstand
  vi gjekk tilbake til bilen
gå under
søkke; øydeleggjast
gå unna
- halde seg borte frå;
  vike for nokon eller noko
- gå føre seg i raskt tempo;
  gå fort
  flyttinga gjekk unna på ei helg
- få rask avsetnad
  varene går unna
gå ut
- ikkje vere gyldig lenger;
  overskride
  fristen går ut i neste veke;
  avtalen gjekk ut for ei stund sidan
- dra til utestad
  har du planar om å gå ut på byen i kveld?
gå ut frå
byggje på, rekne med (noko)
gå ut frå at alt er rett
gå ut med
gjere offentleg kjend
gå ut med ein bodskap
gå ut mot
kritisere (nokon) sterkt
gå ut over
råke (nokon), verke på, få følgjer for
gå ut på
dreie seg om, handle om, vere om, gjelde
gå åt
miste livet;
stryke med;
omkome
ha noko å gå på
ha romsleg (med tid, midlar, krefter)
ikkje gå an
- ikkje la seg gjere
- ikkje søme seg
kva går det av deg?
korleis er det du ber deg åt?
la gå
- ikkje hindre;
  gje lov til
  dei let han gå
- det får så vere
  men lat gå, det kunne vere moro å prøve
noko som går
sjukdom som mange får samstundes
det er noko som går
som ein står og går
slik ein nettopp da er kledd; ubudd
så gjekk vi da
la oss gå

Artikkelside

lakke og li

Tyding og bruk

gå jamt framover (mot eit visst tidspunkt);

Sjå: lakke, lide

Døme

det lakkar og lid mot jul

Artikkelside

avundsjuke

substantiv hokjønn eller hankjønn

avundsykje

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

sterk misunning;

avund

Døme

lide av avundsjuke

Artikkelside

Resultat per side:

Avansert søk

Bokmålsordboka 70 oppslagsord

lide, li 3III

Opphav

Betydning og bruk

Eksempel

underbehandle

Betydning og bruk

ha sterke nerver

Betydning og bruk

skipbrudd, skipbrott

Opphav

Betydning og bruk

Eksempel

Eksempel

tap

Betydning og bruk

Eksempel

Eksempel

Eksempel

brekke ryggen

Betydning og bruk

Eksempel

betale prisen

Betydning og bruk

Eksempel

gå gjennom

Betydning og bruk

Eksempel

Eksempel

blø

Opphav

Betydning og bruk

Eksempel

Eksempel

Eksempel

Eksempel

Eksempel

Eksempel

Eksempel

tape 2II

Opphav

Betydning og bruk

Eksempel

Eksempel

Eksempel

Faste uttrykk

Nynorskordboka 79 oppslagsord

lide 1I, li 2II

lida

Opphav

Tyding og bruk

Døme

Døme

Faste uttrykk

lide 2II, li 3III

lida

Opphav

Tyding og bruk

Døme

Døme

svi 1I, svide 1I

svida

Opphav

Tyding og bruk

Døme

Døme

Døme

Døme

blø, bløde

bløda

Opphav

Tyding og bruk

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

lide, li 3

tape 2

lide 1, li 2

lide 2, li 3

svi 1, svide 1

gå 1