Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
367 treff

Bokmålsordboka 249 oppslagsord

omkring

preposisjon

Opphav

norrønt umkring(is)

Betydning og bruk

  1. i ring rundt
    Eksempel
    • sitte omkring bordet;
    • ta omkring noen
  2. i forbindelse med
    Eksempel
    • gjøre seg tanker omkring et emne
  3. utenom
    Eksempel
    • snakke omkring selve problemet
  4. nære ved;
    om lag
    Eksempel
    • det var omkring 0°;
    • omkring år 1900
  5. brukt som adverb: rundt (til alle kanter)
    Eksempel
    • se seg omkring;
    • gå omkring i byen;
    • slikt skjer aldri her omkring
Artikkelside

papuaner

substantiv hankjønn

Opphav

fra malayisk ‘krushåret’

Betydning og bruk

innbygger på Papua Ny-Guinea og øyene omkring
Artikkelside

girkasse

substantiv hankjønn eller hunkjønn

Betydning og bruk

kasse omkring giret (1 på et kjøretøy
Eksempel
  • en ny sekstrinns girkasse
Artikkelside

gipsbandasje

substantiv hankjønn

Betydning og bruk

bandasje av gips omkring et brukket lem
Eksempel
  • gipsbandasjen støtter bruddet
Artikkelside

omgi seg med

Betydning og bruk

ha omkring seg;
Sjå: omgi
Eksempel
  • diktatoren omgav seg med livvakter
Artikkelside

uten mål og med

Betydning og bruk

uten plan og hensikt;
Sjå: med, mål
Eksempel
  • flakke omkring uten mål og med
Artikkelside

lokke seg

Betydning og bruk

falle i bølger eller krøller;
Sjå: lokke
Eksempel
  • håret lokket seg omkring hodet
Artikkelside

bevege seg

Betydning og bruk

Sjå: bevege
  1. røre eller flytte på seg
    Eksempel
    • jorden beveger seg omkring sola;
    • skal vi bevege oss videre?
    • hunder har behov for å bevege seg fritt
  2. i overført betydning: flytte oppmerksomheten
    Eksempel
    • bevege seg utenfor emnet
Artikkelside

på rek

Betydning og bruk

Sjå: rek
  1. om båt eller lignende: som er kommet løs og begynt å drive
    Eksempel
    • båten kom på rek i uværet;
    • tømmerstokker på rek
  2. som driver omkring uten mål og mening
    Eksempel
    • fare på rek;
    • en hund på rek i nabolaget;
    • ungdommer som er på rek
  3. som er i ferd med å endre mening eller har begynt å tvile på vedtatte sannheter;
    på glid
    Eksempel
    • han var kommet på rek og ville flytte fra gården
Artikkelside

slå floke

Betydning og bruk

slå armene i kryss omkring overkroppen for å holde varmen;
Sjå: floke
Artikkelside

Nynorskordboka 118 oppslagsord

omkring

preposisjon

Opphav

norrønt umkring(is)

Tyding og bruk

  1. i ein krins utanom;
    kringom, rundt
    Døme
    • sitje omkring eit bord;
    • ta omkring nokon
  2. i samband med
    Døme
    • gjere seg tankar omkring eit emne
  3. utanom
    Døme
    • snakke omkring sjølve problemet
  4. nær ved;
    om lag
    Døme
    • omkring fem meter;
    • omkring 0°;
    • omkring den 20. i kvar månad;
    • omkring 1950
  5. brukt som adverb: rundt (til alle kantar);
    Døme
    • sjå seg omkring;
    • gå omkring i byen;
    • slikt skjer aldri her omkring
Artikkelside

papuanar

substantiv hankjønn

Opphav

frå malayisk ‘krushåra’

Tyding og bruk

innbyggjar på Papua Ny-Guinea og øyane omkring
Artikkelside

sjå 2

verb

Opphav

norrønt sjá; jamfør sett (4

Tyding og bruk

  1. oppfatte med auga;
    leggje merke til;
    bli var
    Døme
    • sjå ein samanstøyt mellom to bilar;
    • sjå nokon kome;
    • sjå at nokon kjem;
    • kan du sjå hunden der borte?
    • brått såg eg noko på vegen framfor meg;
    • ikkje sjå snurten av ein;
    • ikkje sjå handa framfor seg;
    • sjå flisa i auget åt bror sin – Matt 7,3
  2. vende blikket mot;
    Døme
    • sjå der, no regnar det;
    • sjå ein film, ei utstilling;
    • sjå ei sak frå begge sider;
    • sjå i avisa
    • vitje
      • sjå innom (til) ein;
      • sjå opp! – pass på, ver på vakt!
      • sitje roleg og sjå på – berre sitje passiv;
      • har du sett på maken?
    • granske, undersøkje
      • vil du sjå på denne motoren?
  3. få lære, oppleve, vite;
    Døme
    • den som lever, får sjå;
    • vi får sjå korleis det går;
    • det er noko ein sjeldan ser – er vitne til;
    • du skal sjå det går nok bra
    • tenkje etter, fundere
      • la meg sjå, det er femten år sidan
    • innsjå, skjøne
      • der ser du korleis det går;
      • så langt eg kan sjå, skulle det gå bra;
      • ho er rik, ser du
    • vilje (2, ynskje
      • eg ser helst at du går;
      • ikkje sjå på prisen – ikkje bry seg om prisen
  4. om utsjånad: gje inntrykk av, likjast
    Døme
    • å sjå til er han ein kraftkar
  5. refleksivt:
    Døme
    • sjå framfor seg;
    • sjå seg tid til – ha tid til
  6. i uttrykk med partikkel

Faste uttrykk

  • ikkje sjå ut
    vere fæl, underleg å sjå på
  • sjå att
    møtast på nytt, finne att
  • sjå bort frå
    ikkje rekne med;
    ignorere
    • bare sjå bort fra den siste meldingen min;
    • sett bort frå far, kven kjem i brudlaupet?
  • sjå etter
    • passe på nokon eller noko
      • eg ser etter tinga hans medan er vekke;
      • ho ser etter tantabarna sine i helga
    • leite etter noen eller noe
      • jeg ser etter fjernkontrollen;
      • vi såg etter sopp
  • sjå fram til
    glede seg til
  • sjå gjennom
    lese fort (i ei bok eller eit dokument)
  • sjå godt ut
    ha ein god utsjånad, verke frisk, i form
  • sjå i auga
    godta;
    vedgå
  • sjå kvarandre
    òg: møtast
  • sjå ned på nokon
    kjenne seg betre enn nokon;
    forakte
    • ho ser ned på alle som ikkje har same utdanning som henne
  • sjå opp til
    setje høgt;
    beundre, dyrke (2, 4)
  • sjå seg om/omkring/rundt
    • leite etter noko eller nokon
      • dei ser seg om etter ein ny stad å bu;
      • ho ser seg omkring etter brillene
    • kike rundt seg
      • dei ser seg om på det nye kontoret
    • reise rundt
      • han vil sjå seg litt rundt i landet
  • sjå seg råd/i stand til
    kunne eller ha høve til å gjere noko
    • i år ser vi oss råd til ein skikkeleg ferie;
    • eg ser meg ikkje i stand til å gå på jobb i dag
  • sjå seg føre
    gå varsamt;
    passe seg
    • sjå deg godt føre før du kryssar vegen
  • sjå seg rundt etter
    leite etter (noko)
  • sjå seg råd til
    ha høve el råd til
  • sjå til
    • passe på;
      ha tilsyn med, syte for
      • eg ser til dyra;
      • du må sjå til at gjestene får mat
    • ta fatt på;
      setje i gang med
      • nå får vi sjå til å byrje arbeidet
  • sjå ut
    ha ein bestemt framtoning;
    framstå (2)
    • han ser flott ut i den dressen;
    • du ser friskare ut i dag;
    • det ser ut som vi kan dra no;
    • sjå ut kandidatar til oppdraget
  • sjå vekk frå
    òg: ikkje rekne med eller ta omsyn til;
    sjå bort frå
Artikkelside

pakke inn

Tyding og bruk

Sjå: pakke
  1. leggje omslag omkring
    Døme
    • ho pakkar inn gåva
  2. gjere bodskap utydeleg;
    Døme
    • pakke inn orda sine i bomull
Artikkelside

omgje seg med

Tyding og bruk

ha omkring seg;
Sjå: omgje
Døme
  • diktatoren omgav seg med livvakter
Artikkelside

i kring

Tyding og bruk

i ein ring;
rundt, omkring;
jamfør ikring;
Sjå: kring
Døme
  • dei skal på tur rundt i kring i landet
Artikkelside

innkvartere

innkvartera

verb

Opphav

av tysk einquartieren

Tyding og bruk

gje mellombels husly til;
Døme
  • stemnedeltakarane greidde ein å innkvartere privat;
  • soldatane vart innkvarterte på gardane rundt omkring
Artikkelside

krabbe 2

krabba

verb

Opphav

samanheng med krabbe (1

Tyding og bruk

  1. gå på fire;
    Døme
    • krabbe omkring på golvet;
    • krabbe seg framover
  2. gripe kring seg med armane;

Faste uttrykk

  • krabbe til køys
    leggje seg
Artikkelside

ralle 3

ralla

verb

Opphav

jamfør svensk dialekt ralla ‘springe omkring, drive dank’; jamfør rallar

Tyding og bruk

fare ikring;
Døme
  • dei ralla rundt i gatene
Artikkelside

etternon

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

tid mellom non (omkring klokka 15) og kveld
Artikkelside
Side 1 av 25