Avansert søk

Bokmålsordboka 1 oppslagsord

Nynorskordboka 31 oppslagsord

visitasjon

substantiv hankjønn

Opphav

latin visitatio av visitare ‘vitje’

Tyding og bruk

det å visitere

skyldfolk

substantiv inkjekjønn

Opphav

Tyding og bruk

folk som er skylde kvarandre;

slektningar

Døme

vitje skyldfolket sitt

sjå 2

verb

Opphav

norrønt sjá; jamfør sett (

Tyding og bruk

oppfatte med auga;
leggje merke til;
bli var
Døme
- sjå ein samanstøyt mellom to bilar;
- sjå nokon kome;
- sjå at nokon kjem;
- kan du sjå hunden der borte?
- brått såg eg noko på vegen framfor meg;
- ikkje sjå snurten av ein;
- ikkje sjå handa framfor seg;
- sjå flisa i auget åt bror sin – Matt 7,3
vende blikket mot;
gløse (3), kike (1, skode, stire
Døme
- sjå der, no regnar det;
- sjå ein film, ei utstilling;
- sjå ei sak frå begge sider;
- sjå i avisa
- vitje
  sjå innom (til) ein;
  sjå opp! – pass på, ver på vakt!
  sitje roleg og sjå på – berre sitje passiv;
  har du sett på maken?
- granske, undersøke
  vil du sjå på denne motoren?
få lære, oppleve, vite;
røyne (2
Døme
- den som lever, får sjå;
- vi får sjå korleis det går;
- det er noko ein sjeldan ser – er vitne til;
- du skal sjå det går nok bra
- tenkje etter, fundere
  la meg sjå, det er femten år sidan
- innsjå, skjøne
  der ser du korleis det går;
  så langt eg kan sjå, skulle det gå bra;
  ho er rik, ser du
- vilje (2, ynske
  eg ser helst at du går;
  ikkje sjå på prisen – ikkje bry seg om prisen
om utsjånad: gje inntrykk av, likjast
Døme
- å sjå til er han ein kraftkar
refleksivt:
Døme
- sjå framfor seg;
- sjå seg tid til – ha tid til
i uttrykk med partikkel

Faste uttrykk

ikkje sjå ut
vere fæl, underleg å sjå på
sjå att
møtast på nytt, finne att
sjå bort ifrå
òg: ikkje rekne med
sjå etter
passe på (barna);
leite etter (noko);
undersøkje
sjå etter om nokon er heime
sjå fram til
glede seg til
sjå gjennom
lese fort (i ei bok, dokument)
sjå godt ut
ha ein god utsjånad, verke frisk, i form
sjå i auga
godta;
vedgå
sjå kvarandre
òg: møtast
sjå ned på
òg: vanvørde
sjå opp til
òg: setje høgt, dyrke (2
sjå seg føre
gå varsamt, passe seg
sjå seg i stand til
rekne seg skikka til
sjå seg om
kike rundt seg; reise rundt og gjere seg kjend
sjå seg rundt etter
leite etter (noko)
sjå seg råd til
ha høve el råd til
sjå til
syte for, passe på
sjå til dyra;
sjå til at gjestene får mat;
sjå til at noko går i orden
sjå ut
verke, gje inntrykk av;
òg: velje ut, plukke ut
det ser ut som vi kan dra no;
sjå ut kandidatar til oppdraget
sjå vekk frå
òg: ikkje rekne med eller ta omsyn til;
sjå bort frå

seng

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt sæ(i)ng

Tyding og bruk

møbel (med utstyr) til å sove i eller kvile på
Døme
- barneseng;
- dobbelseng;
- himmelseng;
- køyeseng;
- dele seng;
- leggje seg på senga;
- hotellet har 100 senger – plass til 100 overnattingsgjester;
- vere i seng – ha lagt seg;
- gå i seng, til sengs – leggje seg;
- vere oppe av senga – vere på føtene;
- dele bord og seng – sjå bord (2, 1)
dyne (1;
over- eller underbreisle
kvilestad, leie (2
Døme
- lage ei seng av granbar
bed;
hageseng
Døme
- så ei seng med gulrot og ei med reddik

Faste uttrykk

gå til sengs med
liggje, ha samleie med (nokon)
halde senga
vere sjuk og sengeliggjande
ta einkvan på senga
vitje nokon før vedkomande har stått opp; overrumple

gjeste

gjesta

verb

Tyding og bruk

vere gjest hos;
besøkje, vitje
Døme
- gauken gjestar oss om sommaren;
- musikaren har gjesta landet
vere gjest (3);
gjestespele
Døme
- ho gjestar på Det Norske Teatret

frekventere

frekventera

verb

Tyding og bruk

vitje ofte og regelfast

Døme

frekventere ein restaurant

framom

preposisjon

Tyding og bruk

forbi (1)
Døme
- gå framom ein
bortom (2), innom (1)
brukt som adverb: framfor eller framanfor;
føre (3, 1)
Døme
- falle framom bordet;
- vere framom si tid;
- ha føremoner framom ein

Faste uttrykk

fare framom
hoppe over
framom alt
framfor alt
ikkje til å kome framom
ikkje til å unngå
sjå framom
vitje
stå framom
utmerke seg framfor andre i rang, kvalitet eller liknande

forskjellig

adjektiv

Opphav

frå lågtysk

Tyding og bruk

med ulike eigenskapar eller kjenneteikn;
ulik (1)
Døme
- ha forskjellig bakgrunn;
- dei to syskena er svært forskjellige;
- forskjellige synspunkt kom fram;
- vere forskjellig frå noko anna;
- kjøpe forskjellige typar
- brukt som adverb
  reagere forskjellig;
  tolke noko forskjellig
ymis (1), variert, diverse
Døme
- forskjellig småtteri;
- drive med forskjellige ting;
- vitje forskjellige folk
i fleirtal: fleire (1), somme
Døme
- det var forskjellige ting å velje mellom
i fleirtal: einskilde
Døme
- ringje dei forskjellige slektningane sine

Faste uttrykk

litt forskjellig
ymist
ete litt forskjellig;
like litt forskjellig musikk

dørstokk

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

tverrtre som dannar botn i ein dørkarm;
terskel (1)
Døme
- lakkere dørstokken
brukt i uttrykk for å gå inn eller ut, la noko eller nokon kome inn, vitje nokon eller liknande
Døme
- gjestene stig over dørstokken til det ærverdige hotellet;
- naboane kom aldri innanfor dørstokken;
- dei slapp ingen fotograf over dørstokken

Faste uttrykk

trakke/trø ned dørstokken
vitje svært ofte
dei trødde ikkje ned dørstokken i kyrkja

besøkje, besøke

besøkja, besøka

verb

Uttale

besøˊkje; besøˊke

Opphav

av lågtysk besoken, opphavleg ‘oppsøkje’; av søkje (

Tyding og bruk

sjå innom, helse på, vere i lag med;
gjeste, vitje (1)
Døme
- besøkje ei tante;
- besøkje slektningar i utlandet;
- besøkje nokon på sjukehuset
møte fram til, delta på, vere til stades for;
oppsøke
Døme
- besøkje eit museum;
- turistar som besøkjer Noreg;
- utstillinga vart besøkt av mange;
- parken er ofte besøkt av dei som bur i nærleiken;
- arrangementet var dårleg besøkt

Side 3 av 4

Resultat per side: