Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
95 treff

Bokmålsordboka 45 oppslagsord

Cm

symbol

Betydning og bruk

symbol for grunnstoffet curium
Artikkelside

sandflyndre

substantiv hankjønn eller hunkjønn

Betydning og bruk

liten (ca. 30 cm lang) flyndre (1) som lever på sandbunn;
Limanda limanda
Artikkelside

sanktpetersfisk

substantiv hankjønn

Opphav

etter navnet Sankt Peter

Betydning og bruk

opptil 65 cm lang fisk med sammentrykt kroppsform og høy ryggfinne med pigger;
Zeus faber
Artikkelside

saksedyr

substantiv intetkjønn

Betydning og bruk

ca. 2 cm langt mørkebrunt insekt med tangformet spiss på bakkroppen;
Forficula auricularia
Artikkelside

brosme

substantiv hankjønn eller hunkjønn

Opphav

norrønt brosma

Betydning og bruk

40–90 cm lang fisk i torskefamilien;
Brosme brosme
Artikkelside

isolasjonsmatte

substantiv hankjønn eller hunkjønn

Betydning og bruk

matte av isolasjonsmateriale
Eksempel
  • ha 20 cm isolasjonsmatter i gulv og tak
Artikkelside

isolasjon

substantiv hankjønn

Opphav

jamfør isolere

Betydning og bruk

  1. avstengning eller avsperring fra omverdenen;
    Eksempel
    • leve i fullstendig isolasjon;
    • isolasjon av fanger;
    • isolasjon av smittebærere;
    • bryte isolasjonen
  2. materiale til vern mot elektrisk strøm, lyd, kulde og lignende
    Eksempel
    • et hus med 15 cm isolasjon i veggene;
    • isolasjonen på en elektrisk ledning
Artikkelside

nanisme

substantiv hankjønn

Opphav

av gresk nanos ‘dverg’

Betydning og bruk

ekstrem kortvoksthet (kroppshøyde under ca. 145 cm for menn og 135 cm for kvinner)
Artikkelside

hoggorm, huggorm

substantiv hankjønn

Betydning og bruk

  1. giftslange med grå til brun (noen ganger nesten svart) farge, et mørkt sikksakkbånd langs ryggen og med lengde opptil 80 cm;
    Vipera berus
  2. i flertall: familie av giftige slanger;
    Viperidae
Artikkelside

mikrobølge

substantiv hankjønn eller hunkjønn

Betydning og bruk

elektromagnetisk bølge (1, 3) med bølgelengde mellom 1 mm og 30 cm
Artikkelside

Nynorskordboka 50 oppslagsord

Cm

symbol

Tyding og bruk

symbol for grunnstoffet curium
Artikkelside

sanktpetersfisk

substantiv hankjønn

Opphav

etter namnet Sankt Peter

Tyding og bruk

opptil 65 cm lang fisk med samantrykt kroppsform og høg ryggfinne med piggar;
Zeus faber
Artikkelside

sandflyndre

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

lita (om lag 30 cm lang) flyndre (1) som lever på sandbotn;
Limanda limanda
Artikkelside

saksedyr

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

om lag 2 cm langt mørkebrunt insekt med tongforma spiss på bakkroppen;
Forficula auricularia
Artikkelside

brosme

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt brosma

Tyding og bruk

40–90 cm lang fisk i torskefamilien;
Brosme brosme
Artikkelside

omkrins

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. (lengd på ei) linje som avgrensar ein figur, ei flate eller liknande
    Døme
    • sirkelen har ein omkrins på 62,8 cm;
    • øya er 75 km i omkrins
  2. Døme
    • høyre smellen i mils omkrins
Artikkelside

mistenkt

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som det er mistanke til
    Døme
    • dei mistenkte elevane måtte til rektor
  2. brukt som substantiv: person som er mistenkt for noko gale
    Døme
    • den mistenkte er om lag 180 cm høg
Artikkelside

frå 1, ifrå

preposisjon

Opphav

norrønt frá, ífrá; same opphav som fram

Tyding og bruk

  1. brukt for å gje utgangspunkt ved stad eller rom;
    med utgangspunkt i
    Døme
    • reise frå Bodø;
    • trafikken frå fjellet;
    • kome frå jobb;
    • samle seg frå alle kantar;
    • frå kontoret ser eg heile byen
    • brukt som adverb
      • sparke frå;
      • båten driv frå
  2. ved (måling av) utgangspunktet for strekning, område, storleik, intervall
    Døme
    • frå Lindesnes til Nordkapp;
    • frå ende til annan;
    • frå topp til tå;
    • frå hand til munn;
    • 20 m frå huset;
    • prisar frå 10 kr og oppover;
    • frå dei eldste til dei yngste
  3. ved utgangspunktet for tid
    Døme
    • frå 1. mai til 1. juli;
    • frå gammalt av;
    • frå da av tok eg heller bussen enn å gå;
    • frå først til sist;
    • frå først av var det slik;
    • frå æve til æve
  4. ved utvikling, endring
    Døme
    • vekse frå gut til mann;
    • frå det kjende til det ukjende
  5. med opphav, årsak, grunnlag eller kjelde i
    Døme
    • vere frå landet;
    • stamme frå apane;
    • funn frå Egypt;
    • boka hennar frå 1959;
    • snøen frå i fjor;
    • helse frå nokon;
    • ordre frå høgaste hald;
    • arve frå ein onkel;
    • få hjelp frå vener;
    • høyre sladder frå nokon;
    • blø frå såret;
    • snakke frå levra;
    • fritt omsett frå tysk
    • brukt som adverb
      • ein kan lure kvar dette kjem frå
  6. med fjerning, åtskiljing, skilje eller avstand i høve til
    Døme
    • reise frå gard og grunn;
    • han reiste seg frå stolen;
    • rømme frå fengselet;
    • vere borte frå arbeidet;
    • setje frå seg nøklane;
    • bordet står noko frå veggen;
    • halde nokon frå å gjere noko;
    • ta ei klokke frå kvarandre;
    • vere skild frå nokon;
    • seie frå seg retten;
    • kople av frå maset;
    • sovne frå lyset
    • brukt som adverb
      • dei skadelidne må melde frå;
      • denne summen skal du trekkje frå

Faste uttrykk

  • falle frå
    • døy
    • forlate, svikte;
      slutte
  • frå eller til
    utan stor skilnad i den eine eller andre retninga
    • vi kan ikkje gjere stort frå eller til
  • frå seg
    ukontrollert, styrlaus, galen; i uvit
    • dei vart frå seg av sinne
  • frå tid til anna
    somtid, av og til
    • slike ting skjer frå tid til anna
  • frå vitet
    utan evne til å tenkje eller handle rasjonelt
    • støyen kunne få kven som helst til å gå frå vitet
  • frå … til …
    brukt til å syne spenn i tid, omfang eller anna
    • utstillinga er open frå laurdag til måndag;
    • isen er frå ti til tjue cm tjukk
  • gå ut frå
    byggje på, rekne med (noko)
    • gå ut frå at alt er rett
  • til og frå
    fram og tilbake
  • til skilnad frå
    ulikt, i motsetnad til
    • til skilnad frå foreldra bryr ikkje dei unge seg om å kjøpe hus
  • til å kome frå
    brukt for å uttrykkje at ein ikkje kan unngå noko
    • det er ikkje til å kome frå at språk kan vere vanskeleg
  • vekse frå
    bli for stor for
    • slikt hadde dei vakse frå
Artikkelside

hoggorm

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. giftorm med grå til brun (somtid nesten svart) farge, eit mørkt sikksakkband etter ryggen og med lengd opptil 80 cm;
    Vipera berus
  2. i fleirtal: familie av giftige ormar;
    Viperidae
Artikkelside

målestav

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. stav med skala for lengdemåling;
  2. noko som tener til samanlikning;
    Døme
    • dei var rike etter målestaven i datida;
    • bruke fråværestatistikken som målestav på helsetilstanden
  3. forhold mellom ei viss lengd på eit kart, ei teikning eller liknande og tilsvarande lengd i røynda;
    Døme
    • biletet av fuglen er i målestav 1 : 3;
    • ein modell i full målestav;
    • når målestaven på kartet er 1 : 50 000, svarer 1 cm på kartet til 50 000 cm, dvs. 500 m, i terrenget
  4. linje som viser målestav (3) på kart, teikning eller liknande;
  5. Døme
    • ein produksjon i stor målestav
Artikkelside
Side 1 av 5