Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
22816 treff

Bokmålsordboka 10999 oppslagsord

publisering

substantiv hankjønn eller hunkjønn

Betydning og bruk

det å publisere;
Eksempel
  • publisering av bilder på nettet;
  • publiseringen av boka er forsinket
Artikkelside

puh

interjeksjon

Opphav

lydord

Betydning og bruk

brukt for å gjengi lyden av kraftig utpust fordi en for eksempel er lettet eller utslitt
Eksempel
  • puh, så varmt det er!
  • puh, det gikk heldigvis bra til slutt!
Artikkelside

publikummer

substantiv hankjønn

Betydning og bruk

enkeltperson som er en del av et publikum (2) eller av mengden;
Eksempel
  • han har flere ganger vært publikummer på festivalen;
  • det var skuffende få publikummere på konserten
Artikkelside

publikum

substantiv intetkjønn

Opphav

av latin publicus ‘offentlig’

Betydning og bruk

  1. Eksempel
    • museet er åpent for publikum;
    • kommunen må informere publikum om endringene
  2. samling av personer som er til stede for å overvære et arrangement;
    Eksempel
    • publikum likte seg på konserten;
    • han skriver for et stort publikum
Artikkelside

pubertal

adjektiv

Betydning og bruk

som gjelder eller er karakteristisk for puberteten
Eksempel
  • pubertal humor
Artikkelside

ptolemeisk

adjektiv

Betydning og bruk

som bygger på teoriene til Klaudios Ptolemaios (død ca. 170 e.Kr.)

Faste uttrykk

  • det ptolemeiske verdensbilde
    astronomisk verdensbilde der en regner med at jorda er sentrum og sola og planetene sirkler rundt den i sammensatte sirkelbaner
Artikkelside

prydsøm

substantiv hankjønn

Betydning og bruk

søm som er til pryd;
Artikkelside

provokatør

substantiv hankjønn

Betydning og bruk

  1. person som (bevisst) handler eller uttaler seg på en slik måte at det provoserer andre
    Eksempel
    • kunstneren er en kjent provokatør
  2. person som oppfordrer til lovstridige handlinger;
    Eksempel
    • politiet har arrestert en provokatør
  3. person som er leid for å framskaffe påskudd til å sette i gang straffetiltak eller lignende
    Eksempel
    • Gestapo brukte provokatører
Artikkelside

prototypisk

adjektiv

Betydning og bruk

som er eller kan tjene som en prototyp (1)
Eksempel
  • den prototypiske franske bonden
Artikkelside

psykososial

adjektiv

Betydning og bruk

som gjelder samspillet mellom det psykiske og det sosiale (2
Eksempel
  • det psykososiale miljøet på jobben er godt
Artikkelside

Nynorskordboka 11817 oppslagsord

prøvesvar

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. svar på ei prøve (1, 2)
    Døme
    • sensoren fekk tilsendt prøvesvara
  2. resultat av ein test som er teken, særleg ei medisinsk prøve
    Døme
    • eg ventar framleis på prøvesvara frå legen
Artikkelside

psyko

adjektiv

Uttale

syˊko, saiˊko

Tyding og bruk

Døme
  • han er ein heilt psyko type
Artikkelside

prøvespele

prøvespela

verb
kløyvd infinitiv: -a

Tyding og bruk

spele for å teste korleis noko fungerer, eller kor dyktig nokon er
Døme
  • han prøvespela det nye flygelet;
  • ho prøvespelar for rolla som bestemora i serien;
  • talentet skal prøvespele for ein stor fotballklubb
Artikkelside

prøveperiode

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. periode (1) da noko blir prøvd ut for å sjå om det fungerer
    Døme
    • dei får støtte til drifta i ein prøveperiode på to år;
    • ho er tilsett i ein prøveperiode
  2. tidsrom ein bruker til å øve inn noko;
    Døme
    • prøveperioden på stykket er snart over
Artikkelside

punkt

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt punktr; same opphav som punktum

Tyding og bruk

  1. lite, rundt merke;
    Døme
    • eit punkt etter ein note;
    • stjernene stod som lysande punkt på himmelen
  2. stad utan utstrekning
    Døme
    • to linjer kryssar kvarandre i eit punkt
  3. avgrensa område;
    Døme
    • det vestlegaste punktet i Noreg
  4. steg i rørsle, prosess, utvikling eller liknande;
    Døme
    • kome til eit visst punkt
  5. side av sak;
    Døme
    • eg har eit framlegg i tre punkt;
    • på det punktet tek du feil;
    • vi får drøfte saka punkt for punkt
  6. typografisk måleining
    Døme
    • åtte punkts skrift;
    • eit punkt er 0,37549 mm eller 1/12 cicero

Faste uttrykk

  • det springande punktet
    kjernen i ei sak;
    det avgjerande
  • kritisk punkt
    • stad i unnarennet i hoppbakke der overgangen byrjar
      • det kritiske punktet i bakken er på 90 meter
    • svært viktig eller avgjernde del av noko
      • prisen er eit kritisk punkt i forhandlingane
  • til punkt og prikke
    heilt nøyaktig;
    til minste detalj
    • dei har følgt lova til punkt og prikke
  • ømt/sårt punkt
    noko som er særleg sårbart hos ein person;
    noko som lett vekkjer irritasjon eller liknande
Artikkelside

publikum

substantiv inkjekjønn

Opphav

av latin publicus ‘offentleg’

Tyding og bruk

  1. Døme
    • området er ope for publikum;
    • kommunen må informere publikum om endringane
  2. samling av personar som er til stades for å få med seg eit arrangement;
    Døme
    • publikum likte seg på konserten;
    • bøkene hennar når ut til eit stort publikum
Artikkelside

prøve 1

substantiv hankjønn eller hokjønn

Opphav

gjennom lågtysk, frå mellomalderlatin proba, av latin probare ‘granske, ransake’; jamfør norrønt próf

Tyding og bruk

  2. test av eigenskapar, dugleik eller liknande
    Døme
    • klassa skal ha prøve i engelsk
  3. innøving eller forsøksvis framføring av eit teaterstykke, ein konsert eller liknande
    Døme
    • halde prøver på eit Ibsen-stykke
  4. noko som er teke ut av ei større mengd, og som skal granskast eller nyttast som døme
    Døme
    • ta prøver av drikkevatnet;
    • gje ei prøve på styrken sin

Faste uttrykk

  • det får stå si prøve
    det får gå som det vil;
    det får våge seg
    • løna er lågare i den nye jobben, men det får stå si prøve
  • på prøve
    mellombels for å finne ut om nokon oppfyller krava
    • han er tilsett i butikken på prøve;
    • ho er sett fri på prøve
  • setje prøve på svaret
    kontrollere om eit reknestykke er rett
  • setje på prøve
    utsetje for (stor) påkjenning
  • stå si prøve
    greie påkjenningane
    • ein soldat må kunne stå si prøve og gjere det han vert pålagd
Artikkelside

prototyp, prototype

substantiv hankjønn

Opphav

av gresk prototypon ‘første danning’

Tyding og bruk

  1. typisk eksemplar;
    typisk representant for noko;
    Døme
    • han er prototypen på ein fransk bonde
  2. Døme
    • lage prototypen til ein ny bil;
    • prototypen vil bli sett i produksjon neste år
Artikkelside

setje prøve på svaret

Tyding og bruk

kontrollere om eit reknestykke er rett;
Sjå: prøve
Artikkelside

det får stå si prøve

Tyding og bruk

det får gå som det vil;
det får våge seg;
Sjå: prøve
Døme
  • løna er lågare i den nye jobben, men det får stå si prøve
Artikkelside
Side 2 av 1182