Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
275 treff

Bokmålsordboka 108 oppslagsord

topptung

adjektiv

Opphav

etter engelsk top-heavy

Betydning og bruk

tung i toppen;
i overført betydning, om organisasjon eller lignende: med tallrik ledelse
Artikkelside

tilror

substantiv hankjønn

Opphav

av ror (1

Betydning og bruk

  1. det å ro til en fiskeplass;
    Eksempel
    • tung tilror
  2. vei ut til en fiskeplass;
    Eksempel
    • lang tilror
Artikkelside

tein 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt teinn

Betydning og bruk

  1. liten kvist, renning
    Eksempel
    • misteltein, rognetein
  2. konisk trestav med en tung svingskive i den ene enden til å spinne med
    Eksempel
    • spinne på tein;
    • håndtein
Artikkelside

søvndrukken

adjektiv

Betydning og bruk

tung, ør av søvn
Artikkelside

svær

adjektiv

Opphav

kanskje sideform til norrønt svárr ‘hard, tung’; eller tysk schwer

Betydning og bruk

  1. Eksempel
    • en stor, svær kar;
    • en svær trosse;
    • bli sværere og sværere;
    • en svær lastebil;
    • det hørte svære fjellvidder til gården;
    • svære summer
  2. Eksempel
    • det er svært så det blåser;
    • svært til hastverk du har
    • dyktig, flink
      • han er en svær jeger;
      • være svær til å gå på ski
    • ivrig til, fæl
      • svær til å snakke, lyve
  3. nå sjelden: tung, vanskelig
    Eksempel
    • livet er svært av og til;
    • falle en svært
  4. som adverb: i høy grad, veldig
    Eksempel
    • være svært sliten, flink;
    • det er svært så fin du er;
    • ha det svært så bra
Artikkelside

subb 2

substantiv intetkjønn

Opphav

av subbe (2

Betydning og bruk

  1. subbende lyd, tung, slepende gange
    Eksempel
    • høre subb av føtter ovenpå
  2. smått avfall, rusk
Artikkelside

stinn

adjektiv

Opphav

norrønt stinnr

Betydning og bruk

  1. Eksempel
    • være stinn av penger – ha overflod av;
    • være stinn av trening – tung i musklene av trening;
    • måkene var stinne av fisk;
    • spise så en blir helt stinn
  2. Eksempel
    • lufta var stinn av matos;
    • tåka stod stinn
  3. slang:

Faste uttrykk

  • stinn brakke
    stappfullt lokale og høy stemning
Artikkelside

storslegge

substantiv hankjønn eller hunkjønn

Betydning og bruk

tung, svær slegge

Faste uttrykk

  • bruke storslegga
    også: bruke sterke ord
Artikkelside

sorg

substantiv hankjønn eller hunkjønn

Opphav

norrønt sorg

Betydning og bruk

  1. dyp, varig smerte i sinnet, tung bekymring
    Eksempel
    • bære på en stor sorg;
    • være tynget av sorg
  2. sørgedrakt
    Eksempel
    • hun bærer sorg ennå
  3. Eksempel
    • til sin store sorg oppdaget han at…;
    • sønnen har voldt dem mye sorg;
    • så var den sorgen slokt;
    • pengesorger;
    • den tid den sorg – ta ikke bekymringene på forskudd;
    • et sorgens kapittel – en sørgelig historie;
    • han ser ut som sju sorger og åtte bedrøvelser
Artikkelside

slitsom

adjektiv

Betydning og bruk

Eksempel
  • en slitsom dag;
  • et slitsomt arbeid
Artikkelside

Nynorskordboka 167 oppslagsord

avskilsstund

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

stund (1) da ein tek farvel;
Døme
  • ei tung avskilsstund
Artikkelside

bobsleigh

substantiv hankjønn

Uttale

båbˊslei

Opphav

frå engelsk , av bob ‘stutt kjelke’ og sleigh ‘slede’

Tyding og bruk

  1. tung, låg og brei kjelke med rattstyring for to eller fleire personar for køyring i spesialbygde isbaner;
  2. konkurranseidrett der ein køyrer bobsleigh (1)
Artikkelside

bør 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt byrðr, samanheng med bere (3; jamfør byrd (1

Tyding og bruk

  1. noko som ein ber;
    så mykje som ein greier å bere på éin gong;
    Døme
    • bere ei tung bør;
    • ei bør med ved
  2. i overført tyding: noko som tyngjer;
    Døme
    • ei tung bør fall av henne då prøveresultata kom

Faste uttrykk

  • leggje bører på
    gjere det tyngre for nokon;
    leggje harde skattar og avgifter på folk
  • lette børa for
    gjere det lettare for nokon
  • vere til bør for
    skaffe nokon annan bry eller utgifter
Artikkelside

øyen

adjektiv

Opphav

og norrønt ǿgr adjektiv, ǿgja verb; jamfør øyeleg

Tyding og bruk

    • eit øye vêr;
    • eit øye leven
  2. som adverb:
    • det ser øye ut
    • ein øye tung veg;
    • øye stor
Artikkelside

vond

adjektiv

Opphav

norrønt vándr, vóndr

Tyding og bruk

  1. Døme
    • gammal vane er vond å vende;
    • det var ikkje vondt om pengar – det skorta ikkje på pengar
  2. (fysisk og psykisk) plagsam, pinefull, skadeleg;
    Døme
    • vond smak;
    • vonde netter;
    • au, det gjer vondt;
    • det var vondt å miste barnet;
    • ta det vonde med det gode
  3. Døme
    • ho vart vond på meg
  4. Døme
    • som substantiv:

Faste uttrykk

  • den vonde
    vondemannen, djevelen
  • ha vondt av
    tykkjer synd i
  • ha vondt i halsen
    vere sår i halsen, ha halsbetennelse
  • kaste vondt på
    setja (skadeleg) trolldom på (folk, dyr)
Artikkelside

vralte

vralta

verb

Opphav

jamfør valtre;

Tyding og bruk

gå tungt og vaggande
Døme
  • den tjukke kona vralta som ei tung gås
Artikkelside

vanskeleg

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som skaper vanskar, tung, vand (2, 1);
    ikkje lett
    Døme
    • eit vanskeleg arbeid, spørsmål;
    • ha det vanskeleg økonomisk;
    • ha vanskeleg for å svare for seg
  2. som ikkje er lett å gjere til lags eller å ha med å gjere;
    noko vrang
    Døme
    • vanskeleg å vere i lag med;
    • ha eit vanskeleg sinn

Faste uttrykk

  • i ein vanskeleg alder
    særl: i puberteten
Artikkelside

uhugleg

adjektiv

Tyding og bruk

  1. trist eller tung i hugen
  2. Døme
    • ein uhugleg stad, dag
  3. Døme
    • uhuglege tilstandar
Artikkelside

tyngsel

substantiv hankjønn

tyngsle

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt þyngsl f og n

Tyding og bruk

  1. Døme
    • kjenne ei tyngsel for brystet
  2. (hard) økonomisk skyldnad;
    Døme
    • leggje skattar og andre tyngsler på folket;
    • det ligg mange tyngsler på garden
  3. Døme
    • ha mange tyngsler i livet;
    • vere nokon til tyngsel – til byrde;
    • no datt det ei tyngsel av meg – eg vart letta
  4. slappleik, trøyttleik
    Døme
    • få slik tyngsel i el. over seg;
    • tyngsla kom sigande over han så han sovna
  5. tung hug, mismot
    Døme
    • det kom slik tyngsel over han
Artikkelside

tynge 3, tyngje 2

tynga, tyngja

verb

Opphav

norrønt þyngja; av tung

Tyding og bruk

  1. vere eller gjere tung;
    trykkje ned med tyngd
    Døme
    • snøen tynger ned taket;
    • børa tynger (meg) så
  2. vere til møde eller plage (for), kvile tungt på, plage, nage
    Døme
    • ansvaret, pliktene, alderen tynger meg;
    • tynge folket med skattar;
    • kva er det som tynger (på) deg?
    • eg skal ikkje tynge deg – ikkje vere til byrde
    • i perfektum partisipp:
      • vere tyngd av alvoret
    • i presens partisipp:
      • tyngjande plikter, skattar
  3. gjere (noko) vanskeleg (å følgje med i)
    Døme
    • dei mange tala tynger framstillinga
  4. halle framover med hovudet;
    blunde lett
    Døme
    • eg tyngde visst til
Artikkelside
Side 8 av 17