Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 23 oppslagsord

harselas

substantiv hankjønn

Opphav

av harselere

Tyding og bruk

Døme
  • drive harselas med nokon
Artikkelside

gap 2

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt gap

Tyding og bruk

  1. open (stor) munn
    Døme
    • sjå rett inn i gapet på dyret
  2. brei eller djup opning;
    svær kløft
    Døme
    • gapet mellom fjella
  3. stort skilje eller stor avstand mellom to partar eller tilhøve;
    Døme
    • gapet mellom fattige og rike aukar;
    • gapet mellom inntekter og utgifter
  4. Døme
    • fare med gap;
    • gjere noko på gap

Faste uttrykk

  • på vidt gap
    heilt open;
    vidopen
    • setje døra på vidt gap;
    • med kjeften på vidt gap
Artikkelside

apast

verb

Opphav

jamfør ape (2

Tyding og bruk

drive ap (2

Faste uttrykk

  • apast med
    tøyse (2, gjøne, ha moro med (nokon)
    • jentene i klassa apast med gutane
Artikkelside

øne

øna

verb

Opphav

jamfør svensk målføre stå å öna ‘ikkje bli ferdig’; kanskje samanheng med ande (2

Tyding og bruk

  1. stire lenge sanselaust, fortulla, vilt eller tvilrådig;
    glane, stire måpande, i stor undring eller dumt (på noko)
    Døme
    • bjørnen er visst i nærleiken, krøtera står og øner oppover;
    • stå ikkje så og øn!
    • ungane ønte på dei framande
  2. om skremt dyr: vêre, blåse i nasen
  3. vente og stunde lenge
    Døme
    • kua øner etter mat
  4. gå ikring utan mål;
    tulle ikring
    Døme
    • dei gjekk og ønte oppe heile natta;
    • han ønte seg bort i skogen – tulla seg bort
  5. kjenne seg svimren;
  6. tale fortulla og ugreitt;
  7. refleksivt:
    Døme
    • han står berre og øner seg i arbeidet

Faste uttrykk

  • øne bort
    uvite
  • øne seg inn på
    vri seg inn på nokon med tullsnakk og renging
  • øne seg
    late som ein er i verksemd; finne på ap og fjas
Artikkelside

spel 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

lågtysk spil; av spele (2

Tyding og bruk

  1. uroleg rørsle, veksling
    Døme
    • sjå spelet av nordlyset på himmelen;
    • eit spel av fargar
    • livleg verksemd
      • det frie spelet på pengemarknaden;
      • gje, ha fritt spel – spelerom
    • oppstyr
      • kjem ho no, blir det spel
    • leik
      • eit spel med ord;
      • drive spel med nokon – drive ap
  2. det å spele (2, 2), delta i organisert leik med reglar, ofte med ball og anna utstyr
    Døme
    • laget viste godt spel;
    • ballen er ute av spel
  3. det å spele med kort, brikker, terningar og liknande
    Døme
    • berre drive med drikk og spel;
    • det kom kjærleik med i spelet – inn i biletet
  4. det å satse (pengar) i von om forteneste
    Døme
    • drive uærleg spel – fare uærleg fram;
    • ha ein finger med i spelet – ha innverknad på noko; jamfør finger (1)
  5. det å spele på musikkinstrument
    Døme
    • eit stemne med leik og spel
  6. leik (5) som fugl driv med i paringstida
    Døme
    • skyte tiur på spel
  7. det å spele skodespel
    Døme
    • spelet på scena var av beste merke;
    • det er berre spel frå hennar side – ho berre læst som
  8. einskild omgang, parti av eit spel (1, 3)
    Døme
    • vinne første spelet
  9. sett med kort, brikker og liknande til å spele med
  10. musikkinstrument

Faste uttrykk

  • avtalt spel
    avtale i løynd til eigen føremon
  • setje på spel
  • setje ut av spel
    tvinge (motstandaren) til å gje opp
  • spele høgt spel
    ta stor vågnad
  • stå på spel
    vere i fare for å gå tapt
Artikkelside

persiflere

persiflera

verb

Opphav

fransk av siffler ‘pipe ut’

Tyding og bruk

håne, spotte, drive ap (harselas) med
Artikkelside

gjøn

substantiv inkjekjønn

Opphav

jamfør gjøne

Tyding og bruk

det å gjøne;
Døme
  • drive gjøn med nokon
Artikkelside

flikje 2, flike 2

flikja, flika

verb

Tyding og bruk

  1. stå open, glipe, gape, sprikje
    Døme
    • såret flikjer
  2. drive ap;
Artikkelside

fanteri

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. Døme
    • fare med fanteri;
    • juks og fanteri
  2. noko mistenkjeleg;
    Døme
    • det ligg noko fanteri under
Artikkelside

erte

erta

verb

Opphav

norrønt erta

Tyding og bruk

drive ap med;
Døme
  • erte nokon opp;
  • erte nokon på seg;
  • dei erta meg for brillene mine
  • brukt som adjektiv
    • eit ertande smil;
    • dei hadde ein ertande og lett tone mellom seg
Artikkelside
Side 2 av 3