Nynorskordboka
spele 2
spela
verb
kløyvd infinitiv: -a
| infinitiv | presens | preteritum | presens perfektum | imperativ |
|---|---|---|---|---|
| å spelaå spele | spelarspeler | spelte | har spelt | spel! |
| spelar | spela | har spela | spel!spela!spele! |
| perfektum partisipp | presens partisipp | |||
|---|---|---|---|---|
| hankjønn / hokjønn | inkjekjønn | bunden form | fleirtal | |
| spelt + substantiv | spelt + substantiv | den/det spelte + substantiv | spelte + substantiv | spelande |
| spela + substantiv | spela + substantiv | den/det spela + substantiv | spela + substantiv | |
Opphav
lågtysk spelen, spillenTyding og bruk
- vere med i, drive med ball- eller kulespel
Døme
- spele biljard, fotball, tennis;
- han vart spela fri og laga mål;
- spele mot eit utanlandsk lag
- vere med i spel med kort, terningar og liknande
Døme
- spele bingo, dam, femkort, poker, sjakk;
- spele korta sine klokt – òg: handle klokt;
- spele falskt;
- spele medvite på noko – utnytte noko medvite
- satse pengar, vedde
Døme
- spele lotto;
- spele på travbana;
- spele fallitt – særl: mislykkast;
- spele høgt (spel) – ta stor vågnad
- få fram, lage musikk
Døme
- spele (på) fele, piano, trekkspel, grammofon;
- spele plater;
- spele ein sonate;
- spele førstefiolin – òg: rå
- om fugl: lage paringslyd
- orrhanen spelar oppi åsen;
- kanonane spela opp – byrja å skyte;
- spele (opp) til dans
- utføre, gje liv til ei teater-, filmrolle og liknande
Døme
- spele ei rolle (godt, dårleg);
- spele revy, skodespel
- syne fram
- teateret spelar no ‘Medmenneske’ av Olav Duun
- agere
- spele idiot;
- spele lita rolle – ha lite å seie;
- filmen, stykket har spela inn store summar – har gjeve stor inntekt
Døme
- spele ein eit puss
Faste uttrykk
- spele ballen over tilla (nokon annan) ta seg av (noko)
- spele innlage opptak av (ein film)
- spele inn
- lage opptak av (ein film, ei plate eller liknande)
- filmen er spela inn i Noreg
- gje inntekt ved framvisning (av film, teaterstykke eller liknande)
- filmen har spela inn store summar
- verke inn;
ha noko å seie- fleire faktorar vil spele inn;
- vêret spelar inn på inntrykket av turen
- spele oppbyrje spelet
- spele opp til dans
- spele oppòg: lage oppstyr, skape seg vrang
- spele på dei same strengenebruke dei same argumenta, verkemidla og liknande
- spele utha utspelet
- spele ut motsetje opp mot (kvarandre)
- spele ut over sidelinjasetje (nokon, seg) utanfor