Avansert søk

Bokmålsordboka 0 oppslagsord

Nynorskordboka 80 oppslagsord

skunde

skunda

verb

Opphav

norrønt skunda, skynda

Tyding og bruk

haste av garde

Døme

ho skundar vidare på ferda

Faste uttrykk

skunde fram
få til å hende tidlegare enn planlagt;
jamfør framskunde
skunde på
auke farten på;
jamfør påskunde
skunde seg
kome seg raskt av garde eller i gang med noko;
vere snar
dei skundar seg for å rekkje ferja

ein viss stad

Tyding og bruk

Sjå: stad, viss

do (2, toalett (1)
Døme
- han måtte skunde seg ein viss stad
helvete (1)
Døme
- han ba dei reise ein viss stad
ræv, bak (1, 1);
underliv (1)
Døme
- ho fall på isen og slo seg ein viss stad;
- den rekninga kan du stikke ein viss stad

stad 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt staðr; samanheng med stå (

Tyding og bruk

avgrensa geografisk område;
flekk (2), plass
Døme
- finne ein høveleg stad til leirplass;
- fastsetje tid og stad for møtet
- - finnestad
  - møtestad
  - samlingsstad
  - stoppestad
omgjevnad, område;
miljø (2);
by (1, 1), bygd (1), strøk (2)
Døme
- vere frå ein liten stad;
- reise frå stad til stad;
- ha ein fin stad ved sjøen;
- ein stad å vere
- - arbeidsstad
  - bustad
  - landstad
  - skjenkjestad
  - utestad
mindre, avgrensa del av noko større
Døme
- det var feil fleire stader i boka;
- han hadde brot tre stader i foten;
- det var ein stad mellom femti og seksti tilhøyrarar
hjelp;
varig verknad;
traustleik
Døme
- det er ikkje nokon stad i det

Faste uttrykk

den evige staden
Roma
ein viss stad
- do (2, toalett (1)
  han måtte skunde seg ein viss stad
- helvete (1)
  han ba dei reise ein viss stad
- ræv, bak (1, 1);
  underliv (1)
  ho fall på isen og slo seg ein viss stad;
  den rekninga kan du stikke ein viss stad
finne stad
hende
hendinga fann stad for to år sidan
i nokons stad
i same stilling eller situasjon som ein annan person er i
tenk deg i min stad;
ein vikar kom inn i hennar stad
same staden
tilvising til ein stad i ein tekst som er nemnd tidlegare;
forkorta sst.
til stades
- som er på den gjeldande plassen
  alle elevane er til stades;
  fyrsten var sjølv til stades
- som er eller eksisterer i ein samanheng;
  tilgjengeleg, nærverande;
  finst
  føresetnadene er ikkje lenger til stades

svinte

svinta

verb

Opphav

Tyding og bruk

fare som snøggast;

vere snar;

Døme

svinte ut og inn i dørene;
ho svinta heimom;
han svintar innom butikken på veg heim

Faste uttrykk

svinte seg
skunde seg

springe

springa

verb

Opphav

norrønt springa

Tyding og bruk

fare raskt fram på føtene;
løpe (1), renne (4, 1)
Døme
- springe 100 m;
- springe etter nokon;
- springe frå nokon;
- dei spring om kapp
endre eller flytte seg raskt;
hoppe, sprette
Døme
- springe ut av bilen;
- springe over noko;
- prisane sprang i vêret
- brukt som adjektiv:
  eit springande foredrag
fyke, sprette
Døme
- døra sprang opp
særleg om hest: bykse opp og pare;
ri (2, 7);
om geit, ku, sau: syne brunst
falde seg ut;
opne seg
Døme
- springe ut i fullt flor;
- rosa har sprunge
eksplodere, sprekke
Døme
- båten sprang lek;
- fjellknausen sprang i lufta;
- ei blodåre har sprunge

Faste uttrykk

det springande punktet
kjernen i ei sak;
det avgjerande
la bomba springe
gjere kjent noko uventa
ho lét bomba springe og fortalde om fortida si
springe fram
stikke ut;
vise seg
fjell som spring fram i landskapet
springe i auga
vere lett å leggje merke til
sanninga sprang i auga på meg;
det første som spring i auga, er det store arealet som er teke i bruk
springe i lufta
eksplodere (1)
springe skoa av seg
forhaste eller skunde seg
springe ut av
ha grunnlaget sitt i
terrorisme spring ut av politiske konfliktar

snøgge

snøgga

verb

Tyding og bruk

skunde på

Faste uttrykk

snøgge seg
skunde seg

sko 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt skór, opphavleg ‘noko som dekkjer’

Tyding og bruk

fottøy som ikkje rekk lenger enn til okla
Døme
- eit par sko;
- ta på seg skoa
- - joggesko
  - tresko
hestesko (1)
Døme
- setje sko på hesten
reiskaps- eller maskindel som skal stø opp om noko, bremse eller hindre slit
- - doppsko
  - stolpesko

Faste uttrykk

fylle skoa etter nokon
få same rolle eller funksjon som forgjengaren
gå skoa av seg
dumme seg ut;
misfare seg
kvar skoen trykkjer
kvar vanskane ligg
leiinga må vite kvar skoen trykkjer;
innbyggjarane kjenner kvar skoen trykkjer;
dei legg ikkje skjul på kvar skoen trykkjer
over ein låg sko
i fleng, uhemma
dei bedrog kvarandre over ein låg sko
springe skoa av seg
forhaste eller skunde seg

ruffe

ruffa

verb

Opphav

lågtysk ruffen ‘støyte’

Tyding og bruk

gjere frå seg eit arbeid i ein fart;

drive på med kraft

Faste uttrykk

ruffe seg
skunde seg

rauv, ræv

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt rauf ‘hol’

Tyding og bruk

bakende (2), rumpe (1)

Faste uttrykk

få/setje ræva i gir
få opp farten, skunde seg
få ræva i gir og kom!
set ræva i gir og få det unnagjort!
gå på rauva
- falle, dette
  ho glei og gjekk på rauva
- mislykkast
  forretninga gjekk på rauva
ha gullhår i rauva
støtt ha lykka med seg
lette på rauva
reise seg for gjere noko
midt i ræva
ikkje det minste
det interesserer meg midt i ræva
sitje på rauva
vere uverksam

raske 2

raska

verb

Opphav

Faste uttrykk

raske på
setje opp farten
no gjeld det å raske på
raske seg
forte seg;
skunde seg
eg raska meg heimover

Side 1 av 8

Resultat per side: