Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
121 treff

Bokmålsordboka 57 oppslagsord

vri 1

substantiv hankjønn

Opphav

av vri (2

Betydning og bruk

  1. Eksempel
    • det var en liten vri midt på planken
  2. annen (og tiltalende) form
    Eksempel
    • et salgsframstøt med en ny vri;
    • gjøre en (ny) vri – finne en lur måte å løse en (vanskelig) oppgave på;
    • en journalistisk vri
Artikkelside

utspekulert

adjektiv

Betydning og bruk

  1. Eksempel
    • en utspekulert idé
  2. Eksempel
    • en utspekulert metode
Artikkelside

utkrøpen

adjektiv

Betydning og bruk

Eksempel
  • han er den mest utkrøpne jeg kjenner;
  • dette var en utkrøpen måte å gjøre det på
Artikkelside

underfundig

adjektiv

Opphav

av under (2 og foreldet fundig ‘listig’

Betydning og bruk

som skjuler noe, fordekt, lur
Eksempel
  • et underfundig smil
Artikkelside

tåkelur

substantiv hankjønn

Betydning og bruk

tåkesignalapparat som lager tåkesignaler ved å presse luft ut gjennom en lur (1 eller trompet
Artikkelside

tresk

adjektiv

Opphav

lavtysk trersch

Betydning og bruk

Eksempel
  • et treskt påfunn
Artikkelside

tromme 1

substantiv hankjønn eller hunkjønn

Opphav

gjennom lavtysk, fra latin trumba ‘basun’; samme opprinnelse som norrønt trumba ‘lur, trompet’, egentlig lydord

Betydning og bruk

slaginstrument i form av hul sylinder med utspent skinn over hver ende
Eksempel
  • han slår, spiller tromme i korpset
Artikkelside

sove

verb

Opphav

norrønt sofa

Betydning og bruk

  1. være i søvntilstand
    Eksempel
    • sove som en stein – sove tungt;
    • sove middag – ta seg en lur etter middag
    • i presens partisipp:
      • ikke komme sovende til noe – ikke uten hardt arbeid;
      • sove bort tiden – spille (ved søvn);
      • sove inn – sovne;
      • sove over (seg) – forsove seg;
      • sove ut rusen
  2. være sløv, uoppmerksom
    Eksempel
    • sitte og sove i timene
    • ikke være i bruk
      • loven har sovet siden 1957
  3. dovne bort
    Eksempel
    • beinet mitt sover

Faste uttrykk

  • sove hen
    dø
  • sove på noe
    tenke over noe (egentlig til neste dag)
  • sove ut
    hvile, styrke seg ved søvn
Artikkelside

snedig

adjektiv

Opphav

av foreldet sned ‘snedighet, list’

Betydning og bruk

  1. Eksempel
    • et snedig påfunn
  2. Eksempel
    • et lett og snedig redskap
Artikkelside

smart

adjektiv

Opphav

engelsk

Betydning og bruk

  1. lur og dreven
    Eksempel
    • smarte metoder;
    • en smart forretningsmann
  2. Eksempel
    • en smart drakt
  3. intelligent, gløgg;
    om elektronisk teknologi (3): som kopler sammen funksjoner fra ulike systemer;
Artikkelside

Nynorskordboka 64 oppslagsord

tromme 1

substantiv hokjønn

Opphav

gjennom lågtysk, frå latin trumba ‘trompet’, same opphav som norrønt trumba ‘lur, trompet’; eigenleg lydord

Tyding og bruk

slaginstrument av ein hol sylinder med utspent skinn i kvar ende til å slå taktslag på med pinnar
Døme
  • han slår (på) tromme i korpset

Faste uttrykk

  • slå på tromma
    òg: gå sterkt inn for noko; gå fram med brask og bram; jamfør stortromme
Artikkelside

treisk

adjektiv

Opphav

kanskje frå mellomhøgtysk tretzic ‘trassig’; i tyding 3 lågtysk trer(e)sch

Tyding og bruk

  1. Døme
    • ein treisk ror
  2. Døme
    • vere treisk
  3. Døme
    • eit treiskt påfunn
Artikkelside

stygg 2

adjektiv

Opphav

norrønt styggr

Tyding og bruk

  1. farleg, skremmande
    Døme
    • ein stygg sving;
    • ein stygg sjukdom;
    • stygge våpen
  2. Døme
    • vere stygg å sjå på;
    • ha stygge tenner
  3. Døme
    • vere stygg med, mot ein;
    • ei stygg skulding;
    • stygge gjerningar, tankar;
    • fare stygt fram

Faste uttrykk

  • vere stygg i kjeften
    bruke harde, ufine ord
Artikkelside

stut

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt stútr, eigenleg ‘dyr med avstumpa horn’

Tyding og bruk

  1. hanndyr av storfe;
    Døme
    • ale opp stutar til slakt;
    • vere dum som ein stut
  2. (okse)horn, lur til å blåse i
Artikkelside

sove

sova

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt sofa

Tyding og bruk

  1. liggje i ein medvitslaus kviletilstand;
    liggje i søvn, motsett vake (2, 1)
    Døme
    • sove som ein stein – sove tungt;
    • sove middag – ta seg ein lur etter middag;
    • sove bort tida – spille (med soving);
    • sove over (seg) – forsove seg;
    • sove ut rusen
    • i presens partisipp:
      • ikkje kome sovande til noko – ikkje utan hardt arbeid
  2. vere dorsk, sløv;
    følgje dårleg med
    Døme
    • sitje og sove i timane
    • ikkje vere i bruk
      • lova har sove sidan 1930
  3. dovne bort
    Døme
    • armen min søv

Faste uttrykk

  • sove inn
    sovne, døy
  • sove på
    tenkje over (noko) (eigenleg til neste dag)
  • sove ut
    kvile, styrkje seg med soving
Artikkelside

snørrlur

substantiv hankjønn

Opphav

av lur (1

Tyding og bruk

  1. snørr som renn or nasen
  2. nedsetjande: person som ein synest fer dumt åt, tosk
Artikkelside

snedig

adjektiv

Opphav

samanheng med snei

Tyding og bruk

  1. Døme
    • eit snedig påfunn
Artikkelside

smart

adjektiv

Opphav

engelsk; tyding 3 etter amerikansk-engelsk

Tyding og bruk

  1. Døme
    • ein smart leiar;
    • eit smart påfunn
  2. Døme
    • ei smart drakt
  3. intelligent, gløgg;
    om elektronisk teknologi (3):som sameiner funksjonar frå ulike system
Artikkelside

sløg

adjektiv

Opphav

norrønt slǿgr

Tyding og bruk

  1. Døme
    • ein sløg kar som ikkje er lett å lure
Artikkelside

slug

adjektiv

Opphav

samanheng med slu

Tyding og bruk

    • eg vart like slug – like vis
    • ein slug kar
Artikkelside
Side 5 av 7