Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 46 oppslagsord

ærleg

adjektiv

Opphav

norrønt ærligr; frå lågtysk

Tyding og bruk

  1. Døme
    • ein ærleg og tru tenar;
    • tene pengar på ærleg vis
  2. som ikkje lyg, sann, truverdig, oppriktig
    Døme
    • vere ærleg mot ein;
    • seie si ærlege meining
    • i uttrykk:
  3. som adverb: retteleg, verkeleg
    Døme
    • dette hadde han ærleg fortent

Faste uttrykk

  • ærleg talt
    når sanninga skal seiast
Artikkelside

ven 1, venn

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt vinr, samanheng med latin venus ‘venleik’; jamfør Venus romersk kjærleiksgudinne

Tyding og bruk

  1. person ein har godhug for;
    særs god kjenning
    Døme
    • barndomsven;
    • omgangsven;
    • ein god ven;
    • ha mange vener;
    • vere (ein) god ven med, til nokon;
    • møte slekt og vener;
    • bli, gjere seg, halde seg til vens med nokon;
    • bli vener igjen etter ei usemje;
    • skilje mellom ven og fiende
    • i tiltale:
      • god dag, gamle ven!
    • i tiltale, særleg til ektemake eller barn:
      • den går ikkje, venen min
  2. Døme
    • få seg ein ny ven
  3. særleg i religiøst mål: medlem i visse kristne trussamfunn
    Døme
  4. i litterært mål: elskar (1), dyrkar
    Døme
    • barneven;
    • bokven;
    • ein sann ven av gode historier
Artikkelside

verkeleg

adjektiv

Opphav

frå tysk; samanheng med verke (1

Tyding og bruk

  1. som er, finst;
    Døme
    • den verkelege verda;
    • ei verkeleg hending;
    • noko som verkeleg har hendt;
    • finne den verkelege samanhengen
  2. Døme
    • ein verkeleg venn;
    • eit verkeleg praktmål
  3. som forsterkande adverb: sanneleg
    Døme
    • det var verkeleg gildt å sjå deg
Artikkelside

veritabel

adjektiv

Opphav

frå fransk av verité ‘sanning’ av; latin verus ‘sann’

Tyding og bruk

Døme
  • ryke i hop i eit veritabelt slagsmål
Artikkelside

verisme

substantiv hankjønn

Opphav

frå italiensk av; latin verus ‘sann’

Tyding og bruk

kunstretning (særleg i dikting og opera) som legg vinn på røyndomstru skildring;
jamfør naturalisme
Artikkelside

verifisere

verifisera

verb

Opphav

frå mellomalderlatin av; latin verus ‘sann’ og facere ‘gjere’

Tyding og bruk

  1. Døme
    • verifisere ei avskrift
  2. granske og slå fast at noko er slik eller slik
    Døme
    • verifisere ein hypotese, teori
Artikkelside

truverdig

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som ein må tru på og ha tillit til;
    som verkar sann;
    Døme
    • ei truverdig framstilling;
    • truverdige vitne(mål);
    • underskrift frå ein truverdig person
  2. Døme
    • ein truverdig arbeidskar
Artikkelside

truisme

substantiv hankjønn

Opphav

frå engelsk av true ‘sann’

Tyding og bruk

banal, sjølvsagd sanning
Artikkelside

tidsjamning

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

skilnad mellom sann tid og middeltid på ein stad
Artikkelside

tautologi

substantiv hankjønn

Opphav

tysk, fransk; frå gresk av to auto ‘det same’ og -logi

Tyding og bruk

  1. det at to eller fleire ord eller uttrykk uttrykkjer det same tilhøvet
  2. i utsegnslogikk: formel som gjev ei sann utsegn utan omsyn til kva sanningsverdiar ein gjev utsegnsvariablane i formelen
Artikkelside
Side 3 av 5