Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
10 treff

Bokmålsordboka 1 oppslagsord

påkjenning

substantiv hankjønn eller hunkjønn

Betydning og bruk

Eksempel
  • bli utsatt for stor påkjenning
Artikkelside

Nynorskordboka 9 oppslagsord

påkjenning

substantiv hokjønn

Opphav

jamfør norrønt ákenning(r) ‘påminning, refsing’

Tyding og bruk

Artikkelside

stå rykken

Tyding og bruk

greie påkjenninga;
Sjå: rykk
Artikkelside

halde stand

Tyding og bruk

stå fast, greie påkjenninga;
Sjå: stand
Artikkelside

stå si prøve

Tyding og bruk

greie påkjenninga(ne);
Sjå: prøve
Artikkelside

strekkje 2, strekke 3

strekkja, strekka

verb

Opphav

truleg lågtysk strecken

Tyding og bruk

  1. refleksivt: gjere, bli lengre;
    Døme
    • strekke seg;
    • tauet strekte seg under påkjenninga
    • gjere seg lang
      • ho strekte seg for å nå opp
  2. skade med tøying
    Døme
    • eg strekte ein lårmuskel på treninga
  3. rette ut, stramme
    Døme
    • strekke føtene;
    • strekke hals;
    • strekke laken;
    • han geispa og strekte seg;
    • strekke opp handa
  4. leggje, spenne (ut)
    Døme
    • strekke ei snor til å grave etter;
    • strekke kabel, telefonleidning;
    • strekke kjølen til ein ny båt
  5. særleg i militærstell: irettesetje
  6. breie (seg)
    Døme
    • eigedomen strekker seg frå dalbotnen og opp mot snaufjellet;
    • ein møteserie som strekte seg over fleire veker – varte i fleire veker

Faste uttrykk

  • strekke ut
    òg: lange ut, sparke frå
Artikkelside

stand 1

substantiv hankjønn

Opphav

av stå (3

Tyding og bruk

  1. det å stå (i ei viss stode)
    Døme
    • elgen fekk stand – elgen stogga for hunden
  2. Døme
    • bilen er i køyrande stand;
    • vere i dårleg, god stand;
    • vere ute av stand til – ikkje makte
  3. Døme
    • leve i ugift stand
    • sosial rang
      • i hennar stand og stilling;
      • gifte seg under sin stand

Faste uttrykk

  • halde stand
    stå fast, greie påkjenninga
  • setje, gjere i stand
    få i orden, reparere
  • stelle i stand
    lage til
  • vere i stand til
    greie, makte
Artikkelside

rykk

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

Opphav

av rykke (1

Tyding og bruk

  1. det å rykke (1, 1), brå rørsle, kraftig napp
    Døme
    • det gjekk i rykk og napp – rykkevis;
    • det gav ein rykk i henne;
    • stanse med ein rykk – brått
  2. Døme
    • få ein rykk med arbeidslyst
  3. øving i vektlyfting

Faste uttrykk

  • stå rykken
    greie påkjenninga
Artikkelside

prøve 1

substantiv hankjønn eller hokjønn

Opphav

gjennom lågtysk, frå mellomalderlatin proba, av latin probare ‘granske, ransake’; jamfør norrønt próf ‘etterrøknad’

Tyding og bruk

  1. Døme
    • styrkeprøve;
    • setje på prøve;
    • tilsetje ein på prøve – for å finne ut om han/ho meistrar oppgåva el. greier arbeidet;
    • førebuande prøve – førebuande eksamen;
    • gå opp til førarprøva;
    • sveineprøve
  2. innøving, forsøksvis framføring av eit teaterstykke, ein konsert eller liknande
    Døme
    • generalprøve
  3. noko som er teke ut or ei større mengd, og som skal granskast eller nyttast som døme
    Døme
    • ta prøver av drikkevatnet;
    • stikkprøve;
    • vareprøve;
    • gje ein prøve på styrken sin

Faste uttrykk

  • det får stå si prøve
    gå som det vil, våge seg
  • setje prøve på
    kontrollere om (eit reknestykke) er rett
  • stå si prøve
    greie påkjenninga(ne)
Artikkelside

allmenntilstand, ålmenntilstand

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

allmenn helse og fysisk form
Døme
  • pasienten greidde påkjenninga på grunn av god allmenntilstand
Artikkelside