Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 142 oppslagsord

dør 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt dyr(r) fleirtal

Tyding og bruk

  1. rørleg plate til å opne og stengje ein inngang til eit skap, eit rom eller eit hus
    Døme
    • ringje på døra;
    • opne døra;
    • late att døra til klesskapet;
    • kan du lukke døra etter deg?
    • hugs å låse døra når du går!
  2. opning i vegg for gjennomgang;
    Døme
    • gå ut gjennom døra;
    • stå i døra;
    • gå ut i døra

Faste uttrykk

  • feie for eiga dør
    ordne sine eigne saker før ein bryr seg med andre
    • ho bør feie for eiga dør før ho kritiserer meg;
    • fei for di eiga dør!
  • for lukka dører
    utan tilgjenge for publikum
    • møtet gjekk for lukka dører
  • for opne dører
    med tilgjenge for publikum
    • rettssaka gjekk for opne dører
  • gå frå dør til dør
    gå frå hus til hus
    • dei gjekk frå dør til dør og samla inn pengar
  • gå stilt i dørene
    fare varsamt fram;
    teie
    • her er det best å gå stilt i dørene
  • halde døra open
    la ei moglegheit vere open
    • dei held døra open for å ta opp att samarbeidet seinare
  • ikkje gje ved dørene
    ikkje la nokon kome lett til noko
    • laget har ikkje tenkt å gje ved dørene i den viktige kampen
  • kaste på dør
    kaste ut;
    vise bort
    • pressa vart kasta på dør da møtet tok til
  • kroken på døra
    slutten på noko;
    det å avslutte ei verksemd
    • avgifta vart kroken på døra for verksemda;
    • setje kroken på døra av økonomiske årsaker
  • møte seg sjølv i døra
    seie eller gjere noko som ikkje er i samsvar med noko ein har sagt eller gjort før
    • politikaren møtte seg sjølv i døra da ho vart statsråd
  • renne ned dørene hos
    plage med stadige besøk
    • naboungane renner ned dørene hos oss
  • setje stolen for døra
    tvinge til å ta eit val;
    gje ultimatum
    • ho sette han stolen for døra
  • slå inn opne dører
    kjempe for noko det alt er semje om
    • partiet slår inn opne dører med dette framlegget
  • stryke på dør
    springe ut av huset
    • ho kledde raskt på seg og strauk på dør
  • stå for døra
    vere i kjømda
    • snart står påska for døra
  • vise nokon døra
    sende ut;
    jage vekk
    • sjefen viste han døra etter å ha oppdaga underslaget
Artikkelside

gjenbruke

gjenbruka

verb

Tyding og bruk

bruke på nytt
Døme
  • materialet kan gjenbrukast;
  • det er meir miljøvenleg å gjenbruke
  • brukt som adjektiv
    • ei gjenbrukt dør;
    • han gjekk mykje i gjenbrukte klede
Artikkelside

gjenge 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt gengi ‘følgje, hjelp’; frå tysk fleirtal av Gang

Tyding og bruk

  2. spiralforma spor eller rille på skrue, mutter, røyr eller liknande;
    Døme
    • skru ein skrue over gjenga
  3. spor eller rom som ein mekanisme går (rundt) i, til dømes nøkkel i ein lås eller ei hengsle (1 på dør
  4. Døme
    • ha sitt gjenge der i huset

Faste uttrykk

  • i gjenge
    i drift;
    i aktivitet
    • livet har kome i sitt gamle, vande gjenge;
    • arbeidet er i godt gjenge
  • kome ut av gjenge
    kome eller gå ut av normal drift eller funksjon
    • alt har kome ut av gjenge etter ferien;
    • ho er ikkje lett å gå ut av gjenge
  • vere ute av gjenge
    vere ute av normal drift eller funksjon
    • livet mitt var heilt ute av gjenge;
    • no er alt ute av gjenge
Artikkelside

ha det

Tyding og bruk

brukt når ein tek avskil med nokon;
Sjå: ha
Døme
  • ha det!, seier han og stryk på dør;
  • da får du ha det
Artikkelside

banke på

Tyding og bruk

Sjå: banke
  1. kakke på dør, port eller liknande med fingerknokane for å signalisere at ein ynskjer å kome inn
    Døme
    • dei opna da eg banka på
  2. i overført tyding: vende seg til nokon; kome; oppsøkje
    Døme
    • nye ungdomskull bankar på og treng arbeid;
    • store ungdomskull bankar på og vil ha arbeid
Artikkelside

møte seg sjølv i døra

Tyding og bruk

seie eller gjere noko som ikkje er i samsvar med noko ein har sagt eller gjort før;
Sjå: dør, møte
Døme
  • politikaren møtte seg sjølv i døra da ho vart statsråd
Artikkelside

slå inn opne dører

Tyding og bruk

kjempe for noko det alt er semje om;
Sjå: dør, inn
Døme
  • partiet slår inn opne dører med dette framlegget
Artikkelside

ikkje gje ved dørene

Tyding og bruk

ikkje la nokon kome lett til noko;
Sjå: dør
Døme
  • laget har ikkje tenkt å gje ved dørene i den viktige kampen
Artikkelside

kaste på dør

Tyding og bruk

kaste ut;
vise bort;
Sjå: dør, kaste
Døme
  • pressa vart kasta på dør da møtet tok til
Artikkelside

stryke på dør

Tyding og bruk

springe ut av huset;
Sjå: dør, stryke
Døme
  • ho kledde raskt på seg og strauk på dør
Artikkelside
Side 1 av 15