Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 78 oppslagsord

syrgje, sørge, sørgje

syrgja, sørga, sørgja

verb

Opphav

norrønt syrgja; av sorg

Tyding og bruk

  1. ha sorg
    Døme
    • syrgje på, over ein (som er avliden);
    • syrgje over tapet av ein ven
    • bere sorg for
      • ho gjekk i svart da ho sørgde over mannen sin
  2. syte (2, 3) for, passe på
    Døme
    • syrgje for seg og sine

Faste uttrykk

  • syrgje ein av
    ha sorg for ein i den trua at han el. ho er bortkomen
  • syrgje for
    ta seg av (at noko går i orden)
Artikkelside

synonym 2

adjektiv

Opphav

av gresk syn- og onyma ‘namn’; jamfør syn-

Tyding og bruk

som tyder det same eller nesten det same;
Døme
  • ord som «ven», «vakker» og «pen» er synonyme
Artikkelside

søt

adjektiv

Opphav

norrønt sǿtr; i tyding 7 etter italiensk la dolce vita

Tyding og bruk

  1. som smaker som sukker, motsett sur (2, 1)
    Døme
    • søte kaker, plommer;
    • safta var litt for søt;
    • søte saker – søtsaker
  2. som ikkje er sur;
    Døme
    • søt mjølk
  3. Døme
    • liggje i sin søtaste søvn;
    • sove søtt
  4. Døme
    • søte ord;
    • eit søtt kyss
  5. Døme
    • ein søt unge;
    • ein søt katt
  6. Døme
    • vere søt mot alle
    • (tilgjort) blid
      • eit søtt smil
    • snill
      • men søte deg, kva er det du gjer!
  7. i uttrykk

Faste uttrykk

  • leve det søte livet
    leve eit liv i fest og luksus
Artikkelside

svikte

svikta

verb

Opphav

frå lågtysk; samanheng med svike

Tyding og bruk

  1. bøye seg, gje etter
    Døme
    • planken i stillaset svikta;
    • grunnen under føtene svikta;
    • knea svikta under meg
    • i presens partisipp:
      • byggje påstandane sine på sviktande grunnlag
  2. slå seg vrang;
    slå feil
    Døme
    • ryggen svikta;
    • motet svikta;
    • tankegangen svikta;
    • kalkylane svikta
  3. vere utru mot;
    bryte ein lovnad;
    Døme
    • svikte ein ven;
    • svikte ideala sine
    • ikkje møte fram
      • publikum svikta
Artikkelside

syn

substantiv inkjekjønn eller hokjønn

Opphav

norrønt sýn; same opphav som sjon

Tyding og bruk

  1. evne til å sjå;
    Døme
    • ha godt syn;
    • dimmast på synet
  2. det å sjå, få auge på
    Døme
    • ved synet av noko;
    • få syn for segn – få sjå sjølv at noko verkeleg er slik ein har høyrt;
    • for syns skuld – på liksom
  3. noko som ein ser;
    Døme
    • det var eit trist syn;
    • det var eit syn eg seint vil gløyme
  4. Døme
    • få sola midt i synet;
    • sjå beint i synet på ein;
    • seie det beint i synet på ein
  5. Døme
    • ha eit anna syn på saka
  6. høve til å sjå, sikt (2, 1)
    Døme
    • det var godt syn i dag
    • høve i det heile
      • eg ser (meg) ikkje syn med el. på å gjere det
Artikkelside

smukk

adjektiv

Opphav

lågtysk smuck ‘bøyeleg, ven’

Tyding og bruk

gjevmild og gjestfri
Døme
  • ei smukk matmor
Artikkelside

slavofil

substantiv hankjønn

Opphav

av slavar og -fil (1

Tyding og bruk

ven av slavisk kultur
Artikkelside

skirleitt

adjektiv

Tyding og bruk

ven å sjå til;
med fine andletsdrag
Artikkelside

skapnad

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt skapnaðr

Tyding og bruk

  1. Døme
    • vere ven på skapnad
  2. Døme
    • eg fekk ingen skapnad på det
Artikkelside

sjåleg

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som det er råd å sjå;
  2. som ein lett legg merke til;
    Døme
    • ei sjåleg jente
  3. som ligg fritt til, som det er godt utsyn frå
    Døme
    • ein sjåleg stad
    • adverb:
      • garden ligg sjåleg til – ligg slik at ein ser vidt ikring
Artikkelside
Side 6 av 8