Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 52 oppslagsord

game 1, gem 1

substantiv inkjekjønn

Uttale

geim; gem

Opphav

frå engelsk; same opphav som gaman

Tyding og bruk

  1. omgang (1 i kortspel, dataspel, tennis eller liknande
    Døme
    • vinne første game;
    • vinne settet med 6 game mot 4
  2. aktivitet som er prega av konkurranse
    Døme
    • vere med på gamet;
    • risikoen er ein del av gamet;
    • vere gammal i gamet

Faste uttrykk

  • game over
    • spelet er over
      • etter 64 minutt var det game over
    • slaget er tapt
      • snart er det game over for industriføretaket
Artikkelside

framandgjord

adjektiv

Tyding og bruk

ha tapt det kjenslemessige bandet til viktige tilhøve i tilværet;
Artikkelside

ad undas

adverb

Uttale

ad unˊdas

Opphav

frå latin ‘til bølgjene’

Faste uttrykk

  • gå ad undas
    gå tapt;
    ikkje bli noko av
    • heile arrangementet gjekk ad undas
Artikkelside

totalforlis

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. forlis der heile fartøyet går tapt
  2. i overført tyding: det å mislykkast totalt
    Døme
    • politikken hans enda med totalforlis
Artikkelside

forkomast, forkommast

verb

Opphav

norrønt fyrirkoma; frå lågtysk

Tyding og bruk

  1. bli øydelagd;
    gå tapt
    Døme
    • reiskapen forkjemst
  2. bli forkomen eller utmødd;
    gå til grunne
    Døme
    • forkomast av svolt
Artikkelside

uerstatteleg

adjektiv

Tyding og bruk

som ikkje kan erstattast;
svært verdifull, umistande
Døme
  • uerstattelege verdiar gjekk tapt;
  • eit uerstatteleg tap
Artikkelside

tapar

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. person som taper eller har tapt i spel eller tevling
    Døme
    • taparane spelar om tredjeplassen
  2. person som greier seg dårleg;
    Døme
    • ein tapar i skulen, i samfunnet
  3. (etter engelsk loser) person som tek eit nederlag på ein slik eller slik måte
    Døme
    • syne seg som ein god, dårleg tapar
  4. kort som ein må rekne med at motparten tek stikk på
Artikkelside

stryke

stryka

verb

Opphav

norrønt strjúka

Tyding og bruk

  1. fare lausleg over med handa;
    gni lett
    Døme
    • stryke ein over håret;
    • stryke seg over munnen (med handbaken);
    • katten strauk seg rundt føtene mine
  2. Døme
    • stryke laken, skjorter
  3. føre bogen over strengene på eit strykeinstrument
    Døme
    • ho stryk bogen så mjukt og fint på fela
  4. streke over, slette ut
    Døme
    • heile kapitalen vart stroken;
    • skrive, stryke ut og skrive på nytt
    • sløyfe, la gå ut
      • stryke som medlem;
      • stryke seg av lista
    • ikkje (la) greie
      • fem kandidatar strauk til eksamen;
      • stryke ein kandidat til eksamen
  5. Døme
    • stryke flagget
  6. fare snøgt
    Døme
    • flya strauk like over hustaka;
    • stryke sin kos – forsvinne;
    • stryke av garde;
    • skuta strauk ut fjorden med god bør;
    • stryke på dør
    • i presens partisipp:
      • gå strykande – gå feiande, snøgt

Faste uttrykk

  • stryke med
    gå tapt; setje livet til
  • stryke opp
    spele opp (ein springar)
Artikkelside

spille 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

jamfør norrønt friðspilli ‘fredsbrot’; truleg av spille (2

Tyding og bruk

i uttrykk
Døme
  • gå til spille(s) – gå tapt på grunn av sløsing el. aktløyse
Artikkelside

spel 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

lågtysk spil; av spele (2

Tyding og bruk

  1. uroleg rørsle, veksling
    Døme
    • sjå spelet av nordlyset på himmelen;
    • eit spel av fargar
    • livleg verksemd
      • det frie spelet på pengemarknaden;
      • gje, ha fritt spel – spelerom
    • oppstyr
      • kjem ho no, blir det spel
    • leik
      • eit spel med ord;
      • drive spel med nokon – drive ap
  2. det å spele (2, 2), delta i organisert leik med reglar, ofte med ball og anna utstyr
    Døme
    • laget viste godt spel;
    • ballen er ute av spel
  3. det å spele med kort, brikker, terningar og liknande
    Døme
    • berre drive med drikk og spel;
    • det kom kjærleik med i spelet – inn i biletet
  4. det å satse (pengar) i von om forteneste
    Døme
    • drive uærleg spel – fare uærleg fram;
    • ha ein finger med i spelet – ha innverknad på noko; jamfør finger (1)
  5. det å spele på musikkinstrument
    Døme
    • eit stemne med leik og spel
  6. leik (5) som fugl driv med i paringstida
    Døme
    • skyte tiur på spel
  7. det å spele skodespel
    Døme
    • spelet på scena var av beste merke;
    • det er berre spel frå hennar side – ho berre læst som
  8. einskild omgang, parti av eit spel (1, 3)
    Døme
    • vinne første spelet
  9. sett med kort, brikker og liknande til å spele med
  10. musikkinstrument

Faste uttrykk

  • avtalt spel
    avtale i løynd til eigen føremon
  • setje på spel
  • setje ut av spel
    tvinge (motstandaren) til å gje opp
  • spele høgt spel
    ta stor vågnad
  • stå på spel
    vere i fare for å gå tapt
Artikkelside
Side 4 av 6