Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
143 treff

Bokmålsordboka 71 oppslagsord

storfelt

adjektiv

Opphav

av felle (3

Betydning og bruk

mektig, imponerende
Eksempel
  • et storfelt landskap
Artikkelside

skifte 2

verb

Opphav

norrønt skipta, betydning 2 etter engelsk shift

Betydning og bruk

  1. Eksempel
    • skifte skjorte;
    • skifte bosted;
    • skifte ham;
    • skifte farge
    • kle seg om
      • jeg må hjem og skifte først
  2. flytte (jernbanevogner)
    • til sjøs:
      • skifte roret – legge roret over til motsatt side
  3. Eksempel
    • skifte hogg;
    • skifte øyekast
  4. Eksempel
    • skifte et bo, en arv
  5. Eksempel
    • været skiftet alt i ett
    • som adjektiv i presens partisipp:
      • skiftende bris;
      • et skiftende landskap

Faste uttrykk

  • skifte på
    bytte på (å gjøre noe)
  • skifte ut
    bytte ut, fornye
Artikkelside

sceneri, seneri

substantiv intetkjønn

Betydning og bruk

  1. teaterdekorasjon, kulisse
  2. Eksempel
    • et idyllisk sceneri
Artikkelside

prospektkort

substantiv intetkjønn

Betydning og bruk

postkort med fotografi, særlig av et landskap, en bygning eller lignende, på den ene siden
Artikkelside

personifikasjon

substantiv hankjønn

Opphav

av personifisere

Betydning og bruk

  1. personliggjøring, legemliggjøring
    Eksempel
    • han er personifikasjonen av latskap
  2. det å framstille noe livløst eller abstrakt med menneskelige egenskaper
    Eksempel
    • ‘et smilende landskap’ er en personifikasjon
Artikkelside

naturlandskap

substantiv intetkjønn

Betydning og bruk

landskap uten merker etter menneskelig virksomhet;
til forskjell fra kulturlandskap
Artikkelside

gjestmild

adjektiv

Betydning og bruk

  2. om landskap og ytre levekår: vennlig, innbydende;
    motsatt ugjestmild
    Eksempel
    • gjestmilde strender;
    • gjestmildt klima
Artikkelside

forreven, forrevet

adjektiv

Opphav

av foreldet forrive ‘rive i stykker’

Betydning og bruk

  1. revet i flenger
    Eksempel
    • forrevne klær
  2. i overført betydning: som framstår som det er revet i flenger
    Eksempel
    • forrevne klipper;
    • et forrevent landskap
Artikkelside

fond 1

substantiv hankjønn

Uttale

fånd; fångd

Opphav

gjennom fransk; fra latin ‘grunn, bunn’

Betydning og bruk

  1. bakgrunn av landskap, rom, scene eller lignende
    Eksempel
    • en fond av svarte figurer
  2. konsentrert avkok fra kjøtt, fisk, grønnsaker eller lignende;
    Eksempel
    • koke fond av rekeskall;
    • tilsette fond i sausen
Artikkelside

flatlendt

adjektiv

Betydning og bruk

om landskap: med nokså flatt lende
Eksempel
  • et flatlendt område
Artikkelside

Nynorskordboka 72 oppslagsord

vidd 2, vidde

substantiv hokjønn

Opphav

same opphav som vidd (1

Tyding og bruk

    • store vidder med dyrka mark
  2. vidt (flatt,) ope landskap (til fjells)
    • reinen held seg på vidda;
    • Hardangervidda;
    • kome på vidda – vildre seg bort, kome langt heimanfrå
  3. i overført tyding:
    • talaren kom heilt ut på viddene – heldt seg ikkje til emnet
Artikkelside

venleg, vennleg

adjektiv

Opphav

av ven (1

Tyding og bruk

  1. Døme
    • seie nokre venlege ord;
    • vere venleg mot nokon;
    • få ei venleg mottaking
    • i brevunderskrift:
      • (med) venleg helsing
  2. Døme
    • eit venleg landskap
  3. som sisteledd i samansetningar: som sympatiserer med eller som hjelper, tek omsyn til den (dei) førsteleddet nemner
Artikkelside

valør

substantiv hankjønn

Opphav

frå fr. av latin valere ‘vere verd’

Tyding og bruk

  2. Døme
    • måle landskap i grøne valørar
  3. tydingsnyanse, stilpreg
    Døme
    • orda «barn» og «avkom» har ulike valørar
Artikkelside

vakker

adjektiv

Opphav

frå lågtysk, same opphav som norrønt vakr, i tyding 4 etter fransk, eller tysk; sjå vak (2

Tyding og bruk

  1. Døme
    • vere ung og vakker;
    • eit vakkert landskap;
    • vakre dikt;
    • vakkert vêr – klarvêr med solskin
  2. Døme
    • ei vakker handling;
    • det var vakkert gjort;
    • seie nokre vakre ord;
    • be så vakkert
    • velvillig
      • uttale seg vakkert om noko;
      • fare vakkert – fare varsamt
  3. stor, verd å nemne
    Døme
    • ei vakker samling av tjuvegods
  4. i uttrykk
    Døme
    • ein vakker dag – eingong, før el. sidan
  5. i uttrykk
    Døme
    • godt el. vel og vakkert – velberga, i orden
Artikkelside

tåkete

adjektiv

Tyding og bruk

  1. Døme
    • tåkete vêr, landskap
  2. uklar, ullen, tildekt
    Døme
    • tåkete tale(måte)
Artikkelside

stilisere

stilisera

verb

Opphav

gjennom tysk, frå italiensk; av stil

Tyding og bruk

tilmåte til ein viss stil;
særleg i perfektum partisipp:
Døme
  • måle stiliserte landskap;
  • ei stilisert forteljing;
  • stiliserte dansar
Artikkelside

smålending

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  2. person frå Småland (landskap i Sverige)
Artikkelside

slavon

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

person frå Slavonia (landskap i det tidlegare Jugoslavia)
Artikkelside

skifte 2

skifta

verb

Opphav

norrønt skipta, i tyding 2 etter engelsk; samanheng med skipe (2

Tyding og bruk

  1. byte ut;
    få, kome, setje i staden for noko anna (av same slaget)
    Døme
    • skifte bustad;
    • skifte farge;
    • skifte ham;
    • skifte skjorte
    • kle seg om
      • eg må heim og skifte først
  2. flytte (jernbanevogner, særleg frå eit spor til eit anna)
    Døme
    • toget gjer eit opphald medan ein skiftar
    • til sjøs:
      • skifte roret – leggje roret over til den motsette sida
  3. gje kvarandre gjensidig
    Døme
    • skifte hogg, vondord;
    • skifte augekast
  4. (for)dele
    Døme
    • skifte ein arv, eit bu;
    • skifte maten – porsjonere ut maten
  5. brigde (seg), endre (seg), veksle, ymse
    Døme
    • vêret skifta alt i eitt
    • i presens partisipp:
      • skiftande bris;
      • eit skiftande landskap

Faste uttrykk

  • skifte på
    byte på (å gjere noko)
  • skifte ut
    byte ut, fornye
Artikkelside

schlesiar

substantiv hankjønn

Uttale

utt sjleˊs-

Tyding og bruk

person frå Schlesien (landskap i Mellom-Europa)
Artikkelside
Side 6 av 8