Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 64 oppslagsord

uskiljande

adjektiv

Tyding og bruk

som ikkje kan skiljast (frå eller åt);
svært nærståande
Døme
  • ein uskiljande del av heilskapen;
  • uskiljande vener
Artikkelside

trulaus

adjektiv

Tyding og bruk

ikkje trufast;
Døme
  • trulause vener;
  • vere trulaus mot nokon
Artikkelside

trugen

adjektiv

Opphav

norrønt trúginn; samanheng med tru (1 og tru (3

Tyding og bruk

Døme
  • trugne vener;
  • vere trugen i tenesta;
  • ein trugen gjest
Artikkelside

tilfelle

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt tilfelli; jamfør tilfall

Tyding og bruk

  1. situasjon, tilhøve som oppstår eller kan tenkjast å oppstå;
    Døme
    • det finst tilfelle i livet da ein berre har seg sjølv å stole på;
    • i slike tilfelle er det godt å ha vener;
    • det motsette synte seg å vere tilfellet – å vere det røynlege, faktiske tilhøvet;
    • eit tenkt tilfelle;
    • i tilfelle (av) brann;
    • i tilfelle tek eg toget
  2. (situasjon som resultat av) slump, treff
    Døme
    • ho oppdaga brannen ved eit (reint) tilfelle
  3. (einskild)tilstand, (einskild)fenomen, (einskild)tilhøve
    Døme
    • ulykkestilfelle;
    • eit konkret tilfelle;
    • eitt tilfelle av tusen;
    • tilfellet Kings Bay, Hamsun
    • (einskild) førekomst av sjukdom, skavank og liknande
      • krefttilfelle;
      • sjukdomstilfelle;
      • eit tilfelle av tuberkulose

Faste uttrykk

  • i alle tilfelle
    i alle fall, i alle høve
  • i påkomande tilfelle
    om det skulle bli aktuelt
  • i tilfelle
    i så fall; dersom noko er slik el. slik
Artikkelside

tanteteikning

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

det å teikne (2) aksjar i namnet til slekt og vener
Artikkelside

snylte

snylta

verb

Opphav

samanheng med snuse

Tyding og bruk

  1. leve av det andre skaffar fram;
    Døme
    • snylte på vener og kjende
  2. om dyr og planter: leve som parasitt
Artikkelside

slekt

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt slekt; frå lågtysk av slacht ‘art, slag’

Tyding og bruk

  1. Døme
    • høyre til ei stor slekt;
    • møte slekt og vener
  2. Døme
    • gå i arv frå slekt til slekt
  3. i biologi: underavdeling av familie (4) eller underfamilie, i regelen samansett av fleire nærståande arter, til skilnad frå art (3) og familie (4)

Faste uttrykk

  • i slekt med
    i familie med, skyld
Artikkelside

frende

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt frændi, presens partisipp av frjá ‘elske’

Tyding og bruk

  1. eldre nemning for slektning
    Døme
    • vener og frendar;
    • frende er frende verst
Artikkelside

fortruleg

adjektiv

Opphav

frå lågtysk

Tyding og bruk

  1. merkt av gjensidig tillit;
    Døme
    • dei er fortrulege vener;
    • ha ein fortruleg samtale
    • brukt som substantiv:
      • mennene er hans fortrulege
  2. kjend med;
    inne i, van med
    Døme
    • gjere seg fortruleg med forholda;
    • eg blir aldri fortruleg med den nye maskina
  3. som ikkje skal gjerast vidare kjent;
    Døme
    • fortrulege dokument
Artikkelside

forlike

forlika

verb

Opphav

frå lågtysk ‘gjere lik’; av for- (2

Tyding og bruk

få til å bli samde;
Døme
  • forlike partane
  • brukt som adjektiv
    • dei er vener og vel forlikte

Faste uttrykk

  • forlike seg
    gjere forlik;
    slutte fred;
    bli samd
    • han greier ikkje å forlike seg med familien;
    • etter årevis med konflikt har rivalane endeleg forlikt seg
Artikkelside
Side 6 av 7