Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
19 treff

Bokmålsordboka 5 oppslagsord

øren

adjektiv

Opphav

av ør (2

Betydning og bruk

Artikkelside

ør 1, øyr

substantiv hankjønn eller hunkjønn

Opphav

norrønt eyrr, av aur

Betydning og bruk

tange eller banke av sand eller grus, særlig ved elveos
Artikkelside

øre 1

substantiv hankjønn

Opphav

jamfør øre (2

Betydning og bruk

myntenhet brukt i Danmark verdt 1/100 krone;
tidligere brukt i Norge og Sverige
Eksempel
  • en toøre, en femøre, mange tiører, to femtiører
Artikkelside

øre 2

substantiv hankjønn eller intetkjønn

Opphav

norrønt eyrir, flertall aurar; fra latin aureus ‘gullmynt’, av aurum ‘gull’

Betydning og bruk

  1. skandinavisk mynt(enhet), = ¹⁄₁₀₀ krone
    Eksempel
    • det er ikke verdt to, fem øre – ingenting;
    • ikke en eller et øre – ingenting;
    • en krone og femti øre
  2. om eldre forhold: nordisk vekt- og myntenhet, om lag 25 g, verdt ⅛ mark
  3. om eldre forhold, i landskyldregningen: jordegodsenhet som gav 1 bismerpund smør (eller tilsvarende verdi i andre vareslag) i årlig leie

Faste uttrykk

  • på øret
    (stemme) nøyaktig
Artikkelside

ørenslyd

substantiv hankjønn

Opphav

av øren gammel flertallsform av III øre

Betydning og bruk

mulighet til å høre eller bli hørt i larm
Eksempel
  • det er ikke ørenslyd å få eller ørens lyd – jamfør øre (3, 3)
Artikkelside

Nynorskordboka 14 oppslagsord

øren

adjektiv

Opphav

jamfør ør

Tyding og bruk

  1. som har lett for å øre (3, 1), svimmel;
  2. Døme
    • tiuren er reint øren i paringstida
Artikkelside

øre 1

substantiv hankjønn

Opphav

sjå øre (2

Tyding og bruk

i samansetningar: mynt, pengestykke av ein viss påstempla verdi
Døme
  • toøre;
  • femøre
Artikkelside

øre 2

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

Opphav

norrønt eyrir, fleirtal aurar; av latin aureus ‘gullmynt’ av aurum ‘gull’

Tyding og bruk

  1. skandinavisk mynteining verd ¹⁄₁₀₀ krone
    Døme
    • det kosta ei krone og femti øre;
    • siste øra(ne) gjekk til ein kopp kaffi;
    • ikkje ein (eit) øre – ikkje noko, ingenting;
    • han åtte ikkje ein (eit) øre;
    • han stod der utan ein (eit) øre – heilt pengelens;
    • det er ikkje verdt fem øre – ikkje nokon ting
  2. før: nordisk vekt- og mynteining, om lag 25 gram, verd ⅛ mark
  3. før: jordegodseining i landskyldrekninga som gav eitt bismarpund smør (eller tilsvarande verdi i andre vareslag) i årleg leige

Faste uttrykk

  • på øren el. øret
    i uttrykk
    nøyaktig
    • det stemmer på øren (øret)
Artikkelside

tumlen

adjektiv

Tyding og bruk

Artikkelside

på øren el. øret

Tyding og bruk

nøyaktig;
Sjå: øre
Døme
  • det stemmer på øren (øret)
Artikkelside

ør

adjektiv

Opphav

norrønt ǿrr; samanheng med sisteleddet i helorar

Tyding og bruk

  1. fortumla, uklar i hovudet, øren
    Døme
    • bli ør i hovudet av alt bråket
  2. overlag brå og hissig;
    Døme
    • han er reint ør etter henne
Artikkelside

ønen

adjektiv

Tyding og bruk

Døme
  • han vart både ønen og øren
Artikkelside

yren 2

adjektiv

Opphav

jamfør yr (3

Tyding og bruk

  1. Døme
    • han var så yren og vill i auga
  2. Døme
    • dei vart litt yrne i hovudet etter skjenken;
    • han låg der yren og kasta på seg;
    • dei var yrne og sure
Artikkelside

underleg

adjektiv

Opphav

av under (1

Tyding og bruk

  1. ikkje naturleg eller vanleg;
    Døme
    • ein underleg skapning, fyr, skrue;
    • underlege hus, terrengformasjonar;
    • underleg åtferd, skikk;
    • ein underleg lyd;
    • det underlege var at …;
    • underleg nok så gjekk det;
    • ei underleg stemning, kjensle, glede;
    • bli så underleg glad
  2. rar i hugen eller kroppen;
    (brått) øren, i ulag
    Døme
    • eg vart brått så underleg
  3. Døme
    • det var da underleg greier el. underleg til greier;
    • underleg til styr på deg da
Artikkelside

uklar, uklår

adjektiv

Tyding og bruk

  1. ikkje klar;
    Døme
    • uklar luft, væske, røyst, attgjeving, definisjon, oppfatning, samanheng;
    • ordleggje seg uklart;
    • vere uklar i hovudet
  2. Døme
    • bli, ryke uklar med nokon om noko
Artikkelside
Side 1 av 2