Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
196 treff

Nynorskordboka 196 oppslagsord

glas

substantiv inkjekjønn

Opphav

av lågtysk glas; samanheng med glans

Tyding og bruk

  1. hardt, gjennomsiktig materiale
    Døme
    • ein bolle av glas;
    • det er glas i fatet;
    • slipe glas
  2. stykke eller plate av glas (1)
    Døme
    • glaset i brillene;
    • setje biletet i glas og ramme
  3. Døme
    • opne glaset
  4. mindre behaldar, (drikke)kar, beger av glas (1)
    Døme
    • eit glas med sylteagurk;
    • fylle mjølk i glaset;
    • slå på glaset for å få merksemd
  5. innhald i eit glas (4)
    Døme
    • ta seg eit glas
  6. om eldre forhold til sjøs: halv time (tida eit timeglas rann ut på);
    jamfør timeglas

Faste uttrykk

  • ikkje spytte i glaset
    gjerne vilje drikke alkohol
  • kike djupt i glaset
    drikke for mykje alkohol
  • sjå djupt i glaset
    drikke mykje alkohol
  • slå glas
    slå på skipsklokka for kvar halvtime
Artikkelside

glase

glasa

verb
kløyvd infinitiv: -a

Tyding og bruk

setje glas(rute) i
Døme
  • glase vindauga

Faste uttrykk

  • glase inn
    byggje inn (balkong eller liknande) med glas
Artikkelside

klar 1, klår

adjektiv

Opphav

norrønt klárr, gjennom lågtysk, frå latin clarus; i tydinga ‘om lyd’ frå engelsk

Tyding og bruk

  1. om lys, luft: strålande (2, lysande (1);
    Døme
    • ein klar dag;
    • klare stjerner;
    • klart solskin
    • brukt som adverb
      • brenne klart
  2. Døme
    • klar himmel
  3. i overført tyding: strålande, lysande (av glede)
    Døme
    • klare auge;
    • klar i blikket
  4. om væske, glas, farge: blank (3), rein (3, 4);
    Døme
    • klare fargar;
    • klart kjeldevatn
  5. utan skurring
    Døme
    • klare tonar;
    • klar i røysta
  6. om bilete, skrift: tydeleg (1), skarp (2, 3);
    lett å tyde eller identifisere
    Døme
    • klare bilete;
    • klar og lettlesen skrift
  7. om førestilling, samanheng, framstilling: tydeleg (1), innlysande, opplagd (1);
    lett skjønleg, eintydig
    Døme
    • ha noko klart føre seg;
    • klar definisjon;
    • klar samanheng;
    • klar siger;
    • saka er klar
  8. Døme
    • ha ein klar hjerne
    • brukt som adverb
      • uttrykkje seg klart

Faste uttrykk

  • klar i toppen
    • ikkje omtåka;
      edru
    • med sitt fulle vit
      • jubilanten er klar i toppen
  • klar tale
    utsegner som ikkje kan mistydast
  • klart språk
    språk, tale som ikkje kan mistydast
  • vere klar over
    innsjå, forstå
Artikkelside

sund 2

adjektiv

Opphav

av sund (3

Tyding og bruk

som har gått i bitar;
brosten, rivna;
jamfør sund (3
Døme
  • eit sundt glas;
  • sunde klede
  • brukt som adverb (med eller utan -t):
    • slå sund/sundt noko;
    • apparatet gjekk sund/sundt
Artikkelside

frosta

adjektiv

Tyding og bruk

om glas: som har ei overflate som liknar frost (1), og som slepper inn lys, men som ein ikkje kan sjå gjennom
Døme
  • skyvedør i frosta glas
Artikkelside

stilleben

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå tysk, opphavleg ‘stilt liv’

Tyding og bruk

bilete eller målarstykke av livlause ting, særleg blomstrar, frukt, matvarer og glas
Artikkelside

glasklar, glasklår

adjektiv

Tyding og bruk

klar eller gjennomsiktig som glas
Døme
  • glasklart vatn
Artikkelside

glashytte

substantiv hokjønn

Opphav

etter tysk Glashütte

Tyding og bruk

bygning der ein smelter og blæs glas
Artikkelside

sliperi

substantiv inkjekjønn

Opphav

jamfør -eri

Tyding og bruk

fabrikk eller verkstad som sliper til dømes glas, stein eller trevyrke
Artikkelside

strass

substantiv hankjønn

Opphav

frå tysk

Tyding og bruk

blyhaldig glas som blir brukt til smykke og dekorasjon på klede
Artikkelside