Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
632 treff

Bokmålsordboka 0 oppslagsord

Nynorskordboka 632 oppslagsord

sjølv 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

av sjølv (2

Tyding og bruk

natur, vesen i personlegdomen
Døme
  • finne sitt eige sjølv
Artikkelside

sjølv 2

determinativ

Opphav

norrønt sjalfr

Tyding og bruk

  1. til eit substantiv eller pronomen for å merkje ut at det er nett den eller det som det er tale om: personleg, i eigen person;
    aleine (1), utan påverknad utanfrå
    Døme
    • han, ho sa det sjølv;
    • sjølve stod dei berre og såg på;
    • der kan du sjå sjølv;
    • vere tolmodet sjølv – vere det personifiserte tolmodet;
    • spørje seg sjølv;
    • tvile på seg sjølv;
    • gå til seg sjølv – gå til sin eigen heim, opphaldsstad og liknande;
    • det seier seg sjølv – det er innlysande, opplagt
    • i eigen person
      • kongen sjølv;
      • han sjølv gjorde det;
      • han sjølv – husbonden, (arbeids)herren;
      • sjølve presten;
      • sjølve fanden
    • på eiga hand, utan hjelp
      • byggje hus sjølv;
      • gjere alt sjølv
    • den rette, eigenlege
      • sjølve garden er bra, men husa er dårlege;
      • sjølve sentrum er ikkje så stort;
      • skjere seg inn på sjølve beinet
  2. adverb: til og med, jamvel
    Døme
    • sjølv ho vart redd;
    • alle, sjølv barna, var med;
    • sjølv for deg blir dette for mykje

Faste uttrykk

  • av seg sjølv
    av eiga kraft;
    utan hjelp;
    utan vanskar
    • idéen kom til henne av seg sjølv;
    • ryddinga går ikkje av seg sjølv
  • for seg sjølv
    aleine
    • han bur for seg sjølv;
    • ho går mykje for seg sjølv i friminutta
  • gå i seg sjølv
    granske seg sjølv, til dømes for å erkjenne skuld
    • vi må gå i oss sjølve og ikkje berre skulde på andre
  • kome til seg sjølv
    få att medvitet;
    bli normal att
    • eg kom først til meg sjølv på sjukehuset
  • noko for seg sjølv
    ulik alle andre
    • den byen er noko for seg sjølv
  • sjølv annan
    éin i tillegg til ein sjølv
  • vere seg sjølv
    oppføre seg slik ein til vanleg gjer
    • her kan eg slappe av og vere meg sjølv
  • vere seg sjølv nok
    ikkje bry seg om nokon annan
Artikkelside

gjenta seg sjølv

Tyding og bruk

seie det same fleire gonger;
Sjå: gjenta
Døme
  • du gjentek deg sjølv til det keisame
Artikkelside

gjenta, gjentake

gjentaka

verb

Tyding og bruk

seie eller gjere på nytt;
ta opp att;
Døme
  • dette må ikkje gjenta seg;
  • han gjentok spørsmålet
  • brukt som adjektiv
    • dette har skjedd gjentekne gonger

Faste uttrykk

  • gjenta seg sjølv
    seie det same fleire gonger
    • du gjentek deg sjølv til det keisame
Artikkelside

gjennomgangsbustad

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

mellombels bustad, hovudsakeleg for personar som ikkje klarer å skaffe seg eigna bustad sjølv
Artikkelside

gjeldku

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. ku som ikkje ber foster sjølv om det er tida når ho skulle det;
  2. ku som ikkje blir mjølka før fødsel;
Artikkelside

gitar

substantiv hankjønn

Uttale

gitaˊr

Opphav

gjennom spansk guitarra, frå gresk kithara; same opphav som sitar

Tyding og bruk

musikkinstrument med flat resonanskasse, hals og seks strenger til å slå på med fingrane eller med eit plekter
Døme
  • ho spelar gitar i eit rockeband;
  • akkompagnere seg sjølv på gitar
Artikkelside

scratch

substantiv hankjønn

Uttale

skrætsj

Opphav

engelsk

Tyding og bruk

startlinje
  • i visse idrettar: startposisjon utan føremon eller handikap

Faste uttrykk

  • frå/på scratch
    byrje frå byrjinga eller frå botnen av
    • ingen kan noko om emnet, så vi starter på scratch;
    • han lagar all maten sjølv frå scratch
Artikkelside

halde unna

Tyding og bruk

leggje for seg sjølv;
leggje til side;
halde tilbake;
ikkje rekne med;
Sjå: halde
Artikkelside

svare med same mynt

Tyding og bruk

svare med dei same midla som blir brukte mot ein sjølv;
gje svar på tiltale;
Sjå: mynt
Artikkelside
Side 1 av 64