Avansert søk

Vanleg søk

Bokmålsordboka 33 oppslagsord

elendig

adjektiv

Opphav

fra lavtysk opprinnelig med betydning ‘fra fremmed land’

Betydning og bruk

i svært dårlig tilstand på grunn av fattigdom, ulykke, sorg;
forkommen;
skrøpelig
Eksempel
- kjenne seg elendig;
- være syk og elendig;
- se elendig ut
- brukt som substantiv:
  han er talsmann for de elendige
dårlig, kummerlig
Eksempel
- huset er i en elendig forfatning;
- et elendig vær;
- en elendig skuespiller;
- elendige forhold
- brukt som adverb:
  det stod elendig til
fordømt;
hersens
Eksempel
- din elendige tosk;
- den elendige bikkja

Artikkelside

gjennomført

adjektiv

Opphav

perfektum partisipp av gjennomføre

Betydning og bruk

konsekvent i alle detaljer;

grundig, systematisk

Eksempel

de har en gjennomført stil

brukt som adverb
- en gjennomført elendig oppgave

Artikkelside

som en dass

Betydning og bruk

sjuskete, uflidd;

elendig, horribel;

Sjå: dass

Eksempel

føle seg som en dass;
byen ser ut som en dass;
laget spilte som en dass

Artikkelside

av verste skuffe

Betydning og bruk

av svært dårlig kvalitet, helt elendig;

Sjå: skuff

Artikkelside

øm

adjektiv

Opphav

jamfør norrønt aumr ‘elendig, ulykkelig’

Betydning og bruk

verkende, sår (2
Eksempel
- være øm i kneet etter fallet
kjærlig, som vitner om kjærlighet
Eksempel
- se på barnet med et ømt blikk
følelsesfull, sentimental
Eksempel
- ømme kjærlighetssanger

Faste uttrykk

ømt/sårt punkt
noe som er særlig sårbart hos en person;
noe som lett vekker irritasjon eller lignende
kommentaren traff et ømt punkt;
du etterlater deg et sårt punkt

Artikkelside

utarmet, utarma

adjektiv

Betydning og bruk

fattig, elendig, utpint

Eksempel

landet var utarmet etter uår og krig;
utarmet jord

Artikkelside

ussel

adjektiv

Opphav

samme opprinnelse som usæl

Betydning og bruk

sjofel, smålig, tarvelig
Eksempel
- handle usselt
elendig, fattigslig
Eksempel
- usle kår;
- slite for en ussel lønn
helsesvak, skral
Eksempel
- kjenne seg ussel

Artikkelside

ynkelig

adjektiv

Betydning og bruk

stakkarslig, ussel, elendig
Eksempel
- en ynkelig stakkar;
- gjøre en ynkelig figur
som adverb:
Eksempel
- han var så ynkelig liten

Artikkelside

kummerlig

adjektiv

Betydning og bruk

elendig (2);

ussel (2)

Eksempel

leve under kummerlige forhold;
ha det kummerlig

Artikkelside

stakkars

adjektiv

Opphav

genitiv av stakkar

Betydning og bruk

arm (, elendig, ynkelig

Eksempel

en stakkars gammel mann;
stakkars liten;
stakkars deg;
han er et stakkars fjols;
en stakkars liten husmannsplass

Artikkelside

Nynorskordboka 31 oppslagsord

elendig

adjektiv

Opphav

frå lågtysk opphavleg med tyding ‘frå framandt land’

Tyding og bruk

i svært dårleg tilstand på grunn av fattigdom, sorg, ulykke;
forkomen, sjukleg
Døme
- vere sjuk og elendig;
- sjå elendig ut
- brukt som substantiv:
  ho er ein av dei elendige
av særs dårleg kvalitet;
skrøpeleg
Døme
- elendig reiskap;
- elendig resultat;
- elendige vilkår
- brukt som adverb:
  stå elendig til
fordømd, hersens
Døme
- desse elendige rekningane;
- din elendige tosk

Artikkelside

meir og meir

Tyding og bruk

som finst i stadig aukande mengd eller grad;

Sjå: meir

Døme

bli meir og meir elendig

Artikkelside

som ein dass

Tyding og bruk

lurvete, uflidd;

elendig, horribel;

Sjå: dass

Døme

føle seg som ein dass;
huset ser ut som ein dass;
dei spela som ein dass

Artikkelside

øm

adjektiv

Opphav

og norrønt aumr ‘elendig, ulykkeleg’; jamfør aumleg

Tyding og bruk

som toler lite før det gjer vondt;
sår (2
Døme
- foten vart øm og hoven
som vitnar om kjærleik;
kjærleg
Døme
- eit ømt blikk;
- ømme, varme ord
- sart, kjenslefull
  øm kjærleik

Faste uttrykk

ømt/sårt punkt
noko som er særleg sårbart hos ein person;
noko som lett vekkjer irritasjon eller liknande
utsegna treffer eit ømt punkt hos mange;
tapet vart eit sårt punkt for meg

Artikkelside

ynkeleg

adjektiv

Tyding og bruk

klagande, jamrande
Døme
- marmælen ropte med ynkeleg mål
sørgjeleg;
stakkarsleg, ussel, elendig
Døme
- det var ynkeleg å sjå kor vondt ho hadde det;
- ein fillete, ynkeleg tiggar;
- eit ynkeleg resultat
- òg som adverb:
  han var så ynkeleg liten;
  det gjekk ynkeleg seint

Artikkelside

ynke

ynka

verb

Opphav

dansk, svensk; jamfør norrønt aumka av aumr ‘elendig’

Tyding og bruk

ha vondt av, synast synd i
Døme
- ho såg så vesal ut, han kunne ikkje anna enn ynke henne
refleksivt:
Døme
- han var så sjuk at han låg berre og ynka seg

Faste uttrykk

ynke seg
jamre seg, klage seg
han var så sjuk at han låg berre og ynka seg

Artikkelside

gudsjammerleg

adjektiv

Opphav

frå tysk

Tyding og bruk

ynkeleg, elendig
Døme
- eit gudsjammerleg resultat;
- eit gudsjammerleg vêr
brukt som forsterkande adverb: svært, særs
Døme
- gudsjammerleg trist;
- gudsjammerleg keisam;
- eg fraus gudsjammerleg