Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
138 treff

Bokmålsordboka 73 oppslagsord

sopp

substantiv hankjønn

Opphav

jamfør norrønt svǫppr ‘svamp’

Betydning og bruk

(frukt av) en- eller flercellet organisme som mangler klorofyll;
Mycota, Fungi, Fungus
Eksempel
  • plukke sopp;
  • det fins giftige og spiselige sopper
Artikkelside

soppe 2

verb

Betydning og bruk

plukke sopp;
beite sopp
Eksempel
  • kua sopper
Artikkelside

seig kusopp

Betydning og bruk

spiselig sopp med lys brun hatt;
Suillus bovinus;
Sjå: kusopp
Artikkelside

grønn fluesopp

Betydning og bruk

giftig sopp med blekgul til olivengrønn hatt;
Amanita phalloides;
Sjå: fluesopp
Artikkelside

rød fluesopp

Betydning og bruk

giftig sopp med rød, hvitprikkete hatt;
Amanita muscaria;
Sjå: fluesopp
Artikkelside

hvit fluesopp

Betydning og bruk

giftig sopp med hvit hatt;
Amanita virosa;
Sjå: fluesopp
Artikkelside

biologisk krigføring

Betydning og bruk

bruk av virus og levende mikroorganismer (bakterier, sopp, protozoer) som krigsvåpen;
Artikkelside

knusk

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt hnjóskr og fnjóskr

Betydning og bruk

tørket, svært brennbar sopp, før brukt til opptenning;
jamfør knuskkjuke
Artikkelside

paddehatt

substantiv hankjønn

Betydning og bruk

sopp med hatt (2)

Faste uttrykk

  • dukke/sprette/skyte opp som paddehatter
    få stor utbredelse på kort tid
    • treningssentre dukker opp som paddehatter;
    • viseklubber grodde opp som paddehatter på 70-tallet
Artikkelside

uspiselig

adjektiv

Betydning og bruk

  1. ikke spiselig på grunn av vond smak, bederving eller lignende
    Eksempel
    • uspiselig, men ikke giftig sopp
  2. Eksempel
    • han er helt uspiselig
Artikkelside

Nynorskordboka 65 oppslagsord

sopp

substantiv hankjønn

Opphav

samanheng med norrønt svǫppr ‘sopp, svamp’

Tyding og bruk

  1. rike (1, 3) av organismar som hentar næring utanfrå og manglar bladgrønt;
    Fungi, Mycota
  2. (fruktlekam av) sporesopp
    Døme
    • plukke sopp;
    • det finst giftige og etande soppar
Artikkelside

soppe 3

soppa

verb

Tyding og bruk

plukke sopp;
beite sopp
Døme
  • kua soppar
Artikkelside

sjå 2

verb

Opphav

norrønt sjá; jamfør sett (4

Tyding og bruk

  1. oppfatte med auga;
    leggje merke til;
    bli var
    Døme
    • sjå ein samanstøyt mellom to bilar;
    • sjå nokon kome;
    • sjå at nokon kjem;
    • kan du sjå hunden der borte?
    • brått såg eg noko på vegen framfor meg;
    • ikkje sjå snurten av ein;
    • ikkje sjå handa framfor seg;
    • sjå flisa i auget åt bror sin – Matt 7,3
  2. vende blikket mot;
    Døme
    • sjå der, no regnar det;
    • sjå ein film, ei utstilling;
    • sjå ei sak frå begge sider;
    • sjå i avisa
    • vitje
      • sjå innom (til) ein;
      • sjå opp! – pass på, ver på vakt!
      • sitje roleg og sjå på – berre sitje passiv;
      • har du sett på maken?
    • granske, undersøkje
      • vil du sjå på denne motoren?
  3. få lære, oppleve, vite;
    Døme
    • den som lever, får sjå;
    • vi får sjå korleis det går;
    • det er noko ein sjeldan ser – er vitne til;
    • du skal sjå det går nok bra
    • tenkje etter, fundere
      • la meg sjå, det er femten år sidan
    • innsjå, skjøne
      • der ser du korleis det går;
      • så langt eg kan sjå, skulle det gå bra;
      • ho er rik, ser du
    • vilje (2, ynskje
      • eg ser helst at du går;
      • ikkje sjå på prisen – ikkje bry seg om prisen
  4. om utsjånad: gje inntrykk av, likjast
    Døme
    • å sjå til er han ein kraftkar
  5. refleksivt:
    Døme
    • sjå framfor seg;
    • sjå seg tid til – ha tid til
  6. i uttrykk med partikkel

Faste uttrykk

  • ikkje sjå ut
    vere fæl, underleg å sjå på
  • sjå att
    møtast på nytt, finne att
  • sjå bort frå
    ikkje rekne med;
    ignorere
    • bare sjå bort fra den siste meldingen min;
    • sett bort frå far, kven kjem i brudlaupet?
  • sjå etter
    • passe på nokon eller noko
      • eg ser etter tinga hans medan er vekke;
      • ho ser etter tantabarna sine i helga
    • leite etter noen eller noe
      • jeg ser etter fjernkontrollen;
      • vi såg etter sopp
  • sjå fram til
    glede seg til
  • sjå gjennom
    lese fort (i ei bok eller eit dokument)
  • sjå godt ut
    ha ein god utsjånad, verke frisk, i form
  • sjå i auga
    godta;
    vedgå
  • sjå kvarandre
    òg: møtast
  • sjå ned på nokon
    kjenne seg betre enn nokon;
    forakte
    • ho ser ned på alle som ikkje har same utdanning som henne
  • sjå opp til
    setje høgt;
    beundre, dyrke (2, 4)
  • sjå seg om/omkring/rundt
    • leite etter noko eller nokon
      • dei ser seg om etter ein ny stad å bu;
      • ho ser seg omkring etter brillene
    • kike rundt seg
      • dei ser seg om på det nye kontoret
    • reise rundt
      • han vil sjå seg litt rundt i landet
  • sjå seg råd/i stand til
    kunne eller ha høve til å gjere noko
    • i år ser vi oss råd til ein skikkeleg ferie;
    • eg ser meg ikkje i stand til å gå på jobb i dag
  • sjå seg føre
    gå varsamt;
    passe seg
    • sjå deg godt føre før du kryssar vegen
  • sjå seg rundt etter
    leite etter (noko)
  • sjå seg råd til
    ha høve el råd til
  • sjå til
    • passe på;
      ha tilsyn med, syte for
      • eg ser til dyra;
      • du må sjå til at gjestene får mat
    • ta fatt på;
      setje i gang med
      • nå får vi sjå til å byrje arbeidet
  • sjå ut
    ha ein bestemt framtoning;
    framstå (2)
    • han ser flott ut i den dressen;
    • du ser friskare ut i dag;
    • det ser ut som vi kan dra no;
    • sjå ut kandidatar til oppdraget
  • sjå vekk frå
    òg: ikkje rekne med eller ta omsyn til;
    sjå bort frå
Artikkelside

seig kusopp

Tyding og bruk

etande sopp med lys brun hatt;
Suillus bovinus;
Sjå: kusopp
Artikkelside

grøn flugesopp

Tyding og bruk

giftig sopp med bleikgul til olivengrøn hatt;
Amanita phalloides;
Sjå: flugesopp
Artikkelside

kvit flugesopp

Tyding og bruk

giftig sopp med kvit hatt;
Amanita virosa;
Sjå: flugesopp
Artikkelside

raud flugesopp

Tyding og bruk

giftig sopp med raud, kvitprikkete hatt;
Amanita muscaria;
Sjå: flugesopp
Artikkelside

matauk, matauke

substantiv hankjønn

Opphav

etterleddet har same opphav som auke (1

Tyding og bruk

det å auke forsyninga av mat;
tilskot til kosten;
Døme
  • drive matauk;
  • plukke bær og sopp som matauk
Artikkelside

narrelue, narreluve

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

giftig sopp (2) med tresnuta hatt, til forveksling lik bispelue (2;
Gyromitra ambigua
Artikkelside

paddehatt

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

sopp med hatt (2)

Faste uttrykk

  • dukke/sprette/skyte opp som paddehattar
    få stor utbreiing på kort tid
    • norske band dukkar opp som paddehattar;
    • kjøpesenter sprett opp som paddehattar;
    • nye restaurantar skaut opp som paddehattar
Artikkelside
Side 1 av 8