Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
9 treff

Bokmålsordboka 4 oppslagsord

sete

substantiv intetkjønn

Opphav

norrønt sæti; beslektet med sitte

Betydning og bruk

  1. plass til å sitte på
    Eksempel
    • setet på en stol;
    • en buss med 40 seter;
    • sykkelsete, høysete
  2. det å sitte som medlem av en forsamling eller lignende
    Eksempel
    • ta, ha sete i regjeringen
  3. Eksempel
    • hovedstaden er sete for konge, regjering og storting
  4. Eksempel
    • være øm i setet
Artikkelside

damesykkel

substantiv hankjønn

Betydning og bruk

sykkel beregnet på kvinner der rammen (1 er utformet slik at det er god avstand mellom setet og rammen;
til forskjell fra herresykkel
Artikkelside

setefødsel

substantiv hankjønn

Betydning og bruk

fødsel der setet kommer først til syne
Artikkelside

bakover

adverb

Betydning og bruk

  1. i den retningen en har ryggen, med ryggen først
    Eksempel
    • lene hodet bakover;
    • kamme håret bakover;
    • setet kan legges bakover;
    • ta et skritt bakover;
    • se seg bakover
  2. om tid: tilbake i retning vekk fra nåtiden
    Eksempel
    • tenke bakover;
    • se, gå bakover i tid;
    • lenger bakover i historien
  3. brukt som preposisjon: mot baksiden, bakre enden
    Eksempel
    • røykskyen stod bakover veien;
    • det lød tisking bakover rekkene;
    • kikke seg bakover skuldra
Artikkelside

Nynorskordboka 5 oppslagsord

set, sett 3

substantiv inkjekjønn

Opphav

etter tysk Satz; av setje

Tyding og bruk

  1. det å setje (1) ut
    Døme
    • kavlane kan vare nokre set til
  2. noko som er sett eller skal setjast ut (i éin gong på ein stad)
    Døme
    • garnset
  3. stad der ein set eller har sett noko (ut)
    Døme
    • havstrekninga var delt i fleire set
  4. gjærande masse, deig
  5. vase av fløytingstømmer
  6. Døme
    • hunden gjorde eit set fram;
    • kjenne eit set i kroppen

Faste uttrykk

  • i eitt set
    uavlateleg, utan stans
  • med eitt set
    brått
Artikkelside

sete 3

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt sæti; av sitje

Tyding og bruk

  1. plass til å sitje på;
    (del av ein) sitjeplass
    Døme
    • sete på ein stol, sykkel;
    • ein buss med 40 sete
  2. det å sitje som medlem av ei forsamling og liknande
    Døme
    • ha, ta sete i retten
  3. Døme
    • hovudstaden er sete for dei øvste styresmaktene
Artikkelside

damesykkel

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

sykkel berekna på kvinner der ramma (1 er forma slik at det er god avstand mellom setet og ramma;
til skilnad frå herresykkel
Artikkelside

sitje, sitte

sitja, sitta

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt sitja

Tyding og bruk

  1. kvile setet eller bakdelen med overkroppen meir eller mindre oppreist
    Døme
    • sitje på ein stol;
    • katten sit ute på trappa
    • setje seg
      • vil du ikkje sitje?
      • sitje med armane i kross – òg: vere passiv;
      • sitje som på nåler – vere i nervøs spenning;
      • sitje på – òg: tvihalde på (noko), dra ut, seinke
    • med avbleikt tyding:
      • sitje og arbeide
  2. stå roleg, vere i kvilestilling
    Døme
    • hønene sit på vaglet;
    • det sat ei fluge i taket
  3. bu, opphalde seg, vere
    Døme
    • sitje att, igjen på skulen;
    • sitje att, igjen med mange barn;
    • sitje i fengsel;
    • nøkkelen sat i låsen;
    • redsla sat i han;
    • han sat heime heile dagen;
    • ho sat på garden så lenge ho levde;
    • lua sat på snei;
    • det sit eit godt hovud på den guten;
    • sitje godt, vanskeleg i det – ha det godt, vanskeleg økonomisk
  4. vere fast
    Døme
    • slå i ein spikar så han sit;
    • sjukdomen sat lenge i;
    • sigeren sat langt inne – det var vanskeleg å vinne
    • i presens partisipp:
      • ha mistanken sitjande på seg
  5. stå føre ei viss verksemd
    Døme
    • sitje i billettluka;
    • sitje i ei nemnd;
    • sitje med makta;
    • sitje på Stortinget
      • den sitjande regjeringa
  6. Døme
    • dressen sit som støypt;
    • sitje som eit skot – vere ein fulltreffar, høve framifrå;
    • ei langrennsdrakt som sit etter – følgjer kroppen
  7. slite med jamn bruk
    Døme
    • sitje hol i buksebaken;
    • sitje ned ein sofa

Faste uttrykk

  • sitje inne
    òg: sitje i fengsel
  • sitje med
    ha, disponere (noko)
  • sitje modell
  • sitje ned
    setje seg ned
  • sitje oppe
    vere oppe om natta
Artikkelside

fjøre 3

fjøra

verb

Opphav

av fjør

Tyding og bruk

  1. vere elastisk;
    ha god svikt (1)
    Døme
    • setet fjørar;
    • golvet fjørar godt
    • brukt som adjektiv
      • ha ei fjørande gonge;
      • fjørande joggesko
  2. kle med fjør (1)
    Døme
    • fugleungane er fjøra

Faste uttrykk

  • fjøre seg
    pynte seg;
    kvikne til, livne opp
Artikkelside