Avansert søk

Vanleg søk

Nynorskordboka 51 oppslagsord

mantel

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom tysk; frå latin mantellum, opphavleg ‘stutt kappe’

Tyding og bruk

dekke (1, 1) kring ein maskin(del)
vaier festa til lossebom og vinsj
hylle eller kappe på ein skorsteinsmur
del av jorda som ligg mellom jordskorpa og kjernen

Artikkelside

gesims

substantiv hankjønn

Opphav

frå tysk

Tyding og bruk

framstikkande kant øvst på ei utvendig veggflate
smal hylle
kant (1, 1), list (1, 1) på møbel

Artikkelside

konsoll

substantiv hankjønn

Opphav

frå fransk; i tydingane ‘kontrollbord’ og ‘spelkonsoll’ frå engelsk

Tyding og bruk

framspring (på vegg) som ber søyle, balkong eller liknande
hylle (1, 1), skap eller bord festa til veggen under ein spegel
kontrollpanel der ein kan styre maskinar og liknande ifrå
spelkonsoll

Artikkelside

fagne

fagna

verb

Opphav

norrønt fagna

Tyding og bruk

glede (2;
tekkast
Døme
- alt som fagnar meg
ta vel imot;
helse (3, 1)
Døme
- gjesten vart vel fagna
traktere (1)
hylle (2, 1)
Døme
- fagne heidersgjesten;
- fagne talen

Faste uttrykk

fagne seg
gle seg;
vere glad

Artikkelside

kast

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt kast; jamfør kaste (

Tyding og bruk

det å kaste (2, 1)
Døme
- kast med stor ball;
- eit langt kast
- - spydkast
  - terningkast
lengd ein kan kaste
Døme
- bu berre eit kast frå kvarandre;
- ho vann med eit kast på 78 meter
- - steinkast
det å setje not eller kaste snøre i vatn eller sjø;
steng (1)
Døme
- eit godt kast;
- dei fekk makrell på kvart kast
brå rørsle;
rykk;
støyt (4)
Døme
- eit kast med nakken
- - vindkast
det å leggje eller kaste tau, tråd eller liknande rundt noko;
omgang (1, 1);
tørn (2, 2)
Døme
- eit kast på nåla;
- eit kast rundt ein påle
hopp med vending, særleg i dans
- - hallingkast
  - rundkast
plagg eller tørkle til å slengje på seg;
sjal (1)
basketak (1);
dyst, samanstøyt
Døme
- kome i kast med bjørnen;
- han hadde vore i kast med naboen
dyngje eller haug som er kasta i hop;
verp
stad til å leggje ting på, særleg om ei hylle på sida av skorsteinen

Faste uttrykk

gje seg i kast med
gå i gang med
kast i kast
rundt og rundt
ho trilla kast i kast ned trappa

Artikkelside

kaminhylle

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

hylle over kamin

Artikkelside

knekt

substantiv hankjønn

Opphav

frå lågtysk

Tyding og bruk

om eldre forhold: soldat, dreng, tenestegut;
bergverksarbeidar
skøyar, frekk fyr
lågaste biletkort i kortstokk
trekanta eller vinkelforma stykke av tre eller metall som stør hylle eller liknande