Avansert søk

Vanleg søk

Nynorskordboka 336 oppslagsord

opptur

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

tur til ein stad som ligg høgare oppe eller lenger mot nord
Døme
- vi trefte henne på opptur
framgang, suksess
Døme
- landslaget har hatt ein fin opptur;
- den økonomiske oppturen held fram
det å bli påverka av narkotika;
stigande rus;
jamfør nedtur (3)

Artikkelside

opptaksvilkår

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

vilkår for å bli teken opp som elev ved skule eller liknande

Artikkelside

ordførarkandidat

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

kandidat (1) til å bli ordførar (2)

Artikkelside

ordre

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom fransk, frå latin ordo ‘orden’; same opphav som orden

Tyding og bruk

påbod, pålegg;
befaling
Døme
- gje ordre om noko;
- lystre ordre
tinging på varer
Døme
- fabrikken fekk ein stor ordre frå utlandet;
- seie opp ein ordre

Faste uttrykk

i ordre
(vare) som er bestilt og i ferd med å bli gjort klar
ha skip i ordre
ståande ordre
ordre som gjeld heile tida
til eigen ordre
(sjekk, verdibevis) som skal betalast ut til ein sjølv

Artikkelside

oppvakning

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

det å vakne opp (frå svevn, narkose eller liknande)
Døme
- oppvakning frå vinterdvalen
det å bli merksam på noko
Døme
- ei politisk oppvakning blant folk

Artikkelside

opptaksprøve

substantiv hankjønn eller hokjønn

Tyding og bruk

prøve som ein må greie for å bli teken opp på ein skule eller liknande

Artikkelside

nettvit, nettvett

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

fornuftig framferd på internett (1);

jamfør fjellvit og sjøvit

Døme

viss du bruker nettvit, reduserer du faren for å bli svindla

Artikkelside

nervøs

adjektiv

Opphav

frå fransk; av latin nervosus ‘senesterk’

Tyding og bruk

som gjeld nervane
Døme
- nervøse lidingar;
- få nervøst samanbrot
som har dårlege nervar;
uroleg (6), overfølsam, skvetten
Døme
- han vart nervøs av det store arbeidspresset;
- ho gjekk med korte, nervøse steg
redd, rastlaus
Døme
- du gjer meg nervøs;
- ho var veldig nervøs for oppkøyringa;
- faren tok til å bli nervøs for guten
i overført tyding: ustabil
Døme
- ein nervøs aksjemarknad

Artikkelside

modell

substantiv hankjønn

Opphav

av italiensk modello, av latin modulus ‘mål, målestokk’, diminutiv av modus ‘måte’; jamfør modus

Tyding og bruk

førebilete eller form som noko skal lagast etter;
mønster (1)
Døme
- snikre etter modell;
- eg har lyst til å sy den same modellen i eit anna stoff
- - rollemodell
kopi i minska målestokk;
miniatyr (2)
Døme
- dei har brukt lang tid på å lage ein modell av skipet
type (1, 1), utgåve
Døme
- bilen er ein eldre modell;
- dei kjøpte den dyraste modellen av pc-en
skjematisk, ofte forenkla framstilling av ein teori, ein plan eller liknande
Døme
- sosialøkonomiske modellar;
- dei arbeider med ein ny matematisk modell
- - datamodell
  - forretningsmodell
person som har til yrke å bli fotografert;
person eller ting som blir brukt som førebilete i kunst
Døme
- stå modell for ein kunstnar;
- forfattaren har brukt levande modellar
- - aktmodell
  - fotomodell
(kostbart) klesplagg som er laga i eitt eksemplar
Døme
- kjolen er ein modell

Artikkelside

mjuk

adjektiv

Opphav

norrønt mjúkr

Tyding og bruk

som lett gjev etter for trykk;
blaut (2);
motsett hard (1)
Døme
- mjukt brød;
- mjukt skinn;
- eg søv best på ei mjuk pute
- brukt som adverb:
  liggje mjukt og godt
gradvis;
varsam
Døme
- ein mjuk overgang til pensjonisttilværet
- brukt som adverb:
  bilen stoppa mjukt
bøyeleg (1);
ledig, smidig;
motsett stiv (1)
Døme
- ei mjuk grein;
- vere mjuk i kroppen
ettergjevande, føyeleg;
audmjuk;
veik
Døme
- bli mjuk etter ei overhaling;
- gjere seg mjuk;
- få nokon til å bli mjuk
som gjeld kjensler og livskvalitet;
som legg vekt på omsut for og omsyn til andre
Døme
- mjuke verdiar

Faste uttrykk

mjuk mann
mann som (medvite) går mot den tradisjonelle mannsrolla
mjuke trafikantar
fotgjengarar og syklistar
mjukt stål
smijern
mjukt vatn
kalkfattig vatn;
blautt vatn

Artikkelside

Side 5 av 34

Resultat per side: