Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no
, Bokmålsordboka og Nynorskordboka
Bokmålsordboka og Nynorskordboka
NN
Nettsidespråk,
, Display language
, Мова
Meny
Hjelp
Om ordbøkene
Innstillingar
Kontakt oss
NN
Nettsidespråk,
, Display language
, Мова
Avansert søk
Vanleg søk
Ordbøker
Begge ordbøkene
Bokmålsordboka
Nynorskordboka
Søk
Oppslagsord
Med bøygde former
Fritekstsøk
Ordklasse
alle
verb
substantiv
adjektiv
pronomen
determinativ
adverb
preposisjonar
konjunksjonar
subjunksjonar
interjeksjonar
Nullstill
Listevisning
Søkjehjelp
32 treff
Bokmålsordboka
18
oppslagsord
trygge
verb
Vis bøyning
Opphav
norrønt
tryggja
Betydning og bruk
gjøre trygg, sikre
Eksempel
trygge
kårene for de eldre
Artikkelside
trygg
adjektiv
Vis bøyning
Opphav
norrønt
tryggr
‘trofast, trygg’
,
beslektet
med
tro
(
2
II)
;
tro
(
3
III)
og
tro
(
4
IV)
Betydning og bruk
sikker
(1)
Eksempel
byen var ikke
trygg
for flyangrep
;
isen er
trygg
nå
om sinnsstemning: rolig, ubekymret,
sikker
(3)
Eksempel
føle seg
trygg
;
vær du
trygg
;
det kan du være
trygg
på
som adverb
:
stole trygt på noe(n)
;
en rett som en trygt kan servere
Artikkelside
anker
1
I
substantiv
intetkjønn
Vis bøyning
Opphav
gjennom
lavtysk
,
fra
latin
ancora
;
jamfør
norrønt
akkeri
Betydning og bruk
redskap til å holde fast et (flytende) fartøy, en bøye, ballong
og lignende
konstruksjonsdel til å styrke
eller
holde fast bygningsdeler
roterende del av en elektrisk motor
;
i elektrisk generator: del der spenningen blir indusert
;
bevegelig del av elektromagnet
i overført betydning: fast holdepunkt
Eksempel
du er mitt trygge anker i livet
i overført betydning: person med viktig rolle
;
jamfør
nyhetsanker
og
sportsanker
Eksempel
være anker i Dagsrevyen
;
hun er aktuell som anker på midtbanen
Faste uttrykk
kaste anker
senke et anker til havbunnen slik at skipet ikke driver
lette anker
dra inn anker
ligge for anker
om fartøy: være festet til havbunnen med anker
Artikkelside
hånd
,
hand
substantiv
hankjønn eller hunkjønn
Vis bøyning
Opphav
norrønt
hǫnd
Betydning og bruk
kroppsdel ytterst på arm, med fingre som blant annet kan gripe og holde
Eksempel
ha små hender
;
vaske hendene
;
gripe noe med hånden
;
ha hendene på ryggen
;
stå på hendene
;
klappe i hendene
;
vri sine hender
brukt i uttrykk for hilsen, overenskomst
eller lignende
Eksempel
takke i hånden
;
ta noen i hånden
brukt i
uttrykk
for arbeid, virksomhet, medvirkning
eller lignende
Eksempel
ikke løfte en
hånd
for å hjelpe
;
ikke ta sin
hånd
i noen ting
;
vi kan vente flere bøker fra hans
hånd
;
skaffe arbeid til alle ledige hender
brukt i
uttrykk
for eiendom, forvaring, makt, vern
eller lignende
Eksempel
ha mange penger mellom hendene
;
samle makten på få hender
;
være i trygge hender
;
det står i Guds
hånd
side, kant, plassering i forhold til en person
Eksempel
det tredje huset på venstre
hånd
;
sitte ved Guds høyre
hånd
samling av kort som en spiller får utdelt i kortspill
Eksempel
sitte med en god
hånd
håndskrift
(
1
I)
Eksempel
ha en leselig
hånd
Faste uttrykk
bære noen på hendene
verne noen mot alt vondt og ubehagelig
;
forkjæle
dø for egen hånd
begå selvmord
falle i hendene på noen
komme i noens besittelse
;
komme i noens makt
være redd for at våpnene kan falle i hendene på terrorister
for hånden
tilgjengelig
bruke de ingrediensene en har for hånden
for hånd
med hånden eller hendene
;
manuelt
vaske opp for hånd
;
skrive for hånd
fra første hånd
direkte fra opphavsperson eller kilde
;
jamfør
førstehånds
frie hender
full handlingsfrihet
de fikk frie hender til å gjennomføre reformen
få noe fra hånden
fullføre noe
;
bli ferdig med noe
få arbeidet fra hånden
gi noen en hånd
hjelpe noen
gni seg i hendene
være godt tilfreds, ofte av egoistiske grunner
gode kort på hånden
gode argumenter, kvalifikasjoner
eller lignende
som gjør at en stiller sterkt
gripe med begge hender
ta imot med iver
hun grep sjansen med begge hender
gå hånd i hånd
gå og leie hverandre
gå for seg samtidig
;
utvikle seg parallelt
ulikhet og ufrihet går hånd i hånd
gå noen til hånde
assistere noen
ha en heldig hånd med
utføre noe på en god måte
ha hendene fulle
ha mye å gjøre
;
være travel
ha noe på hånden
ha forkjøpsrett til noe (i en viss tid)
ha rene hender
være uskyldig
holde sin hånd over
beskytte
i første hånd
i begynnelsen
;
i første omgang
i hende
i noens besittelse
få rapporten i hende
;
svaret må være oss i hende innen fredag
ikke se hånden foran seg
ikke se noe som helst
legge hånd på
øve fysisk vold mot
legge siste hånd på noe
avslutte noe
legge siste hånd på verket
lett på hånden
som gjør noe forsiktig og nøyaktig
leve fra hånd til munn
leve på en måte så en bare har akkurat nok til å klare seg
med hard hånd
på en brutal måte
styre med hard hånd
med hånden på hjertet
for å være helt ærlig
med livet i hendene
med fare for når som helst å miste livet
med rund hånd
rikelig, raust
dele ut ros med rund hånd
med to tomme hender
uten noen ting
;
på bar bakke
hun begynte med to tomme hender og arbeidet seg opp
med våpen i hånd
med våpenmakt
kjempe mot hverandre med våpen i hånd
på andre hender
hos andre eiere
aksjene havnet på andre hender
på egen hånd
uten hjelp fra andre
;
for seg selv
;
selvstendig
greie seg på egen hånd
sitte med hendene i fanget
ikke gjøre noe
;
ikke gripe inn
sitte med hendene i fanget og overlate ansvaret til andre
slå hånden av noen
svikte noen ved å avslå hjelp, bryte et vennskap
eller lignende
ta hånd om
ta seg av
ta hånd om barna
;
ta hånd om situasjonen
være noens høyre hånd
være en uunnværlig medarbeider for noen
kongens høyre hånd
Artikkelside
miljøvern
substantiv
intetkjønn
Vis bøyning
Betydning og bruk
arbeid for å forsvare eller trygge miljøet, for eksempel naturmiljøet eller kulturlandskap med bygninger
;
jamfør
naturvern
Eksempel
være opptatt av naturvern og miljøvern
Artikkelside
kystdistrikt
substantiv
intetkjønn
Vis bøyning
Betydning og bruk
distrikt ved kysten
Eksempel
trygge arbeidsplassene i kystdistriktene
Artikkelside
konsolidere
verb
Vis bøyning
Opphav
fra
latin
, av
con-
og
solidus
‘fast, solid’
;
jamfør
kon-
Betydning og bruk
gjøre sterk eller solid
;
sikre, trygge
Eksempel
konsolidere
sin stilling
Artikkelside
konsolidering
substantiv
hankjønn eller hunkjønn
Vis bøyning
Opphav
av
konsolidere
Betydning og bruk
det å trygge eller styrke
Eksempel
en konsolidering av demokratiet
i geologi: omlaging av løs bergart til fast
Artikkelside
den slagne landevei
Betydning og bruk
det kjente og trygge
;
det gjengse
;
Se:
landevei
,
slagen
Eksempel
hun valgte aldri den slagne landevei
Artikkelside
havarivern
substantiv
intetkjønn
Vis bøyning
Betydning og bruk
tiltak som skal forebygge og trygge ved
havari
Artikkelside
Nynorskordboka
14
oppslagsord
tryggje
2
II
,
trygge
3
III
tryggja, trygga
verb
Vis bøying
Opphav
norrønt
tryggja
Tyding og bruk
gjere
trygg
(2)
, frie for fare,
sikre
(1)
, verne
Døme
tryggje
vegen mot ras
;
tryggje
seg mot innbrot
;
tryggje
framtida si
;
tryggje
freden
;
tryggje
handelen
setje av, skaffe,
sikre
(2)
Døme
tryggje
eigedomen for etterkomarane
;
tryggje
seg retten til noko
Faste uttrykk
trygge seg til
lite på, stø seg til, trøyste seg til (noko(n))
Artikkelside
trygge
2
II
substantiv
inkjekjønn
Vis bøying
Tyding og bruk
tryggleik
Artikkelside
trygg
adjektiv
Vis bøying
Opphav
norrønt
tryggr
;
samanheng
med
tru
(
1
I)
og
tru
(
3
III)
Tyding og bruk
som ikkje er til fare
eller liknande
;
ikkje trugande
;
påliteleg
Døme
trygg trafikk
;
vegen, isen er trygg
;
trygt vêr
som ikkje er utsett for fare
eller liknande
;
ikkje truga
;
stabil
Døme
rømme til ein trygg stad
;
det er tryggast å fare landvegen
;
der er det trygt for ras, mus, frost
;
vere trygg for åtak
;
kjenne seg trygg
;
gå, fare trygt
utan fare for oppseiing
trygge arbeidsplassar
;
bu trygt
fri for tvil
;
overtydd
;
stø
(
3
III)
,
fast
;
roleg
Døme
vere trygg i si sak
;
eg er trygg på det
;
eg er ikkje trygg på den karen
;
eg kjem, ver du trygg!
det seier eg trygt
;
det kan du trygt gjere
–
godt, utan vidare
;
ha eit trygt vesen, ei trygg røyst
Artikkelside
prosent
1
I
substantiv
hankjønn
Vis bøying
Opphav
frå
tysk
;
av
italiensk
per cento
‘for, av hundre’
Tyding og bruk
hundredel
;
forkorta
pst.
, symbol
%
Døme
ti prosent rente pro anno
tal per hundre
;
del
(2)
Døme
ein stor prosent av folket
som etterledd i ord som
fråværeprosent
skatteprosent
svinnprosent
Faste uttrykk
hundre prosent
fullt ut, heilt
arbeidsplassane er 100 prosent trygge
Artikkelside
forhold
substantiv
inkjekjønn
Vis bøying
Opphav
frå
tysk
Tyding og bruk
omstende eller ytre vilkår for korleis noko artar seg
;
stode
(3)
Døme
eksperimentere under trygge og kontrollerte forhold
;
dårlege forhold for opplæring
;
forholda er skiftande gjennom året
;
tilpasse seg etter lokale forhold
relasjon eller samband mellom to personar, fenomen eller liknande
;
innbyrdes stilling
Døme
ho har eit nært forhold til høgtida
;
dei to har alltid hatt eit dårleg forhold
romantisk eller seksuelt samband mellom personar
Døme
vere i eit forhold
;
dei hadde eit forhold for lenge sidan
proporsjon eller samsvar mellom ulike faktorar
Døme
eit nært forhold mellom det gamle og det nye
;
forholdet mellom teori og praksis
Faste uttrykk
i forhold til
jamført eller samanlikna med
;
vurdert opp mot
inntekta er stor i forhold til investeringa
Artikkelside
hand
substantiv
hokjønn
Vis bøying
Opphav
norrønt
hǫnd
Tyding og bruk
kroppsdel ytst på arm, med fingrar som mellom anna kan gripe og halde
Døme
store hender
;
vaske hendene
;
bruke begge hendene
;
arbeide med hendene
;
ha hendene på ryggen
;
stå på hendene
;
klappe i hendene
;
vri hendene
;
spå i handa
brukt i uttrykk for helsing, semje
eller liknande
Døme
takke i handa
;
ta nokon i handa
brukt i
uttrykk
for arbeid, verksemd, medverknad
eller liknande
Døme
ikkje lyfte ei hand for å hjelpe
;
ikkje ta si hand i nokon ting
;
arbeidet er ferdig frå mi hand
brukt i
uttrykk
for eige, forvaring, makt, mynde, vern
eller liknande
Døme
ha mykje pengar mellom hendene
;
samle makta på få hender
;
vere i trygge hender
;
leggje noko i Guds hender
side, kant, plassering i høve til ein person
Døme
huset ligg ved vegen på venstre handa
;
sitje ved Guds høgre hand
samling av kort som kvar av spelarane har fått tildelt i kortspel
Døme
sitje med ei sterk hand
handskrift
(
1
I)
Døme
ha ei leseleg hand
Faste uttrykk
bere nokon på hendene
halde alt vondt borte frå nokon
;
forkjæle
døy for eiga hand
ta livet av seg
falle i hendene på nokon
kome inn under makta til nokon
han fall i hendene på fienden
for handa
tilgjengeleg
nytte dei materialane ein har for handa
for hand
med handa eller hendene
;
manuelt
bunaden er sydd for hand
;
skrive brev for hand
frie hender
full handlefridom
ho fekk frie hender til å lage ein ny radioserie
frå første hand
direkte frå opphavsperson eller kjelde
;
jamfør
førstehands
få noko frå handa
fullføre noko
;
bli ferdig med noko
få arbeidet frå handa
gje nokon ei hand
hjelpe nokon
gni seg i hendene
vere godt nøgd, særleg
på grunn av
stor vinning
gode kort på handa
gode argument, kvalifikasjonar
eller liknande
som gjer at ein stiller sterkt
gripe med begge hendene
ta imot med iver
eg greip sjansen med begge hendene
gå hand i hand
gå og halde kvarandre i hendene
gå føre seg samstundes
;
utvikle seg parallelt
;
følgjast
urbanisering og avfolking går hand i hand
gå nokon til hande
assistere nokon
ha ei heldig hand med
ha ein god framgangsmåte med noko
ha hendene fulle
ha mykje å gjere
;
vere travel
ha noko på handa
(i eit visst tidsrom) ha førsterett til noko
ha reine hender
vere uskuldig
halde handa si over
verne
i første hand
i byrjinga
;
i første omgang
i hende
til rådvelde
eg har nett fått avgjerda i hende
ikkje sjå handa framfor seg
ikkje sjå noko som helst
leggje hand på
gjere lekamleg vald mot
leggje siste hand på noko
avslutte noko
leggje siste hand på verket
lett på handa
som gjer noko varleg og nøye
leve frå hand til munn
leve på ein måte så ein berre så vidt har nok til å klare seg
med handa på hjartet
for å vere heilt ærleg
med hard hand
på ein brutal måte
uvedkomande vart jaga bort med hard hand
med livet i hendene
med fare for når som helst å miste livet
med rund hand
rikeleg, raust
dele ut gåver med rund hand
med to tomme hender
utan noko
;
på berr bakke
ho starta med to tomme hender og arbeidde seg opp
med våpen i hand
med våpenmakt
forsvare landet med våpen i hand
på andre hender
hos andre eigarar
føretaket heldt fram på andre hender
på eiga hand
utan hjelp frå andre
;
for seg sjølv
;
sjølvstendig
greie seg på eiga hand
sitje med hendene i fanget
ikkje gjere noko
;
ikkje gripe inn
ei regjering som sit med hendene i fanget og lèt det forferdelege skje
slå handa av nokon
ikkje vilje ha noko å gjere med nokon
;
svike nokon
ta hand om
ta seg av
ta hand om pasienten
;
ta hand om oppgåvene
vere nokons høgre hand
vere ein uunnverleg hjelpar eller medarbeidar for nokon
vere sjefen si høgre hand
Artikkelside
HMS-arbeid
substantiv
inkjekjønn
Vis bøying
Tyding og bruk
arbeid som skal trygge
arbeidsmiljøet
på ein arbeidsplass
;
jamfør
HMS
Døme
ha rutinar for systematisk HMS-arbeid
Artikkelside
hundre prosent
Tyding og bruk
fullt ut, heilt
;
Sjå:
prosent
Døme
arbeidsplassane er 100 prosent trygge
Artikkelside
velferd
substantiv
hokjønn
Vis bøying
Opphav
norrønt
velferð
,
i
tyding
2 etter
engelsk
welfare
;
av
vel
(
2
II)
Tyding og bruk
lykke
,
velvære
;
trygge livsvilkår (med sosiale gode)
Døme
personleg velferd
;
både eigedom og velferd stod på spel
organisert verksemd for å skape trivsel for ei gruppe menneske,
til dømes
sjøfolk, soldatar
Artikkelside
tryggleik
substantiv
hankjønn
Vis bøying
Tyding og bruk
det å vere trygg
;
trygd
(1)
, trygge tilhøve
;
vern
;
sutløyse
;
trygg hug, ro
Døme
å betre tryggleiken i trafikken, tryggleiken til sjøs
;
arbeide for tryggleik i verda
–
fred
og liknande
;
garantere tryggleiken til eit land
;
ha tryggleik for at noko (ikkje) skal skje
;
finne tryggleik og ro
;
kjenne tryggleik i tilværet
;
ho har ein eigen tryggleik over seg
Artikkelside
Forrige side
Side 1 av 2
Neste side
Resultat per side:
10
20
50
100