Avansert søk

Nynorskordboka 29 oppslagsord

surre 1

surra

verb

Opphav

lydord; samanheng med svirre

Tyding og bruk

gje ein susande og dirrande lyd;
dure veikt;
summe (1
Døme
- flugene surra i glaskarmen;
- det surra av alle slags tungemål
steikje ved svak varme
Døme
- surre aure i rømme
svive rundt;
svirre (3)
Døme
- rokkehjulet surra og gjekk;
- tankar som surra i hovudet
rote, tulle
Døme
- du berre surrar

surre 2

surra

verb

Opphav

frå lågtysk

Tyding og bruk

binde fast med tau eller liknande
Døme
- surre fast noko;
- dekkslasta måtte surrast
binde saman
Døme
- pakka var dårleg surra

spinne

spinna

verb

Opphav

norrønt spinna

Tyding og bruk

lage tråd ved å tvinne saman fibrar (av ull, bomull, lin eller liknande)
Døme
- spinne garn på handtein
om kongro og visse larver: lage tråd til fangstnett eller kokong
Døme
- kongroer hadde spunne tette nett i trea
i overført tyding: dikte opp, finne på;
jamfør oppspinn
Døme
- spinne i hop ei forteljing
i overført tyding: føre vidare;
utvikle
Døme
- spinne vidare på ein idé
gå rundt (utan å få feste);
kome i spinn
Døme
- bilhjula spinn i søla;
- flyet spann fleire gonger før det gjekk i sjøen
dure veikt;
surre (1, 1)
Døme
- motoren spann jamt og fint

Faste uttrykk

naud lærer naken kvinne å spinne
ein finn ei løysing når ein er i ein vanskeleg situasjon
spinne silke på noko
få (økonomisk) føremon av noko
spinne silke på eit populistisk standpunkt

vikle 1

vikla

verb

Opphav

frå tysk

Tyding og bruk

vinde (2, surre (2
- vikle tråden på snella;
- vikle noko inn i, ut av eit papir;
- vikle ein spole;
- taumen vikla seg i hop
i overført tyding:
- vikle seg inn i sjølvmotseiingar

tulle 3

tulla

verb

Opphav

truleg samanheng med islandsk þyrla ‘kvervle’ og med tville

Tyding og bruk

kvervle;
svinge seg rundt (i dans til dømes)
røre (noko) rundt
Døme
- tulle grauten
vinde (2, vikle (1, sveipe
Døme
- tulle tråden på snella;
- tulle kring ungen;
- tulle papir om varene
balle (2, pakke (2;
fløkje
Døme
- tulle saman kleda;
- trådane har tulla seg saman;
- liggje (som) ihoptulla
karde (2
falle (over ende)
Døme
- tulle i koll
virre, rote (2, vase (3, surre (2, fomle;
handle dumt eller planlaust
Døme
- tulle seg borti noko muffens;
- enn at vi tulla oss hit da!
- tulle bort nøklane, formuen, tida;
- eg har gått berre og tulla på jobben i dag
ta feil;
seie gale
Døme
- nei, no tullar eg visst;
- tulle i gongetabellen
vere uklar i hovudet;
røre (2, fantasere
Døme
- liggje og tulle i ørska
ikkje meine alvor;
tøyse (2, fjase, skjemte
Døme
- eg tullar berre;
- tulle med jentene
syngje utan tekst;
nynne, lulle, tralle (1

Faste uttrykk

tulle seg bort/vekk
gå seg vill (til dømes i skogen)
hunden har tulla seg vekk i skogen;
partiet tullar seg bort med politikken sin

surr 2

adverb

Opphav

Faste uttrykk

gå surr i
miste oversynet over;
bli forvirra;
jamfør gå i surr
det er lett å gå surr i argumenta

surr 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

Tyding og bruk

veik dur;
summande lyd
Døme
- eit surr av røyster;
- høyre surret av ei grashoppe
rot (2, 2), røre (1, 2)
Døme
- surr i rekneskapen;
- det er berre surr og rot med han

Faste uttrykk

gå i surr
bli uklart og uoversikteleg;
jamfør gå surr i
det gjekk i surr for meg

snøre 2

snøra

verb

Opphav

Tyding og bruk

binde kring;
surre i hop;
dra saman (med snor)
- snøre sekken og gå;
- snøre støvlane sine
refleksivt:
- brystet, halsen snørte seg saman av angst, tørste

Faste uttrykk

snøre att
stengje
snøre inn
gjere trongare el. smalare
snøre opp
opne ved å løyse band
snøre seg inn
bruke snøreliv

virre

virra

verb

Opphav

samanheng med norrønt hverfa ‘svive ikring’

Tyding og bruk

fare ikring (utan føremål);
flakke (1)
Døme
- virre omkring;
- han virrar rundt i rommet
røre kroppsdel uroleg hit og dit
Døme
- virre med hovudet
surre (2, 1), vikle (1, 1);
vire
Døme
- han virra taumane kring armane

vire

vira

verb

Opphav

av lågtysk wiren ‘surre med jerntråd’

Tyding og bruk

vinde (, 1), surre (, 1);

Døme

vire ein tråd om fingeren

Side 1 av 3

Resultat per side: