Avansert søk

Nynorskordboka 66 oppslagsord

forklaring, forklåring

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

det å forklare (1) (seg) eller bli forklart noko
Døme
- forklaring av sentrale prinsipp
noko som forklarer eller blir forklart;
utgreiing, vitneutsegn, unnskyldning
Døme
- ta opp forklaring;
- eg har inga forklaring på kvifor det er slik
(bok med) tolking av katekismen
Døme
- Luthers forklaring
guddomleg glans

at

subjunksjon

Opphav

norrønt at, truleg av þat ‘det’

Tyding og bruk

innleier ei leddsetning som gjev ei indirekte framstilling, som svarer til ei forteljande hovudsetning
Døme
- han sa at det regna;
- ho klagar over at prisane er så høge;
- presidenten sa at alle måtte gjere sitt for landet;
- mange meiner at levestandarden er høg nok
innleier ei skildring eller forklaring av ordet eller frasen som står rett før
Døme
- det at han alltid kjem for seint, er veldig irriterande;
- det faktum at feila ikkje vart avdekka, er eit problem;
- politikken er basert på at oljeprisen skulle auke
innleier ei leddsetning der det er formelt subjekt i oversetninga
Døme
- det er trist at ho ikkje kan kome i helga;
- det viste seg at dromedaren allereie hadde rømt frå dyreparken
innleier ei samanlikningssetning etter enn (1 eller som (2
Døme
- det er betre at folk syklar, enn at dei køyrer bil;
- eg veit ikkje meir om henne enn at ho liker å springe;
- vi kan ikkje late som at fotball ikkje er styrt av profitt
innleier ei leddsetning som uttrykkjer følgje;
så (4, 2)
Døme
- det gjekk så fort at det kila i magen;
- han vart så glad at han dansa;
- dei vart så forseinka at dei ikkje rakk flyet
innleier ei leddsetning som uttrykkjer følgje, måte, føremål eller årsak, ofte saman med ein annan subjunksjon eller preposisjon;
jamfør etter at, for at, slik at, sånn at og utan at
Døme
- eg er glad at vi har felles interesser;
- konserten gjekk så bra at dei skal spele fleire
brukt i utrop
Døme
- at du vågar!
- at du kunne vere så dum!
- dei er så fine, at!

restlaus

adjektiv

Tyding og bruk

utan atterhald;

fullt og heilt

Døme

restlaus forklaring

brukt som adverb:
- gå restlaust opp i heilskapen

opplysning, opplysing 2

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

det å opplyse;
melding (1), informasjon, forklaring (2)
Døme
- gje frå seg viktige opplysningar;
- ei ganske unyttig opplysning
det å gje kunnskap;
utdanning
- - folkeopplysning
lokale eller verksemd som gjev rettleiing eller informasjon
Døme
- ringje opplysninga

oppklaring, oppklåring

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

det å gjere noko klart;
forklaring (1)
Døme
- her trengst det ei kort oppklaring;
- vi reknar med at etterforskinga vil føre til oppklaring
i militæret: rekognosering

rasjonalisering

substantiv hokjønn

Opphav

av rasjonalisere

Tyding og bruk

det å leggje om til arbeidssparande metodar eller teknologi
Døme
- rasjonalisering av drifta
det å gje ei tilsynelatande fornuftig forklaring på ei handling for å dekkje til eit uakseptabelt, ofte kjenslemessig, motiv
Døme
- rasjonalisering av vald

rasjonalisere

rasjonalisera

verb

Tyding og bruk

leggje om til arbeidssparande metodar eller teknologi
Døme
- rasjonalisere arbeidet
gje ei tilsynelatande fornuftig forklaring på ei handling for å dekkje til eit uakseptabelt, ofte kjenslemessig, motiv
Døme
- rasjonalisere urettvise med høgverdige motiv

plausibel

adjektiv

Opphav

gjennom fransk; frå latin ‘som fortener applaus’

Tyding og bruk

rimeleg (1), truverdig (1)

Døme

ei plausibel forklaring

forklare, forklåre

forklara, forklåra

verb

Opphav

frå lågtysk ‘gjere klår’; jamfør for

Tyding og bruk

gjere tydeleg og forståeleg;
greie ut, opplyse, tyde
Døme
- bli forklart systemet;
- det forklarer saka;
- la meg forklare korleis det fungerer
gje ein strålande og guddomleg glans;
gjere lysande eller klar;
reinse (3)

Faste uttrykk

forklare seg
gje forklaring på noko ein har gjort;
gjere greie for seg

pedagogisk

adjektiv

Tyding og bruk

som har med pedagogikk å gjere
Døme
- pedagogiske metodar;
- ta pedagogisk utdanning
lett å forstå
Døme
- ei pedagogisk forklaring

Side 1 av 7

Resultat per side: