Avansert søk

Nynorskordboka 6 oppslagsord

anerkjenne

anerkjenna

verb

Opphav

gjennom bokmål; frå tysk anerkennen

Tyding og bruk

sjå som rett eller gjeldande, samtykkje i
Døme
- anerkjenne ein stat;
- anerkjenne eit argument;
- anerkjenne eit krav
godkjenne, godta;
akseptere
Døme
- anerkjenne realitetane;
- anerkjenne dugleiken hennar;
- opposisjonen anerkjenner ikkje nederlaget
akte, setje høgt, rose, hylle
Døme
- anerkjenne framifrå forskingsresultat

lyse i kull og kjønn

Tyding og bruk

om eldre forhold: rettsleg anerkjenne eit barn som sitt;

Sjå: kull, lyse

lyse 4

lysa

verb

Opphav

norrønt lýsa; av lys ( og lys (

Tyding og bruk

gje frå seg lys;
skine, stråle
Døme
- lampa lyser;
- månen lyste;
- det lyste frå vindauget;
- auga hennar lyste av glede
i overført tyding: bere heilt tydeleg preg av noko;
vitne om
Døme
- eit smil som lyser av vondskap;
- det lyste dårleg samvit av henne
spreie lys, gjere det lyst på ein stad
Døme
- lyse med ei lykt
kunngjere offentleg;
tillyse
Døme
- lyse nokon fredlaus;
- han lyste til holmgang;
- dei lyste eigedomen til auksjon
- - avlyse
  - bannlyse
  - etterlyse
  - tinglyse
uttrykkje ynske om noko for eit anna menneske
Døme
- lyse velsigning over nokon;
- lyse fred over nokon

Faste uttrykk

banne så det lyser
banne stygt
lyse etter
avertere etter;
søkje etter
lyse etter arbeidskraft;
dei lyste etter sjåførar
lyse for nokon
om eldre forhold: kunngjere offentleg at eit par skal gifte seg;
jamfør lysing (1, 2)
lyse i kull og kjønn
om eldre forhold: rettsleg anerkjenne eit barn som sitt
lyse opp
- spreie lys utover
  lyskastaren lyste opp på stadionet
- bli opphaldsvêr;
  lysne, klarne, lette
  stormen stilna, og det lyste opp
- sjå gladare eller ivrigare ut
  andletet hans lyste opp
- spreie glede eller interesse;
  kvikke opp
  dei gode fagartiklane lyser opp i avisa
lyse ut
kunngjere at det er ope for å søkje, stemme eller liknande
stillinga blir lyst ut neste veke;
lyse ut nyval;
regjeringa lyste ut nye blokker for oljeleiting

kull

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå dansk

Tyding og bruk

dyreungar fødde eller klekte samstundes av same mor
Døme
- katten har fått eit nytt kull med kattungar
- - rypekull
barn fødde av same mor og far
Døme
- han hadde fleire kull barn, med fire ulike kvinner
- - barnekull
gruppe personar som er fødde i same år, går på same trinn på skule eller liknande;
årsklasse (1), generasjon (2)
Døme
- eit nytt kull studentar

Faste uttrykk

lyse i kull og kjønn
om eldre forhold: rettsleg anerkjenne eit barn som sitt

anerkjenning

substantiv hokjønn

Opphav

Tyding og bruk

ros (1, heider, vyrdnad
Døme
- hauste internasjonal anerkjenning for boka si;
- få anerkjenning for arbeidet sitt
det å anerkjenne (2) noko;
medhald, aksept, forståing
Døme
- anerkjenning av at elevar har kunnskap som læraren manglar

anerkjend, anerkjent

adjektiv

Opphav

Tyding og bruk

som har anerkjenning;

som er allment godteken;

vyrd, akta, verdsett

Døme

ein anerkjend forskar;
allment anerkjend trend;
ein anerkjend kunstnar;
anerkjend som ein av Noregs beste