Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
88 treff

Bokmålsordboka 37 oppslagsord

gråbeinsild

substantiv hankjønn eller hunkjønn

Betydning og bruk

stor og mager vintersild
Artikkelside

avskrapt, avskrapa, avskrapet

adjektiv

Betydning og bruk

som er skrapt (3 av
Eksempel
  • avskrapt hud på kneet etter et fall;
  • være mager og avskrapt etter sykdom
Artikkelside

blåblek, blåbleik

adjektiv

Betydning og bruk

blek og blålig
Eksempel
  • en mager, blåblek kropp;
  • et blåblekt lys
Artikkelside

avmagret, avmagra

adjektiv

Betydning og bruk

Eksempel
  • hun er blek og avmagret
Artikkelside

bergknaus

substantiv hankjønn

Betydning og bruk

liten topp;
Eksempel
  • mager furuskog og glattskurte bergknauser
Artikkelside

utmagret, utmagra

adjektiv

Betydning og bruk

som er blitt mager
Eksempel
  • være utmagret etter sykdommen
Artikkelside

trøst

substantiv hankjønn eller hunkjønn

Opphav

norrønt traust ‘tillit’, betydning fra tysk Trost, beslektet med II, III og IV tro

Betydning og bruk

(sjelelig) støtte i motgang, lindring i sorg
Eksempel
  • gi, få trøst;
  • et trøstens ord;
  • en mager trøst;
  • det var da enda en trøst;
  • søke trøst i flaska – trøste seg med alkohol
Artikkelside

stake 1

substantiv hankjønn

Opphav

jamfør norrønt lýsistaki ‘lysestake’, egentlig ‘noe stivt og fast’

Betydning og bruk

  1. lang, rett stang brukt til merke, redskap og lignende
    Eksempel
    • merke en vei med staker;
    • skyve ut båten med en stake
    • flytende sjømerke
  2. Eksempel
    • sette lyset i staken
  3. lang, mager person
Artikkelside

slunken

adjektiv

Opphav

beslektet med slank

Betydning og bruk

  1. innsunket, (nesten) tom
    Eksempel
    • en slunken lommebok;
    • en slunken mage
  2. Eksempel
    • en slunken bikkje
Artikkelside

skrape 3

verb

Opphav

norrønt skrapa

Betydning og bruk

  1. skave, rengjøre med kvast redskap
    Eksempel
    • være skrapt for – helt fri, blottet for;
    • skrape skinn, gulrøtter, gryta
    • som adjektiv i perfektum partisipp:
      • han er helt skrapet – mager, knoklet
    • skave opp;
      som adjektiv i perfektum partisipp:
      • skrapt kjøtt, eple
  2. Eksempel
    • skrape seg opp i ansiktet
  3. stryke gnissende med fot, klo eller lignende
    Eksempel
    • skrape med føttene;
    • hunden skrapte på døra

Faste uttrykk

  • skrape bunnen
    også: bruke sine siste reserver
  • skrape sammen
    kare, samle sammen
Artikkelside

Nynorskordboka 51 oppslagsord

skarp 2

adjektiv

Opphav

norrønt skarpr

Tyding og bruk

  1. som skjer godt;
    Døme
    • ein skarp kniv;
    • skarpe klør
  2. Døme
    • skarp jord
  3. klar og tydeleg;
    Døme
    • skarpe andletsdrag;
    • eit skarpt fotografi;
    • dra ei skarp grense
  4. bitande, kvass (2
    Døme
    • skarp vårluft
    • sterk, stikkande, svidande
      • skarp lukt, lut, ost
    • blendande, sterk
      • skarpt lys
    • gjennomtrengjande
      • ha ei skarp røyst;
      • ta ein skarp ein – ta ein dram med sterkt brennevin
  5. Døme
    • ha skarpt syn;
    • ha eit skarpt øyre
  6. Døme
    • vere skarp;
    • gjere det skarpt til eksamen – få framifrå karakterar
  7. granskande, streng (2
    Døme
    • sjå skarpt på ein
  8. som har kule, prosjektil
    Døme
    • skarpe skot;
    • skyte med skarpt
  9. Døme
    • det gjekk i skarpt trav;
    • skarpt skiføre – føre med hard, grovkorna snø
Artikkelside

gråøygd

adjektiv

Tyding og bruk

som har grå auge
Døme
  • ein mager og gråøygd kar
Artikkelside

gråbeinsild

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

stor og mager vintersild
Artikkelside

avskrapa

adjektiv

Tyding og bruk

som er skrapa (2 av
Døme
  • avskrapa billakk;
  • vere mager og avskrapa etter sjukdom
Artikkelside

radmager

adjektiv

Tyding og bruk

så mager at knoklane viser
Artikkelside

utmagra

adjektiv

Tyding og bruk

som er vorten svært mager
Døme
  • vere utmagra av sjukdom, hungersnaud;
  • utmagra jord
Artikkelside

utmager

adjektiv

Opphav

av ut- brukt forsterkande

Tyding og bruk

svært mager
Artikkelside

tørr, turr

adjektiv

Opphav

norrønt þurr

Tyding og bruk

  1. som ikkje inneheld eller er dekt av (særleg mykje) væte;
    fri for væske, ikkje våt, ikkje fuktig;
    Døme
    • klesvasken er tørr;
    • tørt høy, korn;
    • tørr ved;
    • vere tørr på føtene – ikkje våt;
    • skifte på seg tørt – tørre klede;
    • den grana er tørr – inntørka på rot, død;
    • halde krutet tørt;
    • tørr jord;
    • tørr nysnø;
    • tørr luft;
    • vegen er tørr att etter regnet;
    • det er tørt (i skogen) i sommar;
    • tørt vêr, klima;
    • ein tørr sommar;
    • bekken er tørr – utan vatn;
    • tørre kaker;
    • tørt brød – med lite væskeinnhald;
    • ha ein god og tørr kjellar;
    • maten må stå tørt;
    • gå tørr – om mjølkedyr: ikkje gje mjølk, vere oppsina;
    • eit tørt gjestebod – alkoholfritt;
    • vere tørr i munnen, halsen;
    • tørr hud – med lite feittstoff;
    • tørt hår;
    • gråte tørre tårer – etter norr: ikkje sørgje
  2. som vatnet ikkje når;
    som er på landjorda
    Døme
    • båten står tørr – slik at floda ikkje når han;
    • skjeret fell tørt ved fjære sjø;
    • kome på tørt land el.tørr grunn – på landjorda
  3. Døme
    • ei tørr bygd;
    • ein mager og tørr mann
  4. om vin: sec, skarp, bitter, snerpande, ikkje søt
  5. om lyd: skarp (2, knirkande
    Døme
    • tørr stemme;
    • tørr latter
  6. utan (vanleg) tilhøyr, utan tillegg;
    Døme
    • ete maten tørr el. ete tørt – ete utan drikke til, jamfør tyd. 1;
    • ete brødet tørt – utan drikke til; utan smør el. pålegg i det heile;
    • fange fisk med tørre fingrane;
    • gå laus på tørre veggene;
    • dette er dei tørre tala, fakta – utan kommentarar el. tilleggsopplysningar;
    • turre sanninga;
    • sagt med tørre ord
  7. kort, lakonisk, uttrykkslaus, (med vilje) kjølig
    Døme
    • eit tørt svar;
    • «å, er det slik,» sa ho tørt
  8. Døme
    • eit tørt fagspråk;
    • ei tørr bok, framstilling;
    • ein tørr førelesar
  9. lite intelligent;

Faste uttrykk

  • bli tørr
    òg om småbarn: ikkje væte seg
  • ha sitt på det tørre
    vere sikra, ha gardert seg
  • halde seg tørr
    om alkoholikar: halde seg frå rusdrikk
  • korkje vått eller tørt
    (smake, få) korkje drikke eller mat
  • på tørre nevar
    utan våpen
  • tørr bak øyra
    vaksen, med naudsynt røynsle
  • tørr hoste
    hoste utan losna slim
  • tørr humor
    humor framstilt alvorleg og uttrykkslaust (for å skape verknad)
  • tørr mat
    mat utan drikke til, jamfør tyd. 6 og tørrmat
Artikkelside

ufruktbar

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som gjev lite grøde;
    skrinn, mager (2, vekstfattig
    Døme
    • ufruktbar jord
  2. ikkje avlefør;
Artikkelside

tørrstoff, turrstoff

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

det som blir att av eit stoff når væska er fjerna (oftast med oppheting)
Døme
  • mager ost med under 20 % feitt i tørrstoffet
Artikkelside
Side 3 av 6