Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
36 treff

Bokmålsordboka 8 oppslagsord

Nynorskordboka 28 oppslagsord

vinrute

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

alltidgrøn halvbusk med blad som luktar sterkt og blir nytta som krydder;
Ruta graveolens
Artikkelside

knepre

knepra

verb

Opphav

av kneppe (1

Tyding og bruk

lage kneppande lydar
Døme
  • ein finger knepra på ruta
Artikkelside

piske

piska

verb

Tyding og bruk

  1. slå med pisk
    Døme
    • piske på hesten
  2. slå som piskeslag
    Døme
    • regnet piskar på ruta
  3. bruke visp;
    vispe
    Døme
    • piske eggedosis

Faste uttrykk

  • piske opp
    hisse opp
    • piske opp stemninga
  • som eit piska skinn
    på ein travel måte
    • springe som eit piske skinn
Artikkelside

innfor

preposisjon

Tyding og bruk

  1. til andre sida av, til innsida av
    Døme
    • han gjekk innfor døra
  2. på indre sida av;
    Døme
    • dei såg han innfor ruta
  3. framfor, like overfor, andsynes
    Døme
    • stå innfor Guds åsyn
Artikkelside

drope

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt dropi; samanheng med drype (1

Tyding og bruk

  1. lita, rund eller pæreforma samling av væske
    Døme
    • dropane plaska mot ruta;
    • ytst på greina hang det ein stor drope
  2. medisin i væskeform som ein måler opp eller bruker som dropar
    Døme
    • ta dropane fire gonger til dagen i ei veke
  3. lita mengd;
    Døme
    • få seg ein drope kaffi

Faste uttrykk

  • dropen som får begeret til å renne/flyte over
    handling eller utsegn som får tolmodet eller uthaldet til å breste;
    utløysande kraft
    • berre nokre få timar med overtidsarbeid kan bli dropen som får begeret til å flyte over
  • edle dropar
    alkoholhaldig drikke av høg kvalitet
    • servere edle dropar til maten;
    • sikre seg edle dropar før høgtida
  • ein drope i havet
    så lite at det ikkje gjer nokon skilnad
  • ikkje ein drope
    inga væske;
    ingenting
    • eg var tørst, men han delte ikkje ein drope;
    • det kom ikkje ein dråpe regn den dagen
  • til siste drope
    til det er heilt tomt;
    så mykje eller lenge som råd
    • utnytte oljeressursane til siste drope;
    • arealet blir skvisa til siste drope
  • vere like som to dropar vatn
    vere så like at ein ikkje kan skilje den eine frå den andre;
    vere identiske
    • tvillingane er like som to dropar vatn
Artikkelside

ekspressbuss

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

buss (2 som køyrer direkte (1) til ein destinasjon, har få stopp langs ruta eller går over lange distansar;
Døme
  • ekspressbussen bruker 20 minutt mindre enn den vanlege ruta på strekninga;
  • reise med ekspressbuss
Artikkelside

trykkje, trykke

trykkja, trykka

verb

Opphav

jamfør gammalsvensk þrykkja, tyding 3 etter tysk drucken; samanheng med true

Tyding og bruk

  1. Døme
    • trykke inn ruta;
    • trykke på knappen;
    • skoen trykker;
    • truge med å trykke ein flat;
    • trykke noko i hop, saman;
    • trykke handa til ein – ta ein i handa;
    • trykke seg inn til nokon;
    • det trykker for brystet
  2. kue, halde nede
  3. framstille (publikasjon, skrift eller liknande av) bokstavar eller bilete med handpresse eller spesiell maskin;
    Døme
    • trykke bokstavar, bilete, bøker, aviser;
    • trykte typar;
    • trykke mønster på stoff

Faste uttrykk

  • trykke på
    følgje tett på (og skyve, til dømes i ein kø)
  • trykke til seg
    òg: gjere seg svært til vens med (nokon), skamrose (noko)
  • trykke til
    støyte, slå (nokon)
Artikkelside

tromme 2

tromma

verb

Opphav

norrønt trumba ‘blåse i trompet’

Tyding og bruk

  1. slå på tromme
    Døme
    • trommeslagaren trommar takten
  2. lage ein lyd som minner om trommeslag
    Døme
    • tromme med fingrane mot bordet;
    • regnet trommar mot (el. på) ruta, taket
  3. i uttrykk
    Døme
    • tromme saman (folk) til ein fest, eit møte

Faste uttrykk

  • tromme saman
    kalle saman, få samla
Artikkelside

trass 2

preposisjon

Opphav

same opphav som trass (1

Tyding og bruk

brukt for å uttrykkje at noko skjer uventa eller imot det ein har rekna med:
Døme
  • trass mange vanskar heldt dei ruta

Faste uttrykk

  • trass alt
    likevel
Artikkelside

spæke, spækje

spæka, spækja

verb

Opphav

opphavleg lydord, eigenleg ‘bli tørr og sprø’

Tyding og bruk

få ei isskorpe på seg;
Døme
  • det kjem til å spæke på i natt;
  • det spæker på ruta
Artikkelside
Side 2 av 3