Avansert søk

360 treff

Bokmålsordboka 1 oppslagsord

Nynorskordboka 359 oppslagsord

lagasild, lågåsild

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt lǫgr, genitiv lagar, ‘vatn’, jamfør Lǫgrinn ‘Lågen’

Tyding og bruk

liten laksefisk som lever i innsjøar og elvar;
Coregonus albula

mitokondrium

substantiv inkjekjønn

Uttale

mitokånˊndrium eller mitokånˊndrie

Opphav

gjennom tysk; frå gresk , av mitos ‘tråd’ og chondrion ‘gryn’

Tyding og bruk

organell som finst i cytoplasmaet til celler med kjerne og lagar energi til cella
Døme
  • mitokondriet inneheld rDNA

modellør

substantiv hankjønn

Opphav

frå fransk; jamfør modellere

Tyding og bruk

person som lagar modellar

mat

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt matr

Tyding og bruk

  1. føde (1, særleg i tillaga stand;
    Døme
    • mat og drikke;
    • takke for maten;
    • ete kald mat til lunsj;
    • eg lagar det meste av maten heime;
    • no må vi få oss litt mat
  2. Døme
    • ta seg ein kvil etter maten
  3. Døme
    • ha ost på maten
  4. Døme
    • det er lite mat i suppa;
    • det kjem mat i kornet

Faste uttrykk

  • be for maten
    be bordbøn
  • mat for mons
    mat som ein har ynskt seg;
    noko ein liker ekstra godt;
    godbit
    • pannekaker er jammen mat for mons!

myglesopp, myglsopp

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

samnemning for soppar som lagar mygl;

møbelsnikkar

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

handverkar som lagar møblar

mynt

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt mynt, gjennom gammalengelsk og lågtysk; frå latin moneta ‘mynt(verkstad)'

Tyding og bruk

  1. stempla metallstykke som blir brukt til betaling
    Døme
    • samle på myntar;
    • prege mynt
  2. side av ein mynt (1) som viser verdien;
  3. Døme
    • gangbar mynt;
    • betale med klingande mynt;
    • vere fri for mynt;
    • norsk mynt
  4. stad der dei lagar myntar

Faste uttrykk

  • gje att med same mynt
    gje att med dei same midla som blir brukte mot ein sjølv;
    gje svar på tiltale
  • kaste mynt og krone
    avgjere noko ved å kaste eit pengestykke og sjå kva for ei side som blir liggjande opp
  • slå mynt på
    tene på eller ha fordel av noko
    • partiet prøvde å slå mynt på tragedien for å sikre seg fleire veljarar
  • svare med same mynt
    svare med dei same midla som blir brukte mot ein sjølv;
    gje svar på tiltale

mylne

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt mylna, frå seinlatin molina, av latin mola ‘møllestein’; samanheng med male

Tyding og bruk

  1. (fabrikk)anlegg der ein knuser eller mel noko, særleg korn;
  2. maskin som lagar om ei form for arbeid eller energi til ei anna form
  3. slags brettspel;

Faste uttrykk

  • få vatn på mylna
    få stadfesta meininga si og derfor kunne hevde ho enda ivrigare enn før;
    bli ivrig

nominal 2

adjektiv

Opphav

frå latin; jamfør nomen (1

Tyding og bruk

i grammatikk: som fungerer som eit nomen (1;
som lagar eit nomen
Døme
  • eit nominalt setningsledd;
  • nominale suffiks

instrumentmakar

substantiv hankjønn

Opphav

jamfør -makar

Tyding og bruk

  1. person som lagar musikkinstrument
  2. person som lagar tekniske instrument