Gå til hovedinnhold
Tilgjengelighet
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Enkelt søk
Om avansert søk
Ett treff

Nynorskordboka 26 oppslagsord

drivkraft

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. kraft som held i gang eit maskineri
    Døme
    • nytte elektrisk drivkraft
  2. det eller den som får noko til å skje eller får nokon til å handle på ein bestemt måte;
    grunn til at ein gjer noko;
    Døme
    • eg har ei stor indre drivkraft til å jobbe med det eg brenn for;
    • han har vore drivkrafta i arbeidet
Artikkelside

kraftoverføring

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. overføring av kraft
    Døme
    • elektrisk kraftoverføring;
    • kraftoverføringa frå motor til drivhjul
  2. del av eit køyretøy som (produserer og) overfører drivkraft til hjula og driv køyretøyet framover;
Artikkelside

katalysator

substantiv hankjønn

Uttale

katalysaˊtor, i fleirtal katalysaˊtorar; katalysatoˊrar

Opphav

nylaging av katalyse

Tyding og bruk

  1. stoff som har evne til å setje fart i eller seinke kjemiske reaksjonar utan at det sjølv blir forbrukt;
    jamfør inhibitor
  2. i overført tyding: utløysande faktor, drivkraft
    Døme
    • krisa vart ein katalysator for nye krefter
  3. i motor: system som reinsar avgassane i bilmotorar og liknande ved katalyse
    Døme
    • katalysator i bil har vore påbode sidan 1989
Artikkelside

drive 3

driva

verb

Opphav

norrønt drífa

Tyding og bruk

  1. hamre eller trykkje på plass;
    Døme
    • drive inn ein spikar;
    • drive ned ein påle
  2. bli ført av stad av vind, straum eller liknande;
    Døme
    • båten dreiv mot land;
    • skodda driv inn frå havet;
    • isflaka dreiv inn i fjorden;
    • snøen dreiv inn gjennom vindauget
    • brukt som adjektiv
      • ei drivande mine;
      • dei såg ein pingvin på eit drivande isflak
  3. halde i gang ei verksemd eller liknande;
    vere leiar for;
    jamfør drift (1)
    Døme
    • drive gardsbruk;
    • ho som dreiv etterforskinga av drapet;
    • dei dreiv sitt eige firma
  4. gjere jamleg;
    halde på med;
    utføre
    Døme
    • drive forsking ved klinikken;
    • bestefaren min dreiv som smed
  5. få til å flytte seg vekk;
    Døme
    • drive dyra til fjells;
    • mange tusen personar vart drivne på flukt;
    • dei prøvde å drive soldatane ut frå området;
    • drive tilbake ein påstand
  6. vere drivkraft for;
    få til å skje
    Døme
    • vatnet driv turbinen;
    • dei som dreiv fram revolusjonen;
    • det var kjærleiken til faget som dreiv dei
    • brukt som adjektiv
      • ho er den drivande krafta i arbeidet
  7. presse til sterk yting;
    bringe til eit visst stadium;
    Døme
    • drive arbeidsfolket for hardt;
    • dei dreiv oss til å gjere det;
    • ho dreiv gjennom lovframlegget;
    • drive prisane i vêret;
    • bli driven til vanvit;
    • vi dreiv spøken for langt
  8. gå rundt utan eit bestemt mål eller ærend;
    gå makeleg, slentre;
    Døme
    • drive att og fram;
    • gå og drive i gatene
  9. brukt for å uttrykkje at ei handling går føre seg akkurat no, eller at ho held eller heldt fram over eit lengre tidsrom;
    Døme
    • dei driv og legg ned butikkar overalt;
    • ho driv og skrapar is av ruta;
    • vi har drive og måla huset dei siste vekene

Faste uttrykk

  • drivande hundar
    hunderasar som er spesielt godt eigna til å spore opp og jage vilt;
    hundar som jaktar på vilt ved å forfølgje det
  • drive dank
    vere utan arbeid eller sysselsetjing;
    late seg;
    dovne seg
    • drive dank heile ferien;
    • eg vil ikkje bli gåande og drive dank heile livet
  • drive det langt
    nå langt innanfor eit felt eller i eit yrke
    • han kunne ha drive det langt i tennis;
    • dei siste åra har dei drive det langt i å utvikle teknologi for utnytting av vasskraft
  • drive det til
    arbeide seg fram;
    oppnå, bli
    • drive det til som journalist;
    • eg burde ha drive det til noko større og gjort han stolt
  • drive fram
    dyrke i kunstig klima
    • drive fram blomstrar
  • drive med
    • vere sysselsett med;
      arbeide med
      • kva driv du med for tida?
      • drive med eksport
    • gjere jamleg eller ha som hobby eller fritidsaktivitet
      • drive med handball;
      • drive med narkotika
    • halde på med;
      gjere;
      drive på med
  • drive på
    arbeide hardt;
    halde fram
    • dei dreiv på som aldri før;
    • han aksepterte ikkje avslaget og dreiv på
  • drive på med
    halde på med;
    gjere;
    drive med (3)
    • få drive på med det ein liker best
  • drive seg
    • presse seg sjølv til å gjennomføre;
      arbeide hardt
      • det er ikkje sunt å drive seg sjølv så hardt
    • flytte seg framover ved å sparke, presse eller dytte frå bakken eller anna underlag
      • kvithaien driv seg gjennom vatnet ved å slå med den kraftige halen
  • drive til
    slå til
    • han dreiv til konkurrenten med fiskestonga
Artikkelside

drift

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt drift; av drive (3

Tyding og bruk

  1. det å halde i gang eit selskap, ein institusjon eller liknande;
    Døme
    • stå for den daglege drifta;
    • vere i drift;
    • stanse drifta;
    • dyr i drift;
    • drifta av ferjesambandet
  2. Døme
    • det er slik drift i han!
  3. medfødd drivkraft (2) for åtferd;
    Døme
    • gjere noko av eiga drift;
    • følgje driftene sine
  4. flokk med dyr som flyttar seg samla
    Døme
    • ei drift av reinsdyr
  5. ukontrollert rørsle på grunn av straum eller vind
    Døme
    • skipet kom i drift i uvêret;
    • det var stor drift i isflaka

Faste uttrykk

  • i drift
    som har mista den sosiale og moralske forankringa
    • sårbare ungdommar i drift;
    • politiet møter ofte ungdom i drift
Artikkelside

framdrift

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. det å drive noko framover
    Døme
    • framdrifta av båten
  2. Døme
    • gje framdrift i arbeidet
  3. gang i arbeid eller liknande
    Døme
    • framdrifta av prosjektet går etter planen
  4. indre trong eller vilje til å kome seg fram;
    Døme
    • han eig ikkje framdrift
Artikkelside

drivlinje, drivline

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

del av eit køyretøy som (produserer og) overfører drivkraft (1) til hjula og driv køyretøyet framover;
samnemning på kløtsj (1), girkasse, akslingar og liknande, nokre gonger også motor;
Døme
  • elektrisk drivlinje;
  • dei fekk sju års garanti på drivlinja til bilen
Artikkelside

motorkraft

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

drivkraft som ein motor yter
Døme
  • lyfte for hand eller med motorkraft;
  • båtar med stor motorkraft
Artikkelside

dampdriven

adjektiv

Tyding og bruk

som har damp (2) som drivkraft
Artikkelside

drivhjul

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. hjul som blir sett i rørsle av kraftkjelda i eit maskineri (1), og som ofte overfører kraft til andre hjul
    Døme
    • vogntoga hadde berre vinterdekk på drivhjula
  2. i overført tyding: det som får noko til å skje eller får nokon til å handle på ein bestemt måte;
    person som får ting til å skje;
    Døme
    • det er dei lokale eldsjelene som er drivhjula i organisasjonen
Artikkelside
Side 1 av 3