Avansert søk

Ett treff

Nynorskordboka 31 oppslagsord

brest

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt brestr

Tyding og bruk

  1. mindre rivne eller sprekk i noko på grunn av uhell eller slit;
    Døme
    • brest i eit glas;
    • få brest i ryggen
  2. lyd av noko som brest
    Døme
    • med brest i røysta
  3. i overført tyding: feil (1, 1), lyte (1, mangel (2)
    Døme
    • brest i karakteren;
    • ein logisk brest

brese

bresa

verb

Opphav

samanheng med brase (2

Tyding og bruk

  1. steikje noko feitt
    Døme
    • steikje og brese flesk

breste 2

bresta

verb

Opphav

norrønt bresta ‘få til å breste’

Tyding og bruk

  1. Døme
    • isen brast under dei;
    • slepelina mellom bilane brast
  2. bli sprengd av noko som veks fram
    Døme
    • sevja stig og knoppar brest
  3. slå feil;
    svikte
    Døme
    • håpet brast
    • brukt som adjektiv:
      • med brestande evne til å gjennomføre tiltaka
  4. brått og uoverlagd sleppe laus kjensle, reaksjon eller liknande
    Døme
    • breste i gråt;
    • breste i å le
  5. bli så stort kjenslemessig trykk at ein mistar kontroll
    Døme
    • det brast for henne
  6. om auge: brått miste glansen når døden kjem
    Døme
    • auga hans brast
  7. om røyst: brått slutte å bere;
    bli uklår og skurrande
    Døme
    • røysta brast
  8. om ytring: kome brått, kvast og uoverlagt
    Døme
    • «Du er galen!» brast det ut av han
  9. Døme
    • det brest og knett i veggene
  10. om mjølk: skilje seg i ostestoff og myse;
    oste seg

Faste uttrykk

  • det får bere eller breste
    det får gå som det går

breste 3

bresta

verb

Opphav

norrønt bresta ‘la breste, smelle med noko’

Tyding og bruk

  1. lage eller få brest i
    Døme
    • breste eit sidebein
  2. få mjølk til å breste (2, 10)

sproke, spròke

substantiv hokjønn

Opphav

truleg samanheng med sprake (2

Tyding og bruk

lita rivne;
Døme
  • det finst ikkje spròke pådet er heilt slett

sprunge

substantiv hokjønn

Opphav

samanheng med springe

Tyding og bruk

Døme
  • ha sprunger i huda

sprekk

substantiv hankjønn

Opphav

av sprekke (2

Tyding og bruk

  1. Døme
    • dørsprekk;
    • isen var full av sprekkar;
    • muren slår sprekkar
    • i overført tyding:
      • samhaldet slår sprekkarsamhaldet er i ferd med å ryke;
      • sprekken på ei postkasse
  2. Døme
    • skiløparen fekk ein sprekk etter 35 km
  3. feil i vurdering av kostnad og liknande
    Døme
    • sprekk i budsjettet

smell 1

substantiv hankjønn

Opphav

av smelle (3

Tyding og bruk

  1. Døme
    • få ein smell i foten i ein fotballkamp
  2. Døme
    • ein smell i glaset

hjernebløding

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

bløding i hjernen, oftast fordi ei åre brest;

sleppe 1

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

(usynleg) brest, sprekk i stein eller berg;
gang i skiferlag