Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
46 treff

Bokmålsordboka 23 oppslagsord

listig

adjektiv

Opphav

norrønt listugr ‘klok, staselig’; av list (2

Betydning og bruk

som viser list;
Eksempel
  • et listig knep;
  • hun er smart og listig
Artikkelside

ruge ut

Betydning og bruk

Se: ruge
  1. Eksempel
    • ruge ut kyllinger
  2. pønske ut
    Eksempel
    • ruge ut en listig plan
Artikkelside

ruge

verb

Opphav

fra dansk

Betydning og bruk

  1. ligge på egg
    Eksempel
    • ruge på eggene
  2. ligge trykkende over noe
    Eksempel
    • tunge skyer ruger over åsene;
    • mørket ruget over landet
  3. Eksempel
    • ruge over pengene sine;
    • ruge på en hemmelighet

Faste uttrykk

  • ruge ut
    • klekke (1)
      • ruge ut kyllinger
    • pønske ut
      • ruge ut en listig plan
Artikkelside

rev 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt refr

Betydning og bruk

  1. rovdyr som hører til hundefamilien
    Eksempel
    • mikkel rev
  2. lur person
    Eksempel
    • være en listig rev;
    • en gammel rev

Faste uttrykk

  • ha en rev bak øret
    være lur eller underfundig
Artikkelside

polisk

adjektiv

Opphav

gjennom dansk; fra tysk, trolig av politisch

Betydning og bruk

lur, slu, listig, underfundig
Eksempel
  • et polisk smil
Artikkelside

lurendreier

substantiv hankjønn

Opphav

fra lavtysk eller nederlandsk ‘smugler, svindler’

Betydning og bruk

lur person;
listig svindler
Artikkelside

lur 4

adjektiv

Opphav

av lure (1

Betydning og bruk

  1. Eksempel
    • et lurt gjemmested;
    • det var ikke så lurt likevel;
    • så lur du er!
    • lur som en rev
    • brukt som adverb:
      • blunke lurt
  2. Eksempel
    • det er lurt å spørre først
  3. Eksempel
    • isen kan være lur
Artikkelside

hunndjevel

substantiv hankjønn

Betydning og bruk

  1. kvinnelig djevel
  2. ond eller listig kvinne
Artikkelside

kyndig

adjektiv

Opphav

jamfør norrønt kyndugr ‘slu, listig’; fra lavtysk ‘kjennende’

Betydning og bruk

som har kunnskap;
som er dyktig
Eksempel
  • en kyndig fagmann;
  • få kyndig hjelp
Artikkelside

krigslist

substantiv hankjønn eller hunkjønn

Betydning og bruk

lur framgangsmåte (for å overvinne fienden);
lurt knep, listig plan
Artikkelside

Nynorskordboka 23 oppslagsord

listig

adjektiv

Opphav

norrønt listugr ‘klok, staseleg’; av list (2

Tyding og bruk

som viser list;
Døme
  • gå fram på ein listig måte;
  • eit listig knep;
  • han er utspekulert og listig
Artikkelside

ruge 2

ruga

verb

Opphav

frå dansk

Tyding og bruk

  1. liggje på egg;
    Døme
    • ruge på egga
  2. liggje trykkjande over noko
    Døme
    • tunge skyer ruga over åsen
  3. Døme
    • ruge over pengane sine;
    • ruge på ein løyndom

Faste uttrykk

  • ruge ut
    • klekkje (1)
      • ruge ut kyllingar
    • pønske ut
      • ruge ut ein listig plan
Artikkelside

rotte 1

substantiv hokjønn

Opphav

frå lågtysk

Tyding og bruk

  1. altetande gnagar av slekta Rattus med spiss nase, utståande øyre og bortimot hårlaus hale
  2. brukt nedsetjande om listig eller ynkeleg person
    Døme
    • ho var ei sur og ufordrageleg rotte

Faste uttrykk

  • rottene forlèt det søkkande skipet
    (dårlege) vener sviktar og trekkjer seg unna når alt ser mørkt ut
  • ta rotta på
Artikkelside

rev 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt refr

Tyding og bruk

  1. rovdyr som høyrer til hundefamilien
    Døme
    • mikkel rev
  2. lur person
    Døme
    • vere ein listig rev;
    • ein gammal rev

Faste uttrykk

  • ha ein rev bak øyret
    vere lur eller underfundig
Artikkelside

djevel

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt djǫfull; gresk diabolos ‘baktalar’

Tyding og bruk

  1. personifikasjon av det vonde;
    i bunden form eintal: den vonde, Satan, fanden, freistaren;
    jamfør jævel
    Døme
    • frelse frå døden og djevelen
  2. vond ånd, demon
    Døme
    • det for ein djevel i meg
  3. vondt eller svært listig menneske
    Døme
    • ho er ein djevel
  4. Døme
    • ein fattig djevel

Faste uttrykk

  • djevelens advokat
    person som peikar på dei negative sidene ved ei sak eller kjem med innvendingar
Artikkelside

polisk

adjektiv

Opphav

gjennom dansk; frå tysk, truleg av politisch

Tyding og bruk

lur, slu, listig, underfundig
Døme
  • eit polisk smil
Artikkelside

lurendreier

substantiv hankjønn

Opphav

frå lågtysk eller nederlandsk ‘smuglar, svindlar’

Tyding og bruk

lur person;
listig svindlar
Artikkelside

lur 4

adjektiv

Opphav

av lure (1

Tyding og bruk

  1. Døme
    • ein lur gøymestad;
    • det var ein lur plan;
    • no må vi finne på noko lurt!
    • lur som ein rev
    • brukt som adverb:
      • smile lurt
  2. Døme
    • det er lurt å spørje kjentfolk
  3. Døme
    • isen kan vere lur
Artikkelside

lure 1

lura

verb

Opphav

truleg frå lågtysk luren ‘lure på, bedra’

Tyding og bruk

  1. vente på eit høve;
    halde seg skjult og lytte eller sjå etter noko
    Døme
    • katten ligg og lurer på fuglane;
    • det lurer farar kvar ein går
  2. spekulere eller gruble på noko
    Døme
    • eg lurer på kor gammal ho er
  3. Døme
    • no er det snart slik at eg lurer på om dei kjem
  4. gå fram på ein listig eller gløgg måte;
    Døme
    • lure seg til å gjere noko;
    • dei lurte seg unna dugnaden;
    • vi lurte oss forbi vakta
  5. Døme
    • der lurte du han godt!
    • eg vart lurt for vekslepengane;
    • vi lot oss lure av svindlarar
Artikkelside

hodjevel

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. kvinneleg djevel
  2. vond eller listig kvinne
Artikkelside
Side 1 av 3