Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
11 treff

Bokmålsordboka 3 oppslagsord

krage 1, krave 1

substantiv hankjønn

Opphav

fra mellomnorsk kragi ‘halskrage på rustning’; fra lavtysk

Betydning og bruk

  1. kant rundt halsåpningen på klesplagg
    Eksempel
    • brette opp kragen på frakken
  2. Eksempel
    • presten kom i kappe og krage
  3. utstående kant, noe som krager ut

Faste uttrykk

  • ta i kragen
    irettesette
Artikkelside

tukle

verb

Opphav

norrønt þukla ‘røre, ta på’

Betydning og bruk

  1. fingre (med), plukke (på)
    Eksempel
    • tukle med kragen, glidelåsen
  2. i overført betydning:
    Eksempel
    • tukle med lovverket
Artikkelside

skake

verb

Opphav

norrønt skaka

Betydning og bruk

  1. riste hit og dit
    Eksempel
    • huset skaket i stormen;
    • han tok slyngelen i kragen og skaket ham;
    • skake på seg
  2. Eksempel
    • skake av sted i en kjerre
  3. Eksempel
    • opplevelsen skaket henne

Faste uttrykk

  • skake opp
    ryste
Artikkelside

Nynorskordboka 8 oppslagsord

gripe

gripa

verb

Opphav

norrønt grípa

Tyding og bruk

  1. ta tak i;
    trive
    Døme
    • gripe øksa med hendene;
    • gripe nokon i kragen;
    • gripe ballen i lufta;
    • gripe tak i noko;
    • gripe om noko
  2. Døme
    • gripe tjuven på fersk gjerning;
    • gripe nokon i fusk
  3. i overført tyding: gjere bruk av
    Døme
    • gripe sjansen
  4. gjere sterkt inntrykk på;
    røre, fengsle, skake opp;
    jamfør gripande og gripen
    Døme
    • filmen greip meg;
    • vere sterkt gripen av noko

Faste uttrykk

  • grip dagen!
    brukt for å oppmuntre nokon til å nyte dagen eller bruke dagen i dag godt;
    jamfør carpe diem
  • gripe an
    ta fatt på;
    gjere
    • no veit vi korleis vi skal gripe dette an
  • gripe etter
    • strekkje seg etter
      • gripe etter mobilen
    • kome med;
      nemne
      • gripe etter høvelege orsakingar
  • gripe inn i kvarandre
    • passe inn i kvarandre
      • tannhjula grip inn i kvarandre
    • ha samanheng med kvarandre
      • dei to debattane grip inn i kvarandre
  • gripe inn
    gå imellom;
    ta affære
    • dei vågar ikkje å gripe inn;
    • han greip inn og fekk stoppa slåstkampen
  • gripe om seg
    breie seg;
    auke i omfang
    • finanskrisa greip om seg
  • gripe seg i noko
    brått bli klar over at ein er eller gjer noko
    • han greip seg i å vere fæl mot dei
  • gripe til
    ta i bruk;
    ty til
    • gripe til våpen
  • gripe ut av lufta
    påstå noko ein ikkje har grunnlag for
    • argumentet er ikkje gripe ut av lufta
Artikkelside

krage 1

substantiv hankjønn

Opphav

frå mellomnorsk kragi ‘halskrage på rustning’; frå lågtysk

Tyding og bruk

  1. laus eller fastsydd kant på klesplagg rundt halsen
  2. Døme
    • stå på preikestolen i kappe og krage
  3. noko som liknar på ein krage (1, 1);

Faste uttrykk

  • ta i kragen
    ta (nokon) i nakken, irettesetje
Artikkelside

krag

substantiv hankjønn

Opphav

kortform av namnet Krag-Jørgensen-gevær, etter kaptein O.H.J. Krag 1837–1916 og børsemakar Erik Jørgensen 1848–1896

Tyding og bruk

norsk armégevær 1894–1940, no brukt i baneskyting
Døme
  • kragen er ikkje lenger lovleg på elgjakt
Artikkelside

kyrkje 2, kyrke

kyrkja, kyrka

verb

Opphav

norrønt kyrkja

Tyding og bruk

  1. klemme over halsen;
    Døme
    • kragen kyrkjer meg
  2. om klede, reimar og liknande: knipe, klemme;
    snøre saman
  3. svelgje med møde
Artikkelside

fakke

fakka

verb

Opphav

samanheng med fange (3

Tyding og bruk

gripe eller fange
Døme
  • fakke ein tjuv;
  • fakke ein i kragen
Artikkelside

tukle

tukla

verb

Opphav

norrønt þukla; av tukke (2

Tyding og bruk

    • tukle med kragen, geværet
  2. i overført tyding:
    • lova må ikkje tuklast meir med
Artikkelside

stikning

substantiv hankjønn

Opphav

av stikke (2

Tyding og bruk

enkel, rett pynte- eller forsterkingssaum som er synleg på retta av eit plagg
Døme
  • ein gul bluse med brune stikningar på kragen
Artikkelside

skake

skaka

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt skaka

Tyding og bruk

  1. riste hardt;
    støyte, skubbe att og fram
    • huset skaka i stormen;
    • ho tok gutfanten i kragen og skaka han
    • opplevinga skaka henne
  3. i presens partisipp:
    • ei skakande hending;
    • skake av stad i ei kjerre;
    • skake i hop

Faste uttrykk

  • skake opp
    skremme opp; ause opp nybryggja øl
  • skake seg
    skubbe lemene el. kroppen hit og dit
Artikkelside