Avansert søk

Eitt treff

Nynorskordboka 37 oppslagsord

stri 3, stride

strida

verb

Opphav

norrønt stríða; av strid (1

Tyding og bruk

  1. ha særs mykje å gjere;
    Døme
    • dei stridde og sleit alle sine dagar;
    • stri seg fram mot uvêret;
    • stri seg gjennom noko;
    • ha mykje å stri med
    • kjempe, streve (med noko)
      • stri med gråtenha vanskar med å halde gråten attende;
      • stri mot overmakta
  2. kjempe i krig; jamfør stridande
    Døme
    • stri for fedrelandet
  3. drive, jage (med hund)
    Døme
    • stri geitene, sauene
  4. ikkje vere i samhøve med
    Døme
    • det strir mot lova, vanleg folkeskikk

Faste uttrykk

  • stri imot
    • kjempe imot (nokon)
    • prøve å stå imot (noko)

strid 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt stríð n

Tyding og bruk

  1. hardt strev, slit
    Døme
    • det vart ein strid for å bli ferdig i rett tid
  2. hard styrkeprøve;
    Døme
    • bli merkt av livsens strid;
    • eg har stridd den gode striden2. Tim 4,7
    • krig
      • dra i strid;
      • falle i strid
  3. Døme
    • yppe til strid
  4. mangel på samhøve;
    Døme
    • vedtaket står i strid med mønsterplanen;
    • handle stikk i strid med avtala

etterri

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. samantrekning i livmora dei første dagane etter ein fødsel;
    Døme
    • ha etterrier
  2. i overført tyding: etterverknad, etterdønning (2)
    Døme
    • etterriene etter striden

luftstridskrefter

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

del av forsvaret i eit land som skal verne mot luftåtak;
Døme
  • setje inn luftstridskrefter i striden

borgfred

substantiv hankjønn

Opphav

av borg (1

Tyding og bruk

  1. om eldre forhold: rettsvern som galdt innanfor ei borg eller ein bymur
  2. i overført tyding: mellombels avblåsing av striden mellom politiske parti i eit land eller mellom statar

ragnarok

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt ragnarǫk, av regin ‘gudar’ og rǫk ‘utvikling, lagnad’

Tyding og bruk

  1. i norrøn mytologi: den store striden mellom gudar og jotnar når verda går under
  2. i overført tyding: katastrofe (1), undergang (1)
    Døme
    • kjernefysisk ragnarok

endskap

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

Tyding og bruk

endeleg avslutning;
Døme
  • få endskap på striden;
  • sjå endskapen på arbeidet;
  • endskapen vart at ingen fekk vere med

eple

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt epli; samanheng med apal

Tyding og bruk

  1. rund raud, grøn eller gul frukt av epletre
    Døme
    • hauste eple;
    • mose eple;
    • skjere eple til eplekake
  2. Døme
    • ta opp eple;
    • setje eple
  3. noko med form som liknar eit eple

Faste uttrykk

  • bite i det sure eplet
    finne seg i noko ein ikkje liker
  • eplet fell ikkje langt frå stamma
    brukt om person som liknar far sin eller mor si
  • stridens eple
    det striden handlar om

fridom

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. det å ha rett og høve til å gjere, seie og tenkje som ein ynskjer, utan band, restriksjonar eller tvang
    Døme
    • ha fridom til å velje;
    • fridom under ansvar;
    • striden for politisk fridom;
    • fridom til å røyste;
    • demokratiet er ein heilskap av fridomar og rettar
  2. Døme
    • folket mista fridomen sin;
    • landet fekk att fridomen sin
  3. det å ikkje vere i fangenskap;
    høve til å ferdast fritt
    Døme
    • eit liv i fridom
  4. det å vere utan;
    det å sleppe
    Døme
    • fridom frå naud;
    • fridom frå skulegang

beiskne

beiskna

verb

Tyding og bruk

bli beisk eller beiskare
Døme
  • ølet hadde beiskna;
  • striden beiskna til