Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 79 oppslagsord

kvart 1

substantiv hankjønn

Opphav

av latin quartus ‘den fjerde’

Tyding og bruk

  1. Døme
    • kjøpe ein kvart av ein gris;
    • det tok ein og ein kvart time
  2. om klokkeslett: 15 minutt før eller etter ein heil time
    Døme
    • klokka kvart over eitt;
    • vi må gå kvart på fire
  4. fjerde tone i ein diatonisk skala;
    intervall på tre steg i ei tonerekkje
  5. a-streng på fiolin eller fele
  6. i fekting: hogg eller støyt mot høgre sida på motstandaren og den tilsvarande paraden
Artikkelside

kvint

substantiv hankjønn

Opphav

av latin quintus ‘den femte’

Tyding og bruk

  1. femte tonesteg i ein diatonisk skala;
    intervall som svarer til fire steg i ei diatonisk tonerekkje
  2. høgaste streng på ein fiolin
  3. i fekting: hogg eller støyt retta lågt mot venstre side;
Artikkelside

kontrastøyt

substantiv hankjønn

Opphav

av kontra-

Tyding og bruk

særleg i boksing, fekting og liknande: støyt som svar på åtak;
Artikkelside

impuls

substantiv hankjønn

Opphav

av latin impulsus ‘støyt, tilskunding’, av impellere ‘støyte til, skuve fram’

Tyding og bruk

  1. Døme
    • ho handla på rein impuls
  2. idé eller inspirasjon som set i gang ei utvikling eller ein prosess
    Døme
    • reise ut og få nye impulsar;
    • det nye miljøet gav dei mange nye impulsar
  3. kort støyt av elektrisk energi;
  4. i fysikk: produkt av ei kraft og tida ho verkar;
Artikkelside

kast

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt kast; jamfør kaste (2

Tyding og bruk

  1. Døme
    • kast med stor ball;
    • eit langt kast
  2. lengd ein kan kaste
    Døme
    • bu berre eit kast frå kvarandre;
    • ho vann med eit kast på 78 meter
  3. det å setje not eller kaste snøre i vatn eller sjø;
    Døme
    • eit godt kast;
    • dei fekk makrell på kvart kast
  4. brå rørsle;
    rykk;
    Døme
    • eit kast med nakken
  5. det å leggje eller kaste tau, tråd eller liknande rundt noko;
    Døme
    • eit kast på nåla;
    • eit kast rundt ein påle
  6. hopp med vending, særleg i dans
  7. plagg eller tørkle til å slengje på seg;
  8. Døme
    • kome i kast med bjørnen;
    • han hadde vore i kast med naboen
  9. dyngje eller haug som er kasta i hop;
  10. stad til å leggje ting på, særleg om ei hylle på sida av skorsteinen

Faste uttrykk

  • gje seg i kast med
    gå i gang med
  • kast i kast
    rundt og rundt
    • ho trilla kast i kast ned trappa
Artikkelside

slag 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt slag

Tyding og bruk

  1. det å slå;
    einskild bruk av hand eller reiskap til å slå med;
    Døme
    • slå harde slag med ei sleggje;
    • lyfte armen til slag;
    • gje eit slag med knyttneven;
    • klokka slo tolv slag;
    • eit godt slag med balltreet, racketen
    • rapp (5, spark (3
      • få eit slag av hestehoven
    • dask, støyt
      • falle og få eit slag i hovudet
    • plask (1, smell (2
      • høyre slaga av bølgjene mot båtsida
    • det at stempel i ein maskin vandrar opp eller ned (att eller fram)
      • høyre slaga i maskinen
    • rytmisk samandraging
      • hjartet slår om lag 70 slag i minuttet;
      • eit slag i lufta – eit tiltak utan verknad;
      • ha fritt slag – ha full handlefridom
  2. noko som råkar ein
    Døme
    • å bli aleine er eit hardt slag
  3. brå lamming i kroppen
    Døme
    • hjarteslag;
    • døy av slag
  4. væpna kamp, strid
    Døme
    • slaget på Stiklestad;
    • tape, vinne eit slag
  5. einskild omgang av ein leik, eit spel
    Døme
    • eit slag krokket, kort
  6. stykke mellom kvar gong ein vender;
    Døme
    • båten tok eit slag opp mot vinden;
    • gjere eit slag bortover golvet
  7. ombretta kant på klede
    Døme
    • slaget på ei jakke
  8. laustsitjande overplagg utan ermar
    Døme
    • regnslag
  9. far (2, 1), merke (etter dyr)
    Døme
    • slag etter gaupe
  10. råske, væte på noko
    Døme
    • jordslag
  11. øvste borda i framrommet på ein båt;
  12. noko som ein slår mot
    Døme
    • spikarslag

Faste uttrykk

  • i godt slag
    i god form
  • i slag
    i god form
  • med eitt slag
    brått
  • slag i slag
    utan stogg imellom
  • slå eit slag for
    ta eit ekstra tak (2, 3) for (noko)
Artikkelside

knubb 2

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

Opphav

av knubbe

Tyding og bruk

  2. Døme
    • få knubb
Artikkelside

knusingsskade

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

skade på kroppsdel på grunn av støyt eller slag;
jamfør kontusjon
Døme
  • trafikkulykker kan gje knusingsskade som ein ikkje ser straks
Artikkelside

knert

substantiv hankjønn

Opphav

samanheng med knort

Tyding og bruk

  1. Døme
    • ta seg ein knert
  2. noko lite i sitt slag
    Døme
    • den vesle knerten av ein planet
  3. liten person;
    Døme
    • knerten hadde begynt på skulen
Artikkelside

flikke 2

flikka

verb

Tyding og bruk

i ballspel, særleg fotball: sende ballen vidare i (tilnærma) same retning med kort spark eller støyt
Døme
  • flikke ballen i mål
Artikkelside
Side 3 av 8