Avansert søk

Vanleg søk

Nynorskordboka 6 oppslagsord

fallen

adjektiv

Tyding og bruk

som har falle (ned, bort eller liknande)
- - nyfallen
  - fråfallen
som har falle i synd;
som har brote moralske normer
Døme
- ein fallen engel
brukt som etterledd i samansetjingar: som er slik av skap, vokster eller utsjånad som førsteleddet seier
- - storfallen
  - tjukkfallen
høveleg, lagleg
Døme
- han er vel fallen til arbeidet
brukt som substantiv: daud (1)
Døme
- dei falne i krigen

Artikkelside

falle

falla

verb

Opphav

norrønt falla

Tyding og bruk

kome eller vere i rørsle nedetter
Døme
- lauvet fell;
- tårene fall;
- la ankeret falle;
- håret fell av
dette over ende;
velte (3, 2)
Døme
- falle over ende;
- falle på kne;
- falle og slå seg;
- falle i knas
bli oppheva;
bli oppgjeven
Døme
- ordninga fell bort;
- la gamle prinsipp falle bort
bli erobra, overvunnen, styrta eller vraka;
li nederlag
Døme
- byen fall;
- regjeringa fall;
- framlegget fall mot fire stemmer
døy (1)
Døme
- falle i krigen
gå ned;
minke (1)
Døme
- temperaturen fell;
- prisane har falle det siste året;
- fallande kurve
treffe;
kome
Døme
- vinden fell sørleg;
- saka fell inn under § 5;
- 17. mai fell på ein måndag;
- ansvaret fell på meg;
- falle i klørne på nokon;
- falle i unåde;
- falle i tankar;
- falle i auga;
- natta fell på;
- det fall ro over han;
- det fall mange lovord om jubilanten;
- dommen fell neste veke
forme seg;
passe (5, 1)
Døme
- skaftet fell godt i handa;
- kjolen fell fint;
- falle i smak
verke, vere eller bli
Døme
- arbeidet fell lett for henne;
- det fell naturleg å ta opp saka no;
- tida fall lang

Faste uttrykk

fallande måne
måne i ne
falle av
bli liggjande etter;
dabbe av, til dømes i eit løp
falle for
bli svært interessert i;
forelske seg i
falle frå
- døy
- forlate, svikte;
  slutte
falle gjennom
ikkje kunne hevde seg;
mislykkast
falle i fisk
mislykkast
falle i god jord
bli godt motteken, verke godt
falle i synd
gjere noko umoralsk;
synde
falle mellom to stolar
passe til verken det eine eller det andre
falle nokon i ryggen
gå til åtak på nokon bakfrå;
svike
falle nokon inn
kome nokon i tankane
falle på steingrunn
vere utan verknad;
ikkje finne grobotn
bodskapen fall på steingrunn
falle til jorda
bli utan verknad;
mislykkast
falle ut
forsvinne
eit ord har falle ut av teksten;
tanna fall ut
som det fell seg
etter som det høver eller treffer seg
stå og falle med
vere heilt avhengig av

Artikkelside

nysnø

substantiv hankjønn

Opphav

av ny (

Tyding og bruk

snø som nyleg er fallen

Døme

det kom ti centimeter nysnø i natt

Artikkelside

cirkumfleks, sirkumfleks

substantiv hankjønn

Uttale

sirkumflekˊs

Opphav

av latin (accentus) circumflexus ‘ombøygd (aksent)'

Tyding og bruk

diakritisk teikn brukt for å syne at ein lyd er fallen bort, til dømes i fôr for eldre foder;
møne (2, 2), accent circonflexe
i språkvitskap: særskilt (oftast langdrege eller modulert) tonem i ei staving, særleg i ord som har hatt vokalbortfall, til dømes kast for kaste (infinitiv), i visse trønderske og nordnorske dialektar

Artikkelside

handfallen

adjektiv

Opphav

av hand og fallen med opphavleg tyding ‘som rådlaus lèt hendene falle’

Tyding og bruk

rådlaus (1), rådvill, forfjamsa;

blyg

Døme

stå handfallen

Artikkelside

einherje

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt einheri, fleirtal einherjar, opphavleg ‘dei som høyrer til same hær’

Tyding og bruk

i norrøn mytologi: fallen krigar som er komen til Valhall

Artikkelside