Avansert søk

Eitt treff

Nynorskordboka 11 oppslagsord

amme 2

amma

verb

Opphav

av amme (1

Tyding og bruk

gje morsmjølk frå brysta;
die (2, 2), gje bryst
Døme
  • nokre barn treng å bli amma lenger enn andre;
  • minstedottera blir framleis amma av mora

amme 1

substantiv hokjønn

Opphav

truleg frå tysk; same opphav som norrønt amma ‘bestemor’

Tyding og bruk

kvinne som gjev bryst til barn åt andre

gje bryst

Tyding og bruk

bryst

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt brjóst

Tyding og bruk

  1. kroppsdel mellom hals og mage;
    Døme
    • ha hår på brystet;
    • ha vondt i brystet
  2. kvar av to forhøgningar på framsida av overkroppen til kvinner som inneheld mjølkekjertlane
    Døme
    • leggje barnet til brystet;
    • gje bryst
  3. del av klesplagg som dekkjer brystet;
    jamfør skjortebryst
  4. kortform av brystsymjing
    Døme
    • ho vann 100 m bryst

Faste uttrykk

  • falle tungt for brystet
    vere vanskeleg å akseptere
    • ei slik løysing vil falle mange tungt for brystet
  • gje bryst
  • ikkje suge av eige bryst
    ikkje finne på av seg sjølv
  • slå seg for brystet
    • uttrykkje sorg eller anger ved å slå knyttneven mot brystet
      • han stod på kne og slo seg for brystet til ho bad han kome inn att
    • uttrykkje sjølvtillit og sjølvtilfredsheit
      • dei kan slå seg for brystet etter ein vellukka festkveld
  • slå seg på brystet
    uttrykkje byrgskap og styrke
    • dei har slått seg på brystet og trudd at dei var i toppsjiktet

ammeku

substantiv hokjønn

Opphav

av amme (2

Tyding og bruk

ku som berre gjev mjølk til kalvane sine;
til skilnad frå mjølkeku

ammefri

substantiv ubøyeleg

Tyding og bruk

(lovbestemd tilgang på) fri, pause frå jobben for å amme (2
Døme
  • mødrer kan ta seg ammefri med løn

amming

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

det å amme (2

die 2

dia

verb

Opphav

frå germansk; samanheng med gresk thele ‘brystvorte’

Tyding og bruk

  1. suge mjølk av mora;
    få bryst
  2. la spedbarn eller dyreunge få die (2, 1);
    gje bryst;

ammetåke

substantiv hokjønn

Opphav

av amme (2

Tyding og bruk

i overført tyding: distré eller kjenslevar (2) tilstand dei første vekene etter ein fødsel
Døme
  • nokre veker etter ein fødsel er dei fleste mødrer i ammetåka

tante

substantiv hokjønn

Opphav

tysk, fransk, opphavleg frå latin amita, med tillegg av t- truleg frå barnespråk; samanheng med amme (1

Tyding og bruk

  1. syster (eller versyster) til far eller mor;
    jamfør fillet-, grandt-
  2. kvinne i posisjon som minner om tante
    Døme
    • barnetimetante;
    • leiketante;
    • parktante
  3. eldre kvinne i høve til yngre menneske