Avansert søk

Nynorskordboka 14 oppslagsord

øren

adjektiv

Opphav

jamfør ør

Tyding og bruk

som har lett for å øre (3, 1), svimmel;
ør (1)
fortumla, forvirra;
òg: galen, vill, sanselaus;
ør (2)
Døme
- tiuren er reint øren i paringstida
drukken, rusa

øre 1

substantiv hankjønn

Opphav

Tyding og bruk

i samansetningar: mynt, pengestykke av ein viss påstempla verdi

Døme

toøre;
femøre

øre 2

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

Opphav

norrønt eyrir, fleirtal aurar; av latin aureus ‘gullmynt’ av aurum ‘gull’

Tyding og bruk

skandinavisk mynteining verd ¹⁄₁₀₀ krone
Døme
- det kosta ei krone og femti øre;
- siste øra(ne) gjekk til ein kopp kaffi;
- ikkje ein (eit) øre – ikkje noko, ingenting;
- han åtte ikkje ein (eit) øre;
- han stod der utan ein (eit) øre – heilt pengelens;
- det er ikkje verdt fem øre – ikkje nokon ting
før: nordisk vekt- og mynteining, om lag 25 gram, verd ⅛ mark
før: jordegodseining i landskyldrekninga som gav eitt bismarpund smør (eller tilsvarande verdi i andre vareslag) i årleg leige

Faste uttrykk

på øren el. øret
i uttrykk
nøyaktig
det stemmer på øren (øret)

tumlen

adjektiv

Tyding og bruk

fortumla, øren

på øren el. øret

Tyding og bruk

nøyaktig;

Sjå: øre

Døme

det stemmer på øren (øret)

ør

adjektiv

Opphav

norrønt ǿrr; samanheng med sisteleddet i helorar

Tyding og bruk

svimmel;
fortumla, uklar i hovudet, øren
Døme
- bli ør i hovudet av alt bråket
galen, vitlaus;
overlag brå og hissig;
vill
Døme
- han er reint ør etter henne

ønen

adjektiv

Tyding og bruk

galen, sanselaus

Døme

han vart både ønen og øren

yren 2

adjektiv

Opphav

jamfør yr (

Tyding og bruk

yr (3
Døme
- han var så yren og vill i auga
ør, øren;
fortumla;
urven, uopplagd
Døme
- dei vart litt yrne i hovudet etter skjenken;
- han låg der yren og kasta på seg;
- dei var yrne og sure

underleg

adjektiv

Opphav

Tyding og bruk

ikkje naturleg eller vanleg;
merkeleg, rar;
uvand (1;
forunderleg;
mystisk, uforklarleg
Døme
- ein underleg skapning, fyr, skrue;
- underlege hus, terrengformasjonar;
- underleg åtferd, skikk;
- ein underleg lyd;
- det underlege var at …;
- underleg nok så gjekk det;
- ei underleg stemning, kjensle, glede;
- bli så underleg glad
rar i hugen eller kroppen;
(brått) øren, i ulag
Døme
- eg vart brått så underleg
veldig, frykteleg
Døme
- det var da underleg greier el. underleg til greier;
- underleg til styr på deg da

uklar, uklår

adjektiv

Tyding og bruk

ikkje klar;
utydeleg, gruggen, skoddete, uskarp, diffus, vag, uviss;
øren
Døme
- uklar luft, væske, røyst, attgjeving, definisjon, oppfatning, samanheng;
- ordleggje seg uklart;
- vere uklar i hovudet
usamd
Døme
- bli, ryke uklar med nokon om noko

Side 1 av 2

Resultat per side: