Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
14 treff

Bokmålsordboka 4 oppslagsord

vik

substantiv hankjønn eller hunkjønn

Opphav

norrønt vík; av vike (1

Betydning og bruk

  1. mindre (ofte trang) innskjæring i strandlinjen, liten fjordarm, kil, våg (2
    Eksempel
    • viker og sund;
    • inne i vika
  2. noe som ligner en vik (1)
    Eksempel
    • munnvik;
    • ha store viker i hårgarden over tinningene
Artikkelside

vikamål

substantiv intetkjønn

Opphav

av mål (2 egentlig ‘språk som tales i Vika (Pipervika)'

Betydning og bruk

(det gamle) folkemålet i Oslo
Artikkelside

viking 2

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt víkingr, trolig ‘mann fra Vika’; se viksk

Betydning og bruk

  1. nordisk sjøkriger, sjørøver og handelsmann i vikingtiden
    Eksempel
    • vikingene herjet både i vesterveg og i austerveg
  2. i overført betydning: hardfør person
    Eksempel
    • han er en viking som bader i sjøen året rundt
Artikkelside

uke 1

substantiv hankjønn eller hunkjønn

Opphav

norrønt vika

Betydning og bruk

  1. tidsavsnitt på sju døgn
    Eksempel
    • være der (i) to uker;
    • tjene 3000 kroner uka (eller i eller om uka eller pr uke)
  2. tidsavsnitt regnet fra og med mandag til og med søndag
    Eksempel
    • i neste uke;
    • sist, forrige uke;
    • i slutten av uka
  3. rekke av arbeidsdager i en uke (1, 1)
    Eksempel
    • overgang til fem dagers uke
  4. høytid, arrangement eller lignende som varer sju dager eller lenger
    Eksempel
    • den stille uke – se stille (2;
    • landbruksuke, studentuke, trafikkuke

Faste uttrykk

  • til uka
    i kommende uke
    • vi skal møtes til uka
  • uka ut
    resten av uka
Artikkelside

Nynorskordboka 10 oppslagsord

vike 1

vika

verb

Opphav

norrønt vík(j)a

Tyding og bruk

  1. dra seg attende;
    gå til sides
    Døme
    • fienden vik attende;
    • køyretøy skal vike for trafikk frå høgre;
    • natta må vike for dagen;
    • vike av frå kursen;
    • vike unna, til sides
    • i presens partisipp:
  2. gje etter;
    Døme
    • den vik som veit mest;
    • vike formannsplassen;
    • vike prioritet – avstå

Faste uttrykk

  • ikkje fire/vike ein tomme
    stå fast på standpunktet sitt
    • kommunen firer ikkje ein tomme på krava;
    • dei var standhaftige og veik ikkje ein tomme
  • på vikande front
    på defensiven, i ferd med å gje opp, gje etter eller liknande
Artikkelside

vike 2, vikje

vika, vikja

verb

Opphav

av vike (1

Tyding og bruk

  1. bøye ut frå ei rett linje eller eit plan;
    føre til sides
    Døme
    • vike hesten
  2. bøye ut annakvar sagtann til same sida for å lette skjeringa;
Artikkelside

vik 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt vík; av vike (1

Tyding og bruk

  1. mindre (ofte trong) innskjering i strandlinja;
    liten fjordarm;
    Døme
    • vikar og sund;
    • inst i vika
  2. noko som liknar ei vik (1, 1)
    Døme
    • munnvik;
    • ha store vikar i hårgarden over tinningane
Artikkelside

vik 2

substantiv inkjekjønn

Opphav

av vike (2

Tyding og bruk

  1. grad av utbøying på sagtennene i høve til sagbladflata
    Døme
    • lage vik med vikjern el. viktong
  2. lite avvik, avbrigde
Artikkelside

vikværing

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

person frå Vika, området rundt Oslofjorden; sjå viksk (1)
Artikkelside

viksk

adjektiv

Tyding og bruk

  1. i norrøn tid: som gjeld Vika, samnamn på dei norske landskapa kring Oslofjorden og Skagerrak frå Gjernestangen (i Aust-Agder) til Göta älv (i Sverige)
  2. frå 1500-talet: som gjeld Vika, namn på den sørlegaste delen av Østfold og nordre delen av Bohuslän
  3. i språkvitskap: som gjeld dialektene i Østfold, Vestfold og Søraust-Telemark
Artikkelside

viking 3

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt víkingr, sjå viksk; truleg ‘mann frå Vika’

Tyding og bruk

  1. nordisk sjøkrigar, sjørøvar og handelsmann frå vikingtida
    • vikingane herja både i vesterveg og austerveg
  2. i overført tyding: hardhaus
    • vere den siste vikingen
Artikkelside

veke

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt vika; samanheng med vike (1 og veksle

Tyding og bruk

  1. tidsrom på sju dagar (rekna frå og med måndag til og med søndag)
    Døme
    • måndag er første dagen i veka;
    • året har 52 veker
    • vekedagar som ikkje er helg;
      arbeidsveke
      • femdagars veke;
      • møtast ein gong i, for veka;
      • bli veka ut, til ende – til og med sundag
  2. arrangement, tilskiping, høgtid som varer (om lag) ei veke (1)
    Døme
Artikkelside

slittung

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt slittungar fleirtal; sjå slitte

Tyding og bruk

medlem av ein oppreistflokk i Vika (1217–1219)
Artikkelside

fjørskifte

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

(periode med) skifte av fjører hos fuglar
Døme
  • under fjørskiftet i sommar låg store ærfuglflokkar i vika
Artikkelside