Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
41 treff

Bokmålsordboka 21 oppslagsord

ufullstendig

adjektiv

Betydning og bruk

som ikke er fullstendig (1);
mangelfull
Eksempel
  • gi ufullstendige opplysninger
Artikkelside

halv 1

adjektiv

Opphav

norrønt halfr

Betydning og bruk

  1. som utgjør den ene av to (mer eller mindre) like store deler
    Eksempel
    • de delte og fikk et halvt brød hver;
    • halve kongeriket;
    • en halv kilo;
    • to og en halv;
    • en halv omdreining
    • brukt som substantiv:
      • de fikk ikke engang det halve;
      • det halve hadde vært nok;
      • en halv kan vel ikke skade
    • brukt som adverb:
      • snu seg halvt på stolen
  2. om mengde, fart eller annen målenhet, som er fylt eller brukes ca. halvparten av maksimal kapasitet;
    halvfull, halvfylt
    Eksempel
    • båten gikk med halv fart;
    • spannet var halvt;
    • ta en halv øl
  3. om klokkeslett: 30 minutter før en hel time
    Eksempel
    • klokka er halv ti, altså 09.30 eller 21.30
  4. som utgjør opptil halvparten av noe;
    delvis (2), nesten
    Eksempel
    • være oppe halve natta;
    • en halv seier;
    • halve sannheter
  5. brukt som adverb: delvis, nesten, til en viss grad
    Eksempel
    • si noe halvt i spøk;
    • hun svarte halvt smilende
  6. om gjerning, karakter, løfte, sannhet, svar og lignende: ikke komplett, ufullkommen, ufullstendig
    Eksempel
    • et halvt løfte;
    • dette er bare en halv løsning

Faste uttrykk

  • ei halv ei
    en halvflaske brennevin
    • ha ei halv ei på lomma
  • en halv gang
    femti prosent (mer);
    ofte brukt i sammenligninger om mengde, størrelse eller lignende
    • dreie en halv gang rundt sin egen akse;
    • tenke seg om en halv gang til før man handler;
    • temperaturen sank én og en halv gang så raskt som forventet
  • flagge på halv stang
    la flagg henge et stykke ned på flaggstang som uttrykk for sorg ved dødsfall og begravelse
  • halvt om halvt
    (etter tysk halb und halb) bortimot, så å si
  • med et halvt øre
    uten å høre helt etter
    • lytte til radioen med et halvt øre
  • med et halvt øye
    uten å måtte se nøye;
    med et flyktig blikk
    • at du liker meg, kan jeg se med et halvt øye
  • på halv tolv
    ikke helt rett, skeivt, tilfeldig, uten styring;
    på skeive
    • med hatten på halv tolv;
    • innsatsen har vært litt på halv tolv
Artikkelside

uhel, uheil

adjektiv

Betydning og bruk

ikke hel;
Artikkelside

ufullkommen

adjektiv

Betydning og bruk

  1. som ikke er komplett (2);
    ufullstendig, mangelfull
    Eksempel
    • ufullkommen informasjon
  2. som ikke er fullkommen (2);
    ikke feilfri
    Eksempel
    • vi lever i en ufullkommen verden
Artikkelside

assonans

substantiv hankjønn

Uttale

asonanˊs eller  asonanˊgs

Opphav

av latin assonare, av ad ‘til’ og sonare ‘klinge, lyde’

Betydning og bruk

ufullstendig rim der bare vokalene eller konsonantene er like, for eksempel i varm – kald eller krims – krams;
Artikkelside

mankere

verb

Opphav

gjennom nederlandsk, fra fransk manquer; opprinnelig av latin mancus ‘vanfør, ufullstendig’

Betydning og bruk

  1. Eksempel
    • det mankerer 50 kroner
  2. Eksempel
    • hva mankerer det deg?
Artikkelside

neglisjé, neglisje

substantiv hankjønn eller intetkjønn

Uttale

neglisjeˊ

Opphav

fra fransk; jamfør neglisjere

Betydning og bruk

ufullstendig påkledning;
lett, utfordrende morgenkjole eller nattkjole
Eksempel
  • hun var kledd i en rød neglisjé
Artikkelside

lavblad, lågblad

substantiv intetkjønn

Betydning og bruk

i botanikk: ufullstendig utviklet, skjellaktig blad som sitter nederst på stengelen
Artikkelside

straffeporto

substantiv hankjønn

Betydning og bruk

tilleggsporto som en må betale for postsending som er ufullstendig frankert
Artikkelside

karbonmonoksid

substantiv intetkjønn

Betydning og bruk

giftig, fargeløs og luktfri gass som dannes ved ufullstendig forbrenning av stoff som inneholder karbon (2
Artikkelside

Nynorskordboka 20 oppslagsord

ufullstendig

adjektiv

Tyding og bruk

som ikkje er heilsleg;
mangelfull
Døme
  • gje ei ufullstendig framstilling;
  • ufullstendige opplysningar
Artikkelside

halv 1

adjektiv

Opphav

norrønt halfr

Tyding og bruk

  1. som utgjer den eine av to (meir eller mindre like store) delar
    Døme
    • dei delte og fekk eit halvt eple kvar;
    • halve kongeriket;
    • ein halv liter;
    • to og ein halv
    • brukt som substantiv
      • ikkje det halve;
      • det halve hadde vore meir enn nok;
      • ein halv må vere lov
    • brukt som adverb
      • snu seg halvt på stolen
  2. om mengde, fart eller anna måleining, som er fylt eller blir brukt ca. halvparten av maksimal kapasitet;
    halvfull, halvfylt
    Døme
    • ei halv flaske;
    • ta ein halv øl;
    • båten gjekk med halv fart
  3. om klokkeslett: 30 minutt før heil time
    Døme
    • klokka er halv ni, altså 08.30 eller 20.30
  4. som utgjer opp til halvdelen av noko;
    delvis (2), nesten
    Døme
    • vere oppe halve natta;
    • oppleve det som ein halv fridag;
    • ein halv siger
  5. brukt som adverb: delvis, nesten, i ein viss mon
    Døme
    • han sa det halvt i spøk;
    • dei sat halvt smilande;
    • ho stirra halvt forbi han
  6. om gjerning, karakter, lovnad, sanning, svar og liknande: ikkje heil, ufullkomen, ufullstendig
    Døme
    • ein halv lovnad;
    • eit halvt svar;
    • ta halve standpunkt

Faste uttrykk

  • ei halv ei
    ei halvflaske brennevin
    • ha ei halv ei på innerlomma
  • ein halv gong
    femti prosent (meir);
    ofte brukt i samanlikningar om mengde, storleik eller liknande
    • utgiftene vart ein halv gong større;
    • dreie mutteren ein halv gong til;
    • den norske kystlinja går to og ein halv gong rundt jorda
  • flagge på halv stong
    la flagg henge eit stykke ned på flaggstong for å vise sorg ved dødsfall og gravferd
  • halvt om halvt
    (etter tysk halb und halb) bortimot, så å seie
    • vere halvt om halvt trulova
  • med eit halvt auge
    med ein gong, med å sjå berre lausleg
    • at den er øydelagd, kan eg sjå med eit halvt auge
  • med eit halvt øyre
    utan å høyre godt etter
    • læraren lytta med eit halvt øyre
  • på halv tolv
    ikkje heilt rett, skeivt, tilfeldig, utan styring;
    på skeive
    • med hatten på halv tolv;
    • det har gått litt på halv tolv i det siste
Artikkelside

uheil

adjektiv

Tyding og bruk

  1. ikkje heil;
    Døme
    • uheil informasjon
  2. Døme
    • ein uheil kopp
Artikkelside

ufullkomen, ufullkommen

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som ikkje er komplett (2);
    ufullstendig, mangelfull
    Døme
    • ufullkomne arkiv
  2. som ikkje er fullkomen (2);
    med visse lyte
    Døme
    • mennesket er ufullkome
Artikkelside

lågblad

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

i botanikk: ufullstendig utvikla, oftast skjelliknande blad som sit nedst på stengelen
Artikkelside

karbonmonoksid

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

giftig, fargelaus og luktfri gass som blir danna ved ufullstendig forbrenning av stoff som inneheld karbon (2
Artikkelside

holete

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som har (mange) hol
    Døme
    • holete veg;
    • ei holete strømpe
  2. Døme
    • ei holete framstilling
Artikkelside

mangelfull

adjektiv

Opphav

av mangel

Tyding og bruk

som har manglar;
Døme
  • mangelfulle kunnskapar
  • brukt som adverb:
    • mangelfullt oppmerkte vegar
Artikkelside

sot

substantiv inkjekjønn eller hokjønn

Opphav

norrønt sót, eigenleg ‘noko som set seg fast’

Tyding og bruk

  1. karbon som er ufullstendig forbrunne
    Døme
    • pipa var full av sot
  2. sjukdom framkalla av sotsoppar
    Døme
    • sot på korn
Artikkelside

setningsekvivalent

substantiv hankjønn

Opphav

jamfør ekvivalent (1

Tyding og bruk

i språkvitskap: ytring som manglar subjekt og verbal, men som likevel ikkje blir rekna som ufullstendig setning;
til skilnad frå setningsemne
Døme
  • interjeksjonane kan vere setningsekvivalentar
Artikkelside
Side 1 av 3