Avansert søk

Vanleg søk

Bokmålsordboka 85 oppslagsord

tap

substantiv intetkjønn

Betydning og bruk

det å tape eller miste noe
Eksempel
- lide tap;
- påsken forløp uten tap av menneskeliv;
- begrense tapene
underskudd (1);
motsatt overskudd (1), fortjeneste (1)
Eksempel
- forretningen går med tap;
- spekulasjonen endte med tap
nederlag (1) i kamp (1, 3), konkurranse eller strid;
motsatt seier (1)
Eksempel
- laget har fem strake tap;
- Brann gikk på nok et tap i helgen;
- anke tapet i tingretten;
- presidenten erkjente tapet

Artikkelside

tape 2

verb

Opphav

norrønt tapa

Betydning og bruk

lide tap, miste
Eksempel
- tape en formue;
- tape interessen for noe(n);
- tape noe(n) av syne – miste øyekontakten med ; se syn;
- tape terreng – bli drevet tilbake, miste oppslutning;
- ikke være tapt bak en vogn – se vogn
lide nederlag, bli slått
Eksempel
- tape en krig, en sak, en cupkamp
- som adjektiv i presens partisipp:
  den tapende part
refleksivt:
Eksempel
- hun har tapt seg;
- foredraget taper seg på trykk;
- tråkket tapte seg i ura – ble borte, utydelig;
- hun har tapt seg flere kilo – gått flere kilo ned i vekt

Faste uttrykk

gi tapt
gi opp, komme til kort
laget måtte gi tapt i finalen
gå tapt
gå til spille, bli borte
fire menneskeliv gikk tapt
tape seg
- forringes i utseende eller kvalitet;
  falme
  han taper seg med årene;
  orkesteret har tapt seg
- bli (gradvis) borte;
  svinne hen
  veien taper seg i tett tåke;
  minnene tapte seg med årene

Artikkelside

teipe, tape 3

verb

Uttale

tæipe

Betydning og bruk

klebe eller lime igjen med teip (1)
ta opp på lydbånd eller magnetbånd

Artikkelside

redde ansikt

Betydning og bruk

unngå tap av prestisje;

Se: ansikt

Artikkelside

ansvarlig kapital

Betydning og bruk

kapital (, 1) i banker og andre finansinstitusjoner som kan brukes til å dekke tap, for eksempel tap på utlån;

Se: kapital

Artikkelside

unnlatelse

substantiv hankjønn

Betydning og bruk

det å unnlate noe;

noe som ikke blir gjort (men burde gjøres)

Eksempel

unnlatelse av å oppfylle en plikt;
handlinger og unnlatelser som påfører andre mennesker tap eller skade

Artikkelside

svie

substantiv hankjønn

Betydning og bruk

stikkende smerte;
sårhet
Eksempel
- det var sterk svie i såret;
- ha svie i ansiktet;
- kjenne svie i brystet
påført skade eller tap

Faste uttrykk

etter den søte kløe kommer den sure svie
etter en nytelse følger ubehagelige ettervirkninger
tort og svie
ulempe eller skade som er resultat av et tap, en urett eller en krenkelse
få erstatning for tort og svie

Artikkelside

skadesløs, skadeslaus

adjektiv

Betydning og bruk

uskadd
sikret mot økonomisk tap

Faste uttrykk

holde noen skadesløs
dekke tapene for noen
utbygger må holdes skadesløs for de mange utsettelsene

Artikkelside

skade 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt skaði

Betydning og bruk

ødeleggelse på grunn av uhell, uvær eller annet
Eksempel
- få en skade etter et fall;
- gjøre skade på seg selv;
- stormen gjorde stor skade på skogen
- - brannskade
  - hørselsskade
  - sjokkskade
  - yrkesskade
feil, mangel
Eksempel
- utbedre en skade
tap, fortred
Eksempel
- begrense skaden;
- være til skade for hele bygda
beklagelig mangel
Eksempel
- det var skade

Faste uttrykk

av skade blir en klok
en lærer av dårlige erfaringer
klok av skade
erfaren som følge av tidligere feilgrep eller ulykke
klok av skade så jeg meg ekstra nøye for
komme i skade for
være så uheldig
hun kommer i skade for å ødelegge et reir
komme til skade
bli skadd
ingen personer kom til skade da det oppstod brann
ta skade
bli skadd
ingen av husene tok skade;
potetene tok skade av frosten
ta skade på
få ødelagt
ta skade på sin sjel

Artikkelside

risikovillig

adjektiv

Betydning og bruk

som er villig til å ta en risiko

Faste uttrykk

risikovillig kapital
kapital (1, 1) som investeres med utsikt til god avkastning eller andre fordeler, men også med en viss risiko for tap

Artikkelside

Nynorskordboka 95 oppslagsord

tap

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

det å tape (2, 1) eller miste noko
Døme
- lide tap;
- norske tap under krigen;
- tapet av ektemaken
underskot (1);
motsett forteneste (1)
Døme
- forretninga går med tap;
- ha tap på to prosent av omsetnaden
nederlag (1) i kamp (1, 3), konkurranse eller strid;
motsett siger (1)
Døme
- laget unngjekk tap;
- sjakkpartiet enda med tap for russaren;
- anke tapet i tingretten;
- partiet fekk eit pinleg tap i førre val

Artikkelside

tape 2

tapa

verb

kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt tapa

Tyding og bruk

lide tap;
miste
Døme
- tape ein formue;
- tape på verksemda;
- sjåføren tapte kontrollen over bilen
- brukt som adjektiv:
  tapt inntekt;
  den tapte generasjonen
- brukt som substantiv:
  ta att det tapte
lide nederlag;
bli slått
Døme
- tape ein krig;
- spelet er tapt
- brukt som adjektiv:
  den tapande part;
  ei tapt sak

Faste uttrykk

det tapte paradiset
forvunnen eller tapt lykketilstand
gje tapt
gje opp, kome til kort
bortelaget måtte gje tapt etter ein jamn kamp
gå tapt
gå til spille, bli borte
fleire menneskeliv gjekk tapt
ikkje vere tapt bak ei vogn
ikkje vere rådvill i ein vanskeleg situasjon
ingenting å tape
ingen reell risiko eller konsekvens
vi har ingenting å tape på å prøve
slaget er tapt
sigeren eller målet er uoppnåeleg
innsjå at slaget er tapt;
slaget er tapt for dei som vil ha ny toglinje
tape på poeng
tape ved å ha fått færrast poeng (i idrettar som boksing og bryting)
tape seg
- bli ringare i utsjånad eller kvalitet;
  falme
  ho har tapt seg sidan sist;
  tape seg i verdi
- bli (gradvis) borte;
  svinne bort
  forelskinga tapar seg fort;
  minnet tapte seg med åra
tape terreng
miste makt, popularitet eller liknande
regjeringa taper terreng i høve til opposisjonspartia

Artikkelside

teipe, tape 3

teipa, tapa

verb

Uttale

tæipe

Opphav

frå engelsk

Tyding og bruk

lime (att) med teip (1)
ta opp på teip (3), lydband

Artikkelside

sorg

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt sorg

Tyding og bruk

djup, langvarig kjensle av tap eller psykisk smerte
Døme
- bere på ei stor sorg;
- sitje att i sorg;
- vere tyngd av sorg
- - kjærleikssorg
  - sjelesorg
offentleg markering av sorg (1) etter ein nyleg avliden
- - hoffsorg
  - landesorg
klede som ein ber for å vise sorg;
sørgjedrakt
Døme
- ho ber sorg enno
kjensle av uro og otte;
ank (2), sut (2)
Døme
- oppdage noko til si store sorg;
- sonen har valda dei mykje sorg;
- så var den sorga sløkt
- - næringssorg
  - pengesorg

Faste uttrykk

den tid den sorg
ta ikkje bekymringane på forskot

Artikkelside

gå 1

verb

Opphav

norrønt ganga; innverknad frå austnordisk og lågtysk i infinitiv gå og presens går

Tyding og bruk

med person eller vesen som subjekt: flytte seg jamt med føtene, spasere, vandre;
ferdast, fare (2, vanke
Døme
- lære å gå;
- korkje kunne krype eller gå;
- skal vi gå eller ta buss?
- gå til fots;
- gå på tå;
- gå på hendene;
- gå på ski;
- kome gåande;
- det gjekk nokon i døra;
- gå forbi nokon;
- gå av seg skoa;
- gå ein beinveg;
- gå ein tur;
- gå seg ein tur;
- gå to steg fram;
- gå ærend;
- gå vakt
brukt for å seie at ei handling eller ein tilstand varer ved
Døme
- gå lenge med influensa;
- problemet går att i alle land;
- gå og drive;
- gå og vente;
- gå og hangle;
- gå og vone;
- gå i sitt tjuande år;
- gå på jakt;
- gå på loffen;
- gå på friing;
- gå på skule;
- gå i lære
pleie å bruke
Døme
- eg går alltid med hatt
med særleg vekt på byrjinga, utgangspunktet eller målet
Døme
- gå feil;
- gå konkurs;
- gå fallitt;
- gå av bussen;
- kome og gå som ein vil;
- gå ut;
- gå heim;
- gå til sides;
- gå i land;
- gå om bord;
- gå sin veg;
- ho har alt gått;
- ho er alt gått;
- skal vi gå å bade?
- gå i grava;
- gå i krigen;
- gå i selskap;
- gå på kino;
- gå til sjøs;
- gå til sengs;
- gå til ro;
- gå frå hus og heim;
- gå ut på byen;
- la oss gå
med ting, sak, tilhøve som subjekt, og med grunntyding flytte seg eller bli flytta;
røre seg, fare;
utvikle seg, endrast
Døme
- bilen går fort;
- vogna går på skjener;
- skuffa går lett;
- båten går for fulle segl;
- det går fisk i elva;
- det gjekk så det spruta;
- hjulet går rundt;
- klokka går for fort;
- klokka går på 12;
- det gjekk kaldt nedover ryggen;
- det går straumar i vatnet;
- gå tilbake;
- gå attende
med ting, sak, tilhøve som subjekt og med særleg vekt på byrjing, utgangspunkt eller mål
Døme
- brøda går for tjue kr stykket;
- varene går unna;
- gå av mote;
- huset gjekk opp i røyk;
- gå tapt;
- det gjekk hol på sokkane;
- gå i stykke;
- gå i knas;
- gå sund;
- det har gått prestisje i saka;
- det har gått ròte i treet;
- gå i lås;
- sola går opp;
- sola går ned;
- døra gjekk opp;
- vasen gjekk i golvet;
- avisa går i trykken;
- aksla gjekk or led;
- kvar går turen?
- skipet går på England;
- elva går over breiddene;
- la gå!
- la ankeret gå!
- toget går snart
bli borte;
forsvinne
Døme
- lyset har gått
øydeleggjast, ryke (3)
Døme
- lyspæra har gått;
- det gjekk nokre sidebein
om tid: lide (2
Døme
- det går mot vår;
- tida går;
- dagane går med leik og moro
strekkje seg, liggje, vere
Døme
- vegen går gjennom dalen;
- elva går i svingar;
- det går ein raud tråd gjennom forteljinga
herje (1)
Døme
- det gjekk eit fælt uvêr over bygda;
- det er ein farang som går
versere
Døme
- det går gjetord om ho;
- det går rykte om han
lykkast, vere mogleg
Døme
- det skal gå!
- dette går ikkje
utvikle seg i ei viss lei
Døme
- alt går meg imot;
- det går bra med han;
- det går dårleg for han;
- det går ille for han;
- det går smått med han;
- alt går sin gang
vere i rørsle, i verksemd;
fungere (2)
Døme
- motoren går;
- uret går;
- kjeften går;
- praten går;
- pusten går;
- sjøen går høg
gjelde (1, passere
Døme
- dette går for å vere stor kunst;
- gå for det same;
- gå ut på eitt;
- det får gå for denne gongen;
- setelen går ikkje lenger;
- kvitteringa går som garanti
nå (3, 2)
Døme
- vatnet går opp til midja;
- boka går fram til 1900
rømmast
Døme
- det går fem eple på eitt kilo;
- det går 10 l i bytta
gjære (1, 1)
Døme
- ølet går
bli vist (for tida)
Døme
- går det noko på kino?
ha som grunntone
Døme
- songen går i moll;
- melodien går i C-dur
følgje same mønster som
Døme
- verbet ‘slite’ går som ‘bite’

Faste uttrykk

den går ikkje!
historia, orsakinga blir ikkje godteken
gå an
vere mogleg, akseptabel eller tillaten
det må gå an å be om ein verdig debatt
gå att
- vise seg etter døden
  historier om døde som går att
- vise seg på nytt (fleire gonger);
  stadig dukke opp
  ei formulering som går att i mange avtalar
gå av
- bli avfyrt;
  smelle
  skotet gjekk av
- dele seg;
  brotne
  staven gjekk av på midten
- slutte (i stillinga) etter nådd aldersgrense
gå av med sigeren
vinne
gå av seg
utvikle seg; hende, bere til
gå av stabelen
- bli sjøsett
- gå føre seg, bli skipa til
  festivalen går av stabelen første laurdag i juli
gå bort
- verte borte;
  forsvinne
  flekken gjekk bort
- døy
  han gjekk bort etter kort tids sjukdom
- vitje andre
gå fløyten
gå tapt;
ikkje bli av
pengane gjekk fløyten
gå for det
omkome, krepere
gå for langt
gå for vidt;
overdrive
nei, no går det for langt!
gå for presten
gå til konfirmantundervisning
gå for seg
hende, bere til
gå for vidt
overdrive
gå fram
gjere (noko) (slik eller slik)
gå fram av
vere tydeleg frå (samanhengen)
gå framover
ha framgang
gå fri
sleppe straff;
sleppe unna
gå frå
slutte å følgje eller etterleve
gå frå ei avtale
gå frå konsepta
miste fatninga
gå frå kvarandre
skiljast
gå frå vitet
bli galen;
gå frå forstanden;
miste vitet
eg held på å gå frå vitet
gå føre seg
hende, skje
undervisninga går føre seg i klasserommet;
samlinga vil gå føre seg utandørs;
debatten har gått føre seg i fleire månader
gå i seg sjølv
granske (skyld og liknande hos) seg sjølv
gå i stå
stoppe opp
planlegginga har fullstendig gått i stå
gå i vasken
ikkje bli noko av
turen gjekk i vasken
gå igjen
- vise seg på nytt (fleire gonger);
  stadig dukke opp
- vise seg etter døden
gå imot
- gå til åtak på eller forsvare seg
  gå imot fienden
- kjempe mot;
  motarbeide
  gå imot eit framlegg
gå inn
- om blad, avis: slutte å kome ut
- om tips, spådom: bli oppfylt, lykkast
gå inn for
vere talsmann for, stø; satse på, leggje vinn på (noko)
gå inn på
- ta (nærmare) for seg
- samtykkje i
gå inn under
bli rekna som ein del av eller vere omfatta av
gå med
- bli brukt av forsyningar, råvarer o.l.
  det gjekk med 50 brød
- (om person) stryke med;
  døy
gå med på
samtykkje i;
vedgå (noko)
gå ned
minke
gå om
handle om;
dreie seg om
gjer greie for løysinga, elles minnest vi ikkje kva det går om
gå opp
- auke, stige
  talet på smitta gjekk opp
- gje full løysing
  reknestykket gjekk opp;
  kabalen gjekk opp
- rakne
  gå opp i saumane
- smelte, tine
  vatna går opp;
  isen går opp
gå opp for
(brått) bli klart, tydeleg for
det gjekk eit lys opp for han
gå opp i
i matematikk: få eit heilt tal som kvotient når ein deler eit tal på eit mindre tal
3 går opp i 9
gå opp i opp
om to eller fleire ting: vege kvarandre opp, jamne (seg) ut
gå over
ta slutt;
gje seg
sjukdomen gjekk over til slutt
gå over til
skifte side, ta til å bruke
gå på
- ta fatt
  huset fortener nokon som kan gå på med nytt mot
- gjelde
  krtikken går på person, ikkje sak
- få som resultat
  gå på tap
- vere avhengig av, nytte
  gå på stoff;
  gå på medikament
gå rundt
- kantre, velte, tippe over
- ha god nok økonomi til å klare alle utgiftene
  kafeen treng fleire kundar for å få det til å gå rundt
gå saman
- ha følgje
- høve saman;
  harmonere
  fargane går ikkje saman
gå seg bort
gå seg vill
gå seg fast
gå til ein korkje kan kome fram eller attende
gå seg vill
rote seg bort;
forville seg
gå til
- setje i verk;
  kome i gang med
  gå til åtak;
  gå til verket;
  gå til streik;
  gå til nedlegging
- bere til, skje;
  ha seg
  han fortel om korleis det gjekk til då bygda fekk traktor;
  korleis gjekk det til at det blei nybygg?
- (om person) døy
gå tilbake
- minke i storleik eller kvalitet;
  verte mindre eller dårlegare
  partiet gjekk tilbake i oppslutnad
- falle attende til tidlegare tilstand
  gå tilbake på eit løfte;
  gå tilbake på krav
- vende attende til ein stad eller ein tilstand
  vi gjekk tilbake til bilen
gå under
søkke; øydeleggjast
gå unna
- halde seg borte frå;
  vike for nokon eller noko
- gå føre seg i raskt tempo;
  gå fort
  flyttinga gjekk unna på ei helg
- få rask avsetnad
  varene går unna
gå ut
- ikkje vere gyldig lenger;
  overskride
  fristen går ut i neste veke;
  avtalen gjekk ut for ei stund sidan
- dra til utestad
  har du planar om å gå ut på byen i kveld?
gå ut frå
byggje på, rekne med (noko)
gå ut frå at alt er rett
gå ut med
gjere offentleg kjend
gå ut med ein bodskap
gå ut mot
kritisere (nokon) sterkt
gå ut over
råke (nokon), verke på, få følgjer for
gå ut på
dreie seg om, handle om, vere om, gjelde
gå åt
miste livet;
stryke med;
omkome
ha noko å gå på
ha romsleg (med tid, midlar, krefter)
ikkje gå an
- ikkje la seg gjere
- ikkje søme seg
kva går det av deg?
korleis er det du ber deg åt?
la gå
- ikkje hindre;
  gje lov til
  dei let han gå
- det får så vere
  men lat gå, det kunne vere moro å prøve
noko som går
sjukdom som mange får samstundes
det er noko som går
som ein står og går
slik ein nettopp da er kledd; ubudd
så gjekk vi da
la oss gå

Artikkelside

risikovillig, risikoviljug

adjektiv

Tyding og bruk

som er villig til å ta ein risiko

Faste uttrykk

risikovillig kapital
kapital (1, 1) som blir investert med utsikt til god avkastning eller andre fordelar, men òg med ein viss risiko for tap

Artikkelside

svie

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt sviði

Tyding og bruk

brennande verk;
stikkande smerte
Døme
- det var sterk svie i såret;
- ha svie i andletet;
- kjenne svie i brystet
skade eller tap ein har lide

Faste uttrykk

etter den søte kløen kjem den sure svien
når du først har late lysta rå, må du òg bere følgjene
tort og svie
ulempe eller skade som er resultat av eit tap, ein urett eller ei krenking
få vederlag for tort og svie

Artikkelside

skadelaus, skadeslaus

adjektiv

Opphav

norrønt skaðalauss

Tyding og bruk

uskadd
sikra mot økonomisk tap

Faste uttrykk

halde nokon skadelaus
dekkje tapa for nokon
han skal haldast skadelaus for tapt fangst

Artikkelside

skade 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt skaði

Tyding og bruk

øydelegging på grunn av uhell, uvêr eller anna
Døme
- ho fekk ein skade i det eine beinet;
- gjere skade på seg sjølv;
- stormen gjorde stor skade
- - brannskade
  - høyrselsskade
  - sjokkskade
  - yrkesskade
feil, mangel
Døme
- reparere skaden
mein, tap
Døme
- betale skaden;
- vere til skade for heile bygda
lei mangel, skort;
synd (3)
Døme
- det var skade

Faste uttrykk

av skade blir ein klok
ein lærer av dårlege erfaringar
klok av skade
røynd som følgje av tidlegare mistak eller ulukke
klok av skade bad eg om hjelp opp trappa
kome i skade for
vere så uheldig
han kom i skade for å formidle faktafeil
kome til skade
bli skadd
vikingskipa må sikrast slik at dei ikkje kjem til skade
ta skade
bli skadd
treet vil ta skade dersom den nye vegen kjem;
potetene tok skade av frosten
ta skade på
få øydelagd
ho har ikkje teke skade på sinnet

Artikkelside

måle 1

måla

verb

Opphav

norrønt mæla; av mål (

Tyding og bruk

finne storleik, mengd eller liknande med hjelp av målereiskap;
ta mål av
Døme
- måle lengda og breidda på noko;
- vege og måle;
- måle temperaturen
vurdere verdien av;
verdsetje
Døme
- avkasting målt i utanlandsk valuta;
- eit tap som ikkje kan målast i pengar
ha ein viss storleik eller lengd
Døme
- han måler nesten to meter

Faste uttrykk

måle krefter
prøve styrke i konkurranse eller liknande;
kjempe om å bli best;
kappast
måle med auga
sjå kritisk granskande på
måle opp
finne eller fastsetje målet på noko
måle opp ei tomt;
måle opp tre meter til kjoletøy;
måle opp to liter vatn
måle seg med
vere jamgod med

Artikkelside

Side 1 av 10

Resultat per side:

Avansert søk

Bokmålsordboka 85 oppslagsord

tap

Betydning og bruk

Eksempel

Eksempel

Eksempel

tape 2II

Opphav

Betydning og bruk

Eksempel

Eksempel

Eksempel

Faste uttrykk

teipe, tape 3III

Uttale

Betydning og bruk

redde ansikt

Betydning og bruk

ansvarlig kapital

Betydning og bruk

unnlatelse

Betydning og bruk

Eksempel

svie

Betydning og bruk

Eksempel

Faste uttrykk

skadesløs, skadeslaus

Betydning og bruk

Faste uttrykk

skade 1I

Opphav

Betydning og bruk

Eksempel

Eksempel

Eksempel

Eksempel

Faste uttrykk

risikovillig

Betydning og bruk

Faste uttrykk

Nynorskordboka 95 oppslagsord

tap

Tyding og bruk

Døme

Døme

Døme

tape 2II

tapa

Opphav

Tyding og bruk

Døme

Døme

Faste uttrykk

teipe, tape 3III

teipa, tapa

Uttale

Opphav

Tyding og bruk

sorg

Opphav

Tyding og bruk

Døme

Døme

Døme

Faste uttrykk

gå 1I

Opphav

Tyding og bruk

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

tape 2

teipe, tape 3

skade 1

tape 2

teipe, tape 3

gå 1

skade 1

måle 1