Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
39 treff

Bokmålsordboka 21 oppslagsord

ramme 3

verb

Opphav

fra lavtysk av ram ‘mål, hensikt’

Betydning og bruk

  1. finne målet;
    Eksempel
    • en kule rammet ham i låret
  2. utsette for skadelig eller ubehagelig påvirkning
    Eksempel
    • krisen rammer landbruket hardt;
    • bli rammet av en ulykke;
    • kritikken rammet hardt
  3. brukt som adjektiv: slående, treffende
    Eksempel
    • en rammende replikk
Artikkelside

platthet

substantiv hankjønn eller hunkjønn

Betydning og bruk

platt (1), flau ytring eller replikk;
taktløshet
Artikkelside

motsvar

substantiv intetkjønn

Betydning og bruk

  1. svar, tilsvar, replikk
    Eksempel
    • brevet er ment som et motsvar til personangrepet
  2. noe som ligner eller svarer til noe annet;
    motstykke (1), parallell
    Eksempel
    • russisk ‘sneg’ er motsvar til norsk ‘snø’;
    • et norsk motsvar til alle de utenlandske krimseriene
Artikkelside

morsomhet

substantiv hankjønn eller hunkjønn

Betydning og bruk

artig historie eller replikk;
Eksempel
  • si morsomheter;
  • jeg er lei av morsomhetene dine
Artikkelside

malisiøs

adjektiv

Opphav

jamfør malise

Betydning og bruk

Eksempel
  • malisiøs glede;
  • en malisiøs replikk
Artikkelside

klassisk

adjektiv

Opphav

gjennom tysk og fransk, fra latin classicus ‘førsteklasses’; jamfør klassiker

Betydning og bruk

  1. som hører til antikken
    Eksempel
    • klassisk filologi
  2. Eksempel
    • hans verker er for lengst blitt klassiske;
    • en klassisk kriminalroman;
    • klassisk musikk
  3. ren, harmonisk
    Eksempel
    • en klassisk profil
  4. som passer godt;
    Eksempel
    • et klassisk eksempel;
    • en klassisk bemerkning;
    • en klassisk replikk

Faste uttrykk

  • klassisk dannelse
    dannelse som bygger på gresk og romersk språk, litteratur og historie i antikken
  • klassiske språk
    gresk og latin
Artikkelside

herme 1

substantiv hankjønn eller hunkjønn

Opphav

av herme (3

Betydning og bruk

anekdote eller replikk som ofte blir sitert (etter en annen)
Eksempel
  • det gikk mange hermer etter denne bygdeoriginalen
Artikkelside

vittig

adjektiv

Opphav

fra lavtysk

Betydning og bruk

Eksempel
  • en vittig fyr;
  • et vittig hode;
  • en vittig replikk;
  • i et forsøk på å være vittig
Artikkelside

turnere 1

verb

Opphav

gjennom fransk, fra latin tornare ‘vende, dreie’; beslektet med tur (1 og turnus i betydning 3 jamfør norrønt turnera

Betydning og bruk

  1. svare (på en replikk) på en viss (elegant, snedig) måte
    Eksempel
    • turnere replikker med stort vidd
Artikkelside

treffsikker

adjektiv

Betydning og bruk

som er dyktig til å ramme eller treffe (2)
Eksempel
  • en treffsikker skytter;
  • en treffsikker polemiker;
  • en treffsikker replikk
Artikkelside

Nynorskordboka 18 oppslagsord

replikk

substantiv hankjønn

Opphav

frå fransk; jamfør replisere

Tyding og bruk

  1. ytring, svar, stutt innlegg i eit ordskifte
    Døme
    • vere kjapp i replikken;
    • kome med ein drepande replikk
  2. ein av fleire ytringar som ein skodespelar har i eit teaterstykke, i ein film eller liknande
    Døme
    • morosame scener og replikkar
  3. kopi av kunstverk laga av kunstnaren sjølv;
    jamfør replika
  4. i jus: andre innlegget til saksøkjaren i ei rettssak;
    jamfør duplikk
Artikkelside

plattheit

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

platt (1), flau ytring eller replikk
Artikkelside

platityde

substantiv hankjønn

Opphav

av fransk plat ‘flat’

Tyding og bruk

platt, flau ytring eller replikk;
simpelt uttrykk
Artikkelside

parere 1

parera

verb

Opphav

gjennom tysk, frå fransk, av latin parare ‘gjere førebuing, verne’; jamfør parade

Tyding og bruk

  1. i fekting, boksing og liknande: avverje (åtak);
    jamfør parade (3)
    Døme
    • parere eit slag
  2. i ballspel: hindre skot
    Døme
    • parere eit skot
  3. vise tilbake kritikk;
    svare kontant
    Døme
    • parere ein replikk
  4. la (ein hest) stanse brått;
    jamfør parade (4)
Artikkelside

motsvar

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. svar, tilsvar, replikk
    Døme
    • brevet er meint som eit motsvar til personåtaket
  2. noko som liknar eller svarer til noko anna;
    motstykke, parallell
    Døme
    • det russiske ordet ‘sneg’ er motsvar til norsk ‘snø’;
    • eit norsk motsvar til alle dei utanlandske krimseriane
Artikkelside

klassisk

adjektiv

Opphav

gjennom tysk og fransk, frå latin classicus ‘førsteklasses’; jamfør klassikar

Tyding og bruk

  1. som høyrer til antikken
    Døme
    • klassisk arkeologi
  2. Døme
    • eit klassisk arbeid;
    • ein klassisk kriminalroman;
    • klassisk musikk
  3. rein, harmonisk
    Døme
    • ein klassisk profil
  4. som høver godt;
    Døme
    • eit klassisk døme;
    • ein klassisk replikk;
    • eit klassisk tilfelle

Faste uttrykk

  • klassisk danning
    danning som byggjer på gresk og romersk språk, litteratur og historie i antikken
  • klassiske språk
    gresk og latin
Artikkelside

herme 1

substantiv hokjønn

Opphav

av herme (3

Tyding og bruk

stutt forteljing, utsegn eller replikk som ofte blir sitert (etter ein annan)
Døme
  • det gjekk fleire hermer etter henne
Artikkelside

vittig

adjektiv

Opphav

frå lågtysk i tyding innverknad frå fransk spirituel; sjå spirituell

Tyding og bruk

Døme
  • ein vittig fyr;
  • eit vittig hovud;
  • ein vittig replikk
Artikkelside

ugløymande

adjektiv

Tyding og bruk

som aldri blir gløymd;
som ein ikkje kan gløyme;
som er ei stor oppleving
Døme
  • ein ugløymande føregangsmann;
  • ein ugløymande replikk;
  • eit ugløymande møte, inntrykk, menneske
Artikkelside

tvibotna

adjektiv

Tyding og bruk

  1. med dobbel botn
    • ei gammal, tvibotna kiste;
    • huldretjørna er tvibotna
  2. i overført tyding: som har to ulike grunnlag;
    • tvibotna replikk, hug, person
Artikkelside
Side 1 av 3