Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
45 treff

Bokmålsordboka 20 oppslagsord

Nynorskordboka 25 oppslagsord

teppe 2

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt tapit, gjennom lågtysk tappet eller teppet frå latin tapetum; jamfør tapet

Tyding og bruk

  1. (oftast firkanta) stykke av vove eller knytt stoff
    Døme
    • biletteppe;
    • golvteppe;
    • sengeteppe;
    • veggteppe;
    • heildekkjande teppe
    • i overført tyding:
      • feie problema under teppet – skyve problema unna, men berre slik at dei vil dukke opp att sidan
  2. mjukt dekke som minner om eit teppe (2, 1)
    Døme
    • grasteppe
  3. stoff, dekke som heng ned framfor eller bak scena i eit teater;
    Døme
    • jernteppe;
    • sceneteppe;
    • teppet går opp, ned

Faste uttrykk

  • kalle inn på teppet
    be underordna kome og forklare seg
Artikkelside

stige 2

stiga

verb

Opphav

norrønt stíga

Tyding og bruk

  1. flytte foten, føtene framover (eitt eller fleire steg);
    Døme
    • stige varsamt;
    • stige av hesten, sykkelen;
    • stige i land;
    • ver så god, stig inn, på;
    • stige opp på talarstolen;
    • stige over gjerdet;
    • stige til hest
  2. gå (lyfte, røre seg) oppover;
    bli høgare
    Døme
    • vatnet, temperaturen stig;
    • vegen stig bratt oppover;
    • nivået har stige;
    • stige i gradene;
    • stige til vêrs
  3. Døme
    • bråket, larmen steig og steig;
    • prisane stig;
    • stige i verdi
    • i presens partisipp:
      • i stigande grad – meir og meir

Faste uttrykk

  • stige fram
    dukke opp, vise seg
Artikkelside

spøke, spøkje

spøka, spøkja

verb

Opphav

frå lågtysk; av spøk

Tyding og bruk

  1. syne seg som spøkjelse;
    gå att;
    Døme
    • det skal spøke der i huset;
    • den døde spøker der om nettene
    • sjå stygt ut
      • det spøker for kornhausten
    • vere til stades;
      dukke opp
      • noko spøker i tankane
  2. drive med spøk;
    Døme
    • dei spøkte og lo

Faste uttrykk

  • ikkje til å spøke med
    ikkje god å kome ut for
  • spøker for
    vere fare for
Artikkelside

figurere

figurera

verb

Opphav

gjennom fransk; frå latin

Tyding og bruk

  1. vise seg, dukke opp;
    vere framme
    Døme
    • figurere ofte i avisene
  2. stå eller vere (formelt) oppført
    Døme
    • figurere som sjef
  3. i musikk: løyse opp i figurar
  4. gjere figurar i dans
  5. setje figurar på;
    • brukt som adjektiv
      • figurert tøy
Artikkelside

dukke

dukka

verb

Opphav

frå lågtysk; jamfør dykke

Tyding og bruk

  1. bøye eller huke seg ned
    Døme
    • dukke for slaget
  2. duppe ned i eller under vatn
    Døme
    • dukke nokon under;
    • dukke seg i sjøen
  3. setje grundig på plass, lekse opp for, audmjuke
    Døme
    • dukke nokon med bitande svar
  4. søkkje seg, gå under vatn;
    Døme
    • ubåten dukka;
    • dukke etter

Faste uttrykk

  • dukke ned i
    fordjupe seg i
    • dukke ned i detaljar
  • dukke opp/fram
    kome til syne, vise seg
    • han dukka opp i nitida;
    • gamle minne dukka fram;
    • det har dukka opp ein uheldig situasjon
  • dukke under
    gå til grunne;
    gå konkurs (1
    • dei er i ferd med å miste fotfestet og dukke under;
    • stadig fleire verksemder dukka under
  • dukke unna
    halde seg unna, unngå
    • ho rakk å dukke unna ballen;
    • han dukka unna dei nærgåande spørsmåla
Artikkelside
Side 3 av 3