Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 35 oppslagsord

hoste opp

Tyding og bruk

i overført tyding: skaffe til vegar;
få tak i;
Sjå: hoste
Døme
  • fotballklubben hosta opp fleire millionar;
  • ho klarte å hoste opp fleire gode forslag
Artikkelside

host

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

det å hoste (2 ein einskild gong
Døme
  • det kom eit host no og da
Artikkelside

harke 3

harka

verb

Opphav

truleg lydord

Tyding og bruk

  1. klare strupen;
    kremte, hoste
    Døme
    • han harka og hosta i eitt køyr
  2. om motor: gå ujamt
    Døme
    • motoren harka og hosta
Artikkelside

olbogekrok

substantiv hankjønn

Opphav

av olboge (1

Tyding og bruk

krok som blir danna mellom over- og underarm når armen er bøygd;
jamfør armkrok
Døme
  • hoste og nyse i olbogekroken
Artikkelside

tørr, turr

adjektiv

Opphav

norrønt þurr

Tyding og bruk

  1. som ikkje inneheld eller er dekt av (særleg mykje) væte;
    fri for væske, ikkje våt, ikkje fuktig;
    Døme
    • klesvasken er tørr;
    • tørt høy, korn;
    • tørr ved;
    • vere tørr på føtene – ikkje våt;
    • skifte på seg tørt – tørre klede;
    • den grana er tørr – inntørka på rot, død;
    • halde krutet tørt;
    • tørr jord;
    • tørr nysnø;
    • tørr luft;
    • vegen er tørr att etter regnet;
    • det er tørt (i skogen) i sommar;
    • tørt vêr, klima;
    • ein tørr sommar;
    • bekken er tørr – utan vatn;
    • tørre kaker;
    • tørt brød – med lite væskeinnhald;
    • ha ein god og tørr kjellar;
    • maten må stå tørt;
    • gå tørr – om mjølkedyr: ikkje gje mjølk, vere oppsina;
    • eit tørt gjestebod – alkoholfritt;
    • vere tørr i munnen, halsen;
    • tørr hud – med lite feittstoff;
    • tørt hår;
    • gråte tørre tårer – etter norr: ikkje sørgje
  2. som vatnet ikkje når;
    som er på landjorda
    Døme
    • båten står tørr – slik at floda ikkje når han;
    • skjeret fell tørt ved fjære sjø;
    • kome på tørt land el.tørr grunn – på landjorda
  3. Døme
    • ei tørr bygd;
    • ein mager og tørr mann
  4. om vin: sec, skarp, bitter, snerpande, ikkje søt
  5. om lyd: skarp (2, knirkande
    Døme
    • tørr stemme;
    • tørr latter
  6. utan (vanleg) tilhøyr, utan tillegg;
    Døme
    • ete maten tørr el. ete tørt – ete utan drikke til, jamfør tyd. 1;
    • ete brødet tørt – utan drikke til; utan smør el. pålegg i det heile;
    • fange fisk med tørre fingrane;
    • gå laus på tørre veggene;
    • dette er dei tørre tala, fakta – utan kommentarar el. tilleggsopplysningar;
    • turre sanninga;
    • sagt med tørre ord
  7. kort, lakonisk, uttrykkslaus, (med vilje) kjølig
    Døme
    • eit tørt svar;
    • «å, er det slik,» sa ho tørt
  8. Døme
    • eit tørt fagspråk;
    • ei tørr bok, framstilling;
    • ein tørr førelesar
  9. lite intelligent;

Faste uttrykk

  • bli tørr
    òg om småbarn: ikkje væte seg
  • ha sitt på det tørre
    vere sikra, ha gardert seg
  • halde seg tørr
    om alkoholikar: halde seg frå rusdrikk
  • korkje vått eller tørt
    (smake, få) korkje drikke eller mat
  • på tørre nevar
    utan våpen
  • tørr bak øyra
    vaksen, med naudsynt røynsle
  • tørr hoste
    hoste utan losna slim
  • tørr humor
    humor framstilt alvorleg og uttrykkslaust (for å skape verknad)
  • tørr mat
    mat utan drikke til, jamfør tyd. 6 og tørrmat
Artikkelside

tørrhoste 2, turrhoste 2

tørrhosta, turrhosta

verb

Tyding og bruk

hoste utan å få laust slimet
Døme
  • eg går berre og tørrhostar
Artikkelside

spytte

spytta

verb

Opphav

norrønt spýta; truleg samanheng med spy (2

Tyding og bruk

sprute ut (spytt) gjennom munnen
Døme
  • hoste, harke og spytte;
  • spytte blod

Faste uttrykk

  • spytte ut
    i uttrykk for vanvørnad;
    òg: snakke ut
Artikkelside

snue

substantiv hankjønn

Opphav

truleg frå lågtysk

Tyding og bruk

lett forkjøling;
allergisk sjukdom som skriv seg frå bakteriegifter eller ymse slags støv
Døme
  • høysnue;
  • snue med snørr og hoste
Artikkelside

snørr

substantiv inkjekjønn eller hokjønn

Opphav

truleg samanheng med snuse

Tyding og bruk

slim i nasen;
Døme
  • forkjøling med hoste og snørr
Artikkelside

skrye 2

skrya

verb

Opphav

samanheng med skråle

Tyding og bruk

harke, hoste opp slim
Døme
  • vere svær til å skrye opp
Artikkelside
Side 3 av 4