Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
91 treff

Bokmålsordboka 41 oppslagsord

diktning, dikting

substantiv hankjønn eller hunkjønn

Betydning og bruk

  1. det å dikte (1);
    virksomhet som dikter
    Eksempel
    • leve for sin diktning
  2. Eksempel
    • være interessert i bildekunst og diktning
  3. samlet skjønnlitterær produksjon fra en forfatter eller fra en viss periode eller et visst område;
    skjønnlitteratur
    Eksempel
    • Wergelands diktning;
    • det beste av norsk diktning;
    • boka representerer høydepunktet i hele hans diktning
  4. noe oppdiktet;
    Eksempel
    • fri diktning
Artikkelside

tendensdiktning

substantiv hankjønn eller hunkjønn

tendensdikting

substantiv hunkjønn eller hankjønn

Betydning og bruk

diktning som er farget av tendens (3)
Eksempel
  • forfatteren sysler hovedsakelig med tendensdiktning
Artikkelside

dikterisk

adjektiv

Betydning og bruk

som gjelder diktning og diktekunst;
poetisk
Eksempel
  • en dikterisk begavelse;
  • en dikterisk framstilling

Faste uttrykk

  • dikterisk frihet
    • det å fri seg fra vanlige språkregler av kunstneriske hensyn
    • det at forfattere ikke er bundet av biografiske, historiske eller andre faktiske forhold i sine tekster
Artikkelside

versekunst, verskunst

substantiv hankjønn

Betydning og bruk

  1. det å kunne lage vers
  2. diktning på vers
Artikkelside

troké, troke

substantiv hankjønn

Uttale

trokeˊ

Opphav

fra gresk ‘løpende’

Betydning og bruk

  1. i klassisk diktning på gresk eller latin: versefot som består av én lang og én kort stavelse
  2. i germanskspråklig diktning: versefot som består av én trykksterk og én trykksvak stavelse
    Eksempel
    • 'fola, fola, Blakken' er tre trokeer
Artikkelside

slampoesi

substantiv hankjønn

Opphav

fra amerikansk-engelsk; av poetry slam ‘poesikonkurranse’

Betydning og bruk

type poesi (1) som en framfører fra en scene, gjerne som en konkurranse
Eksempel
  • slampoesien kom til for å gjøre diktning mer folkelig;
  • han er norgesmester i slampoesi
Artikkelside

etterdiktning, etterdikting

substantiv hankjønn eller hunkjønn

Betydning og bruk

diktning som etterligner andre verk
Artikkelside

litteratur

substantiv hankjønn

Opphav

fra latin ‘skrift, skriftlig framstilling’, av littera ‘bokstav’

Betydning og bruk

  1. fellesbetegnelse for alt skrevet eller trykt åndsarbeid, særlig innenfor et land, en epoke eller et fagområde
    Eksempel
    • norsk litteratur;
    • medisinsk litteratur;
    • litteraturen om utvandringen til Amerika
Artikkelside

idyllisk

adjektiv

Betydning og bruk

Eksempel
  • idyllisk diktning;
  • idylliske familieforhold;
  • et idyllisk landskap
Artikkelside

gnomisk

adjektiv

Opphav

jamfør gnome

Betydning og bruk

preget av sentenser eller fyndord;
kort og treffende
Eksempel
  • gnomisk diktning;
  • setninger med gnomisk knapphet
Artikkelside

Nynorskordboka 50 oppslagsord

alv

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt alfr

Tyding og bruk

  1. i norrøn folketru og diktning: overnaturleg vesen, ofte framstilt som ei lett, lys og vakker jente
  2. i romantisk dikting: kvinneleg vette;
    jamfør fe (1
Artikkelside

dikting

substantiv hokjønn

Opphav

av dikte

Tyding og bruk

  1. det å dikte (1);
    verksemd som diktar
    Døme
    • leve av diktinga
  2. Døme
    • interesse for dikting og musikk
  3. samla skjønnlitterær produksjon frå ein forfattar eller frå ein viss periode eller eit visst område;
    skjønnlitteratur
    Døme
    • Duuns dikting;
    • norsk dikting i 50-åra
  4. noko oppdikta;
    Døme
    • påstanden er rein dikting
Artikkelside

høg 1

adjektiv

Opphav

norrønt hár, av mellomnorsk høg; påverknad frå austnordisk

Tyding og bruk

  1. som strekkjer seg langt oppover (i vertikal retning);
    som har stor høgd (1)
    Døme
    • eit høgt hus;
    • høge bølgjer;
    • ho er ca. 1,70 m høg;
    • han er høgare enn broren;
    • verdas høgaste fjell
    • brukt som adverb
      • hoppe høgt i vêret
  2. som er langt oppe, i stor vertikal avstand oppover (sett eller rekna frå eit visst nivå)
    Døme
    • eit høgt punkt
    • brukt som adverb
      • sveve høgt til vêrs;
      • sola står høgt på himmelen;
      • kor høgt ligg vatnet?
      • høgt oppe på veggen;
      • stå høgt på prioriteringslista
  3. som ligg langt oppe på ein tenkt eller eksisterande skala;
    som kan teljast eller nemnast med stort tal
    Døme
    • høge prisar;
    • nå ein høg alder;
    • ha høg feber;
    • stille høge krav;
    • ha høg kvalitet;
    • selje til høgaste pris;
    • eit høgt tal
    • brukt som adverb
      • ein høgt utvikla teknikk;
      • stå høgt hos nokon;
      • elske nokon høgt
  4. om lyd: som ligg langt oppe på toneskalaen;
    Døme
    • ein høg tone
  5. om lyd: sterk, kraftig
    Døme
    • høg musikk;
    • lese med høg røyst
    • brukt som adverb
      • lese høgt;
      • tal høgare!
  6. med rang eller posisjon over andre
    Døme
    • vere høg på det;
    • ha høg rang;
    • få eit høgt verv i ein organisasjon;
    • ha høgare interesser
  7. rusa av narkotisk stoff, særleg hallusinogen
    Døme
    • vere høg på hasj

Faste uttrykk

  • gå nokon/noko ein høg gang
    kunne måle seg med eller overgå noko eller nokon
    • dei gjekk sine forgjengarar ein høg gang;
    • skipet gjekk verdas flottaste cruiseskip ein høg gang
  • ha høge tankar om noko/nokon
    tru godt om og ha store forventingar til noko eller nokon
    • eg har ikkje så høge tankar om meg sjølv;
    • dei har høge tankar om finanssektoren
  • høg og låg
    folk frå forskjellige sosiale lag
    • eit samfunn med kort avstand mellom høg og låg
  • høg og mørk
    • høgvaksen og mørkhåra
      • ein høg og mørk kjekkas
    • sjølvsikker og pågåande
      • det er lett å vere høg og mørk når ein sit i opposisjon
  • høg på pæra
    overlegen, sjølvsikker
  • høgare makter
    guddomlege, overjordiske makter
  • høgare utdanning
    utdanning utover vidaregåande skule
  • høge skuldrer
    det å vere overspent og stressa
    • begge laga spelar med høge skuldrer;
    • det gjeld og roa seg ned og ikkje ha høge skuldrer
  • høgt og lågt
    overalt
    • ho leita høgt og lågt etter boka
  • høgt oppe og langt nede
    med skiftande sinnsstemning
  • høgt på strå
    med høg sosial stilling
  • høgt spel
    spel med stor innsats;
    dristig spel
  • høgt under taket
    • med stor avstand frå golv til tak
      • det er høgt under taket i matsalen
    • prega av toleranse
      • i dette miljøet er det høgt under taket
  • i høg grad
    på alle måtar
    • gjendikting er dikting i høg grad
  • ikkje vere høg i hatten
    kjenne seg underlegen, vere redd
  • på høg tid
    i siste liten;
    på tide
  • setje noko/nokon høgt
    setje pris på noko eller nokon;
    verdsetje
    • dette er verdiar som han set svært høgt;
    • ho sette mor og far høgt
  • setje seg på sin høge hest
    te seg på ein overlegen, hoven måte
Artikkelside

flog

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt flog; samanheng med fly (10

Tyding og bruk

  1. det å flyge i lufta;
    Døme
    • ein fugl i flog
  2. bratt fjellside;
  3. renning, flyging ute, sverming
    Døme
    • vere, kome i vilt flog;
    • ta floget;
    • ta, leggje til flogs;
    • jage nokon på flog;
    • i (same) floget – i (forbi)farten;
    • få flog på noko;
    • vere ute på flog
  4. rensle, flage i kroppen (til dømes av gikt)
    Døme
    • ryggflog
  5. i dikting, kunst: liv og fart, driv, lyfting;
    Døme
    • det er (poetisk) flog i diktet
  6. Døme
    • uthuset ligg i flog med stova
  7. brett på ski eller mei

Faste uttrykk

  • i eitt flog
    utan stans
Artikkelside

diktarleg

adjektiv

Tyding og bruk

som gjeld dikting og diktekunst;
poetisk
Døme
  • diktarlege evner

Faste uttrykk

  • diktarleg fridom
    • det å fri seg frå vanlege språkreglar av kunstnarlege omsyn
    • det at forfattarar ikkje er bundne av biografiske, historiske eller andre faktiske tilhøve i tekstane sine
Artikkelside

versekunst

substantiv hankjønn eller hokjønn

verskunst

substantiv hokjønn eller hankjønn

Tyding og bruk

  1. det å kunne lage vers
  2. dikting på vers
Artikkelside

verisme

substantiv hankjønn

Opphav

frå italiensk; av latin verus ‘sann’

Tyding og bruk

kunstretning (særleg i dikting og opera) som legg vinn på røyndomstru skildring;
jamfør naturalisme
Artikkelside

troké, troke

substantiv hankjønn

Uttale

trokeˊ

Opphav

frå gresk ‘springande’

Tyding og bruk

  1. i klassisk dikting på gresk eller latin: versefot av éi lang og éi kort staving
  2. i germanskspråkleg dikting: versefot av éi tung og éi lett staving
    Døme
    • 'fola, fola, Blakken' er tre trokear
Artikkelside

slampoesi

substantiv hankjønn

Opphav

frå amerikansk-engelsk; av poetry slam ‘poesikonkurranse’

Tyding og bruk

type poesi (1) som ein framfører frå ei scene, gjerne som ein konkurranse
Døme
  • slampoesien kom til for å gjere dikting meir folkeleg;
  • ho er noregsmeister i slampoesi
Artikkelside

i høg grad

Tyding og bruk

på alle måtar;
Sjå: høg
Døme
  • gjendikting er dikting i høg grad
Artikkelside
Side 1 av 5