Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no
, Bokmålsordboka og Nynorskordboka
Bokmålsordboka og Nynorskordboka
NN
Nettsidespråk,
, Display language
, Мова
Meny
Hjelp
Om ordbøkene
Innstillingar
Kontakt oss
NN
Nettsidespråk,
, Display language
, Мова
Avansert søk
Vanleg søk
Ordbøker
Begge ordbøkene
Bokmålsordboka
Nynorskordboka
Søk
Oppslagsord
Med bøygde former
Fritekstsøk
Ordklasse
alle
verb
substantiv
adjektiv
pronomen
determinativ
adverb
preposisjonar
konjunksjonar
subjunksjonar
interjeksjonar
Nullstill
Listevisning
Søkjehjelp
409 treff
Bokmålsordboka
210
oppslagsord
lettelse
substantiv
hankjønn
Vis bøyning
Opphav
av
lette
(
2
II)
Betydning og bruk
befrielse
Eksempel
det er en
lettelse
å være ferdig
;
til min store
lettelse
gikk hun
;
trekke et
lettelsens
sukk
fordel
(2)
,
lette
(
1
I
, 1)
Eksempel
oppnå
lettelser
som etterledd i ord som
skattelettelse
Artikkelside
innvie
verb
Vis bøyning
Opphav
etter
tysk
einweihen
Betydning og bruk
vie
(1)
,
hellige
(3)
Eksempel
han ble innviet til prest
markere ved seremoni
eller
fest at noe er ferdig og skal tas i bruk
Eksempel
innvie
en ny skole
;
lørdag skal vi
innvie
vår nye leilighet med en skikkelig fest
gjøre delaktig i
;
fortelle om
Eksempel
jeg innviet ham i planene
Artikkelside
innspilt
adjektiv
Vis bøyning
Betydning og bruk
som er spilt inn
Eksempel
innspilte
plater
;
filmen er ferdig
innspilt
som er tjent inn ved salg av billetter til forestilling, kamp
eller lignende
Eksempel
et
innspilt
beløp
Artikkelside
krysse
1
I
verb
Vis bøyning
Opphav
av
lavtysk
kruzen
Betydning og bruk
merke med et
kryss
(
1
I
, 1)
Eksempel
krysse
av i riktig rute
;
krysse ut de arbeidsoppgavene en er ferdig med
legge eller få i kryss
Eksempel
krysse
beina
;
han
krysset
skiene og gikk på hodet
gå (på skrå) over
;
skjære
(
2
II
, 5)
Eksempel
krysse
gata
;
linjene
krysser
hverandre
;
fartøyene
krysset
hverandres kurs
;
skøyteløperen
krysset
foran parkameraten
om tog: møtes og passere hverandre
Eksempel
togene krysser på Otta
seile over et hav eller havstykke
Eksempel
de krysset Nordsjøen i en liten båt
seile på kryss og tvers mot vinden
Eksempel
krysse
seg fram
patruljere
Eksempel
marinefartøyer
krysset
utenfor kysten
pare individer av ulike arter eller raser
Eksempel
krysse
to storferaser
i overført betydning: dra eller gå i forskjellige retninger
;
komme i veien for
;
jamfør
krøsse
Eksempel
dette
krysser
mine planer
brukt som adjektiv
ha kryssende interesser
Faste uttrykk
krysse fingrene for
håpe på hell for
krysse klinger
fekte
(1)
diskutere
Artikkelside
dagen lang
Betydning og bruk
hele dagen
;
Se:
lang
Eksempel
hun jobbet dagen lang for å bli ferdig til fristen
Artikkelside
på langt nær
Betydning og bruk
slett ikke
;
på ingen måte
;
Se:
langt
,
nær
Eksempel
planen er på langt nær oppfylt ennå
;
jeg er ikke på langt nær ferdig
Artikkelside
lang
adjektiv
Vis bøyning
Opphav
norrønt
langr
Betydning og bruk
som har en viss lengde
;
som har forholdsvis stor lengde
Eksempel
ha
langt
hår
;
et
langt
tau
;
ha
lange
bein
;
legge ut på en lengre reise
;
huset er 14 m langt
;
gå med
lange
skritt
om person:
høy
(
2
II
, 1)
Eksempel
begge barna er lange og tynne
;
hun er lengre enn jeg
sid
(1)
Eksempel
ha lange bukser
;
hun går ofte i lang kjole
som varer så
eller
så lenge,
eller
som kjennes langvarig
Eksempel
en
lang
stund
;
en fire timer
lang
operasjon
Faste uttrykk
bli lang i ansiktet
vise tydelig at en blir skuffet
eller
svært overrasket
bli lang i maska
vise tydelig at en blir skuffet, svært forundret
eller lignende
dagen lang
hele dagen
hun jobbet dagen lang for å bli ferdig til fristen
falle så lang en er
falle med kroppen rett ut
han falt så lang han var
få lang nese
bli narret
ha lang lunte
være rolig og tålmodig
være sen i oppfattelsen
ha lange fingrer
være tyvaktig
i lange tider
veldig lenge
hun har vært syk i lange tider
i lengre tid
temmelig lenge
i lengste laget
litt for lang(t)
filmen var i lengste laget
over lang/langs
på langs
litt etter litt
være snill som dagen er lang
være veldig snill
Artikkelside
langside
substantiv
hankjønn eller hunkjønn
Vis bøyning
Betydning og bruk
hver av de lengste sidene av noe
Eksempel
husets
langsider
lengste side på en idrettsbane
Eksempel
gjøre seg ferdig med
langsiden
og gå inn i svingen
;
bortre
langside
;
vinne med en
langside
Artikkelside
kalkyle
substantiv
hankjønn
Vis bøyning
Opphav
gjennom
fransk
calcul
,
fra
latin
calculus
‘regnestein’, diminutiv av
calx
‘kalk’
;
jamfør
kalk
(
2
II)
Betydning og bruk
ferdig
kalkulasjon
;
beregning
(1)
,
overslag
(1)
Eksempel
sette opp en
kalkyle
over utgiftene
Artikkelside
-ig
adjektiv
Vis bøyning
Opphav
norrønt
-igr
Betydning og bruk
suffiks
brukt til å danne
adjektiv
;
i ord som
artig
,
ferdig
og
smidig
Artikkelside
Nynorskordboka
199
oppslagsord
dagen lang
Tyding og bruk
heile dagen
;
Sjå:
lang
Døme
ho jobba dagen lang for å bli ferdig til fristen
Artikkelside
kalkyle
substantiv
hankjønn
Vis bøying
Opphav
gjennom
fransk
calcul
,
frå
latin
calculus
‘reknestein’,
diminutiv
av
calx
;
jamfør
kalk
(
2
II)
Tyding og bruk
ferdig kalkulasjon
;
utrekning
,
overslag
(1)
Døme
setje opp ein kalkyle
Artikkelside
hand
substantiv
hokjønn
Vis bøying
Opphav
norrønt
hǫnd
Tyding og bruk
kroppsdel ytst på arm, med fingrar som mellom anna kan gripe og halde
Døme
store hender
;
vaske hendene
;
bruke begge hendene
;
arbeide med hendene
;
ha hendene på ryggen
;
stå på hendene
;
klappe i hendene
;
vri hendene
;
spå i handa
brukt i uttrykk for helsing, semje
eller liknande
Døme
takke i handa
;
ta nokon i handa
brukt i
uttrykk
for arbeid, verksemd, medverknad
eller liknande
Døme
ikkje lyfte ei hand for å hjelpe
;
ikkje ta si hand i nokon ting
;
arbeidet er ferdig frå mi hand
brukt i
uttrykk
for eige, forvaring, makt, mynde, vern
eller liknande
Døme
ha mykje pengar mellom hendene
;
samle makta på få hender
;
vere i trygge hender
;
leggje noko i Guds hender
side, kant, plassering i høve til ein person
Døme
huset ligg ved vegen på venstre handa
;
sitje ved Guds høgre hand
samling av kort som kvar av spelarane har fått tildelt i kortspel
Døme
sitje med ei sterk hand
handskrift
(
1
I)
Døme
ha ei leseleg hand
Faste uttrykk
bere nokon på hendene
halde alt vondt borte frå nokon
;
forkjæle
døy for eiga hand
ta livet av seg
falle i hendene på nokon
kome inn under makta til nokon
han fall i hendene på fienden
for handa
tilgjengeleg
nytte dei materialane ein har for handa
for hand
med handa eller hendene
;
manuelt
bunaden er sydd for hand
;
skrive brev for hand
frie hender
full handlefridom
ho fekk frie hender til å lage ein ny radioserie
frå første hand
direkte frå opphavsperson eller kjelde
;
jamfør
førstehands
få noko frå handa
fullføre noko
;
bli ferdig med noko
få arbeidet frå handa
gje nokon ei hand
hjelpe nokon
gni seg i hendene
vere godt nøgd, særleg
på grunn av
stor vinning
gode kort på handa
gode argument, kvalifikasjonar
eller liknande
som gjer at ein stiller sterkt
gripe med begge hendene
ta imot med iver
eg greip sjansen med begge hendene
gå hand i hand
gå og halde kvarandre i hendene
gå føre seg samstundes
;
utvikle seg parallelt
;
følgjast
urbanisering og avfolking går hand i hand
gå nokon til hande
assistere nokon
ha ei heldig hand med
ha ein god framgangsmåte med noko
ha hendene fulle
ha mykje å gjere
;
vere travel
ha noko på handa
(i eit visst tidsrom) ha førsterett til noko
ha reine hender
vere uskuldig
halde handa si over
verne
i første hand
i byrjinga
;
i første omgang
i hende
til rådvelde
eg har nett fått avgjerda i hende
ikkje sjå handa framfor seg
ikkje sjå noko som helst
leggje hand på
gjere lekamleg vald mot
leggje siste hand på noko
avslutte noko
leggje siste hand på verket
lett på handa
som gjer noko varleg og nøye
leve frå hand til munn
leve på ein måte så ein berre så vidt har nok til å klare seg
med handa på hjartet
for å vere heilt ærleg
med hard hand
på ein brutal måte
uvedkomande vart jaga bort med hard hand
med livet i hendene
med fare for når som helst å miste livet
med rund hand
rikeleg, raust
dele ut gåver med rund hand
med to tomme hender
utan noko
;
på berr bakke
ho starta med to tomme hender og arbeidde seg opp
med våpen i hand
med våpenmakt
forsvare landet med våpen i hand
på andre hender
hos andre eigarar
føretaket heldt fram på andre hender
på eiga hand
utan hjelp frå andre
;
for seg sjølv
;
sjølvstendig
greie seg på eiga hand
sitje med hendene i fanget
ikkje gjere noko
;
ikkje gripe inn
ei regjering som sit med hendene i fanget og lèt det forferdelege skje
slå handa av nokon
ikkje vilje ha noko å gjere med nokon
;
svike nokon
ta hand om
ta seg av
ta hand om pasienten
;
ta hand om oppgåvene
vere nokons høgre hand
vere ein uunnverleg hjelpar eller medarbeidar for nokon
vere sjefen si høgre hand
Artikkelside
morgonkjole
substantiv
hankjønn
Vis bøying
Tyding og bruk
lett plagg til å ha på seg før ein kler seg ferdig
;
morgonkåpe
Artikkelside
morgonkåpe
substantiv
hokjønn
Vis bøying
Tyding og bruk
lett plagg til å ha på seg før ein kler seg ferdig
;
morgonkjole
Artikkelside
helg
substantiv
hokjønn
Vis bøying
Opphav
norrønt
helgr
;
samanheng
med
heilag
Tyding og bruk
kyrkjeleg høgtids-
eller
kviledag
;
lengre kyrkjehøgtid
Døme
ringje helga inn
som etterledd i ord som
julehelg
pinsehelg
påskehelg
tidsrom ein har fri frå arbeidet i samband med søndag
;
perioden frå fredag ettermiddag til måndag morgon
;
vekeslutt
Døme
reise heim i helgane
;
bli ferdig med arbeidet til helga
;
dei tek tidleg helg denne veka
;
vi planlegg ei helg i London
;
eg er tilbake på kontoret over helga
;
både kvardag og helg
Artikkelside
halde
halda
verb
Vis bøying
Opphav
norrønt
halda
Tyding og bruk
ha tak i eller grep rundt
Døme
halde eit barn
;
halde noko i handa
;
ho held i blyanten
;
fuglen heldt noko i nebbet
;
halde seg fast i rekkverket
få noko eller nokon til å bli på ein viss stad
;
ha fysisk makt over
;
hindre i å utfalde seg fritt
Døme
halde hesten
;
halde nokon i fengsel
;
han heldt dei på avstand
;
det var ikkje mogleg å halde han heime
;
eg held meg frå å kommentere saka
;
halde seg i skinnet
;
halde pusten
;
ho heldt gråten tilbake
;
vi må prøve å halde smitten nede
;
hald kjeft!
la kome i ei viss stilling
;
ha i ei viss stilling
;
lyfte
Døme
halde fram handa
;
halde arket opp mot lyset
;
halde hendene på ryggen
;
halde hendene for auga
;
halde seg oppe
vere på ein bestemd stad
;
ikkje vike av frå eller kome ut av
;
røre seg eller styre i ei viss lei
Døme
halde til utanfor sentrum
;
halde seg heime
;
halde kursen
;
halde leia
;
halde farten
;
halde takta
;
halde noko i gang
;
halde seg på vegen
;
halde fram som ein stemner
;
ho er sjuk og har halde senga i fleire dagar
;
eg held meg helst i bakgrunnen
;
dei heldt følgje med meg nesten til mål
syte for at noko blir verande i same tilstand eller stilling
;
framleis ha, ikkje miste
;
vare ved uendra
;
forsvare
,
hevde
(
1
I)
Døme
halde stillinga
;
halde stand
;
halde ei festning
;
halde varmen
;
halde fargen etter mange vask
;
halde seg i form
;
prisane held seg
;
mjølka heldt seg lenge
;
dei prøvde å halde liv i han
;
dei heldt stemninga oppe
rette seg etter
;
stå ved
;
oppfylle
Døme
halde ord
;
halde lova
;
halde ein lovnad
ha eller nå opp i
Døme
vatnet held over 20 °C
;
vinen heldt ca. 10 % alkohol
;
halde mål
tole utan å gå sund eller gje etter
;
stå imot trykk og påkjenning
Døme
varene var tunge, men posen heldt
;
skruen held ikkje
;
sjekk om isen held
;
overslaget heldt ikkje
ha i teneste eller til rådvelde
;
eige
(
2
II
, 1)
Døme
halde vaskehjelp
;
halde høns
abonnere på
Døme
halde ei avis
drive på med
;
utføre
(
2
II)
Døme
halde kurs i teikning og måling
;
halde styr på papira
;
halde kontroll på elevane
;
halde orden
;
halde fred
;
halde fest
;
dei heldt messe kvar søndag
;
koret skal snart halde konsert
;
kan du halde vakt i natt?
skal du halde tale i bryllaupet?
slutt med å halde slikt leven!
rekne for
;
sjå på som
Døme
halde seg for god til noko
;
halde noko for eit mirakel
;
halde noko for sant
;
eg held han for å vere svært påliteleg
Faste uttrykk
halde att
hindre ei rørsle framover
;
bremse ei utvikling
regjeringa tek ansvar ved å halde att på pengebruken
ikkje sleppe frå seg
forfattaren veit å halde att dei siste brikkene i krimgåta
;
visse typar utstyr blir stadig haldne att i leveransane
halde av
vere glad i
;
verdsetje høgt
eg held av han
reservere
kan du halde av ein plass til meg?
halde fast ved
vere tru mot
halde fram
gå vidare, føre vidare, ikkje slutte
hevde
(
1
I
, 2)
han heldt fram at han hadde vunne saka
halde frå kvarandre
skilje frå kvarandre
;
ikkje blande
det kan vere vanskeleg å halde dei ulike teoriane frå kvarandre
halde hardt
vere vanskeleg
;
lykkast berre så vidt
det skal halde hardt å bli ferdig før fristen
halde inne med
stanse talestraumen
;
teie
ho heldt inne med kva ho eigenleg meinte
halde med
vere tilhengjar av
;
vere einig med
halde med Viking
halde nokon med noko
forsyne
;
forsyte
halde ungane med sko og klede
;
dei heldt seg med mat sjølve
;
eg kan gjerne halde deg med selskap
halde opp
slutte
han heldt opp å slå
halde på med
vere oppteken med
;
vere i gang med
ho heldt på med mobilen heile dagen
;
eg held på med å lage middag
;
kva held du på med?
halde på
ikkje gje seg
;
halde fram med
dei får no berre halde på
vere i ferd med
ein pasient heldt på å døy
ikkje vilje gje slepp på
;
ta vare på
dei held på dialekta si
;
han heldt på jobben sin så lenge han kunne
satse
(1)
halde på feil hest
halde saman
støtte og hjelpe kvarandre
;
vise samhald
halde seg godt
sjå ung ut
halde seg inne med
syte for å vere god ven med
det er best å halde seg inne med sjefen
halde seg til
ty til
;
lite på
;
ikkje vike frå
dei held seg til kvarandre
;
ho heldt seg til Arbeidarpartiet
;
halde seg til fakta i saka
halde unna for
halde på avstand
;
stå imot
han heldt unna for konkurrentane inn mot mål
halde ut
tole eller orke
;
ikkje gje tapt
sorga er nesten ikkje til å halde ut
Artikkelside
nå
3
III
verb
Vis bøying
Opphav
norrønt
ná
,
samanheng
med
nær
(
1
I)
;
jamfør
nabo
Tyding og bruk
kome fram til
;
rekke
Døme
nå eit mål
;
vi må nå hytta før kvelden
;
nå bussen
;
nå aldersgrensa
;
nå ein høg alder
;
nå langt i livet
;
så langt auga kan nå
;
frakken når til okla på han
;
eg nådde att dei andre
;
nå fram til eit nytt livssyn
få tak i
Døme
kan du nå osten?
nå i nokon
kome i samband med
Døme
nå nokon over telefon
;
dikta når fram til nye lesarar
oppnå, greie
Døme
dei når gode resultat
;
han nådde å bli ferdig
;
ho nådde ikkje opp ved valet
Artikkelside
nedsigen
adjektiv
Vis bøying
Opphav
etterleddet av
sige
Tyding og bruk
gliden ned
Døme
nedsigne sokkar
i overført tyding:
nedtyngd
Døme
vere nedsigen i gjeld
ferdig til å kalve
Døme
kua er nedsigen
Artikkelside
nedåtkomen
,
nedåtkommen
adjektiv
Vis bøying
Tyding og bruk
utmødd
,
sliten
(1)
,
ferdig
(4)
Artikkelside
Forrige side
Side 5 av 21
Neste side
Resultat per side:
10
20
50
100